Cả những người lính từng trực tiếp tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ, trải qua bốn cuộc chiến tranh như nhà văn Hồ Phương, đạo diễn Bùi Đình Hạc, nhạc sĩ Văn Ký… đến thế hệ sinh sau năm 1975, đều lặng người trước 2.432 ngôi mộ. Nhiều người đã bật khóc nức nở…

“Xin các anh yên nghỉ. Sự hy sinh của các anh đã không vô ích. Một Điện Biên hoang sơ, hoang tàn nay đã là một thành phố lớn. Đồng bào các dân tộc đã được hưởng một cuộc sống có điện sáng và tiện nghi hiện đại. Đó là thành quả của hòa bình, của các thế hệ hôm nay mà khởi đầu là từ đây, từ sự hy sinh của các anh”, nhà văn Hồ Phương khấn.

Rồi ông ngậm ngùi kể: Trong đơn vị tôi, Nguyễn Chính, quê Thanh Hóa là một khẩu đội trưởng tài ba. Ông bắn giỏi lắm. Khi ông hy sinh, chúng tôi tiếc đứt ruột. Nằm đây và ngã xuống trên các chiến trường trong các cuộc chiến tranh đều là những con người tài giỏi, nếu họ sống, sẽ trở thành những người lãnh đạo, những nhà khoa học, những nhà văn rất lớn… Thật thiệt thòi cho các anh, thiệt thòi cho đất nước...

Nhà thơ Mai Phương, người con Phú Yên, theo những đoàn quân tập kết ra bắc, chuyển ngành làm nhiều việc khác nhau, vì tình cảm thống nhất và những tình cảm lớn khác mà trở thành nhà thơ đã òa khóc nức nở trước những nấm mộ vô danh dài hun hút…

Nhà thơ Mai Phương tại nghĩa trang.

Thay mặt bốn vạn văn nghệ sĩ trong cả nước, nhà thơ Hữu Thỉnh, Bí thư Đảng Đoàn, Chủ tịch Liên hiệp các hội văn học nghệ thuật Việt Nam đã run run viết những dòng cảm tưởng như những lời thề khắc ghi tại Nghĩa trang Độc lập:

“Chúng tôi tâm nguyện bày tỏ lòng biết ơn vô hạn tấm gương hy sinh cao cả, lòng yêu nước vô hạn của các liệt sĩ. Các anh sẽ sống mãi cùng non sông, đất nước ta; sống mãi trong lòng các thế hệ Việt Nam.

Tấm gương anh dũng hy sinh của các anh đã và sẽ trở thành hình tượng nghệ thuật sinh động, có sức giáo dục sâu sắc với mọi người Việt Nam. Cuộc hành hương của chúng tôi là sự tiếp nối truyền thống tốt đẹp mà anh hùng mà các anh đã nêu tấm gương vô cùng vẻ vang”.

(Theo NDĐT)