Trước yêu cầu đòi hỏi mới của cuộc kháng chiến, công tác mặt trận được đặt ra với những yêu cầu mới nhằm mở rộng hơn nữa khối đại đoàn kết toàn dân. Ngày 21/5/1950, Tỉnh ủy Yên Bái đã chỉ đạo Hội nghị Liên tịch Việt Minh - Liên Việt tại xã Nga Quán huyện Trấn Yên (Yên Bái) thống nhất hai tổ chức thành Mặt trận Liên - Việt do ông An Văn Tùng làm Chủ tịch, ông Hoàng Thái Giang là Tỉnh ủy viên làm Phó chủ tịch là Bí thư Đảng đoàn.

Tỉnh ủy chỉ đạo chấn chỉnh tổ chức mặt trận các cấp mở rộng ủy ban có đủ các thành phần: công, nông, thương gia, chức sắc tôn giáo, địa chủ tiến bộ có uy tín, các dân tộc, dòng họ. Chủ trương đúng đắn của Đảng đã kịp thời tập hợp, huy động sức mạnh toàn dân tham gia vào cuộc kháng chiến, kiến quốc.

Nhờ có chính sách đúng đắn tập hợp mọi người yêu nước tham gia kháng chiến, Chánh tổng Sơn A và linh mục Nguyễn Văn Sáng ở Nhà thờ Bản Hẻo (Văn Chấn) đã ngả theo kháng chiến và tạo điều kiện để cán bộ ta lấn sâu phát triển phong trào mặt trận ở vùng cao, dựa vào đó tiến xuống vùng thấp xây dựng cơ sở ngay trong lòng địch; cảm hóa các nhân vật thuộc tầng lớp trên như Thống lý người Mông Giàng A Hồ ở Than Uyên trở thành “nhân lõi trung kiên” của ta.

Việc kiện toàn và mở rộng mặt trận đại đoàn kết toàn dân là bước đi trước rất quan trọng để giành lại dân và đập tan âm mưu gây phỉ của thực dân Pháp. Giữa tháng 12/1953, Pháp cho toán biệt kích nhảy dù xuống Bản Hát (Trạm Tấu) bị ta bắt 7 tên. Ngày 18/12/1953, chúng cho 10 tên nhảy dù xuống Nậm Cần, bọn này phân tán ra hoạt động ở các xã Minh Lương, Kim Sơn, Khánh Yên Thượng (Văn Bàn). Chúng còn cho biệt kích gián điệp thâm nhập và hoạt động mạnh trên đường từ Than Uyên đi Sơn La, xuống Văn Chấn, lên Bình Lư. Bọn phản động ở các huyện Trấn Yên, Lục Yên cũng tăng cường hoạt động. 

Ở Đông Cuông (Trấn Yên), có 70 phần tử xấu đã tụ họp bàn cách chống phá chính sách thuế nông nghiệp của ta. Ở Mù Cang Chải, chúng tung tin “Việt - Minh cấm dân ăn muối” gây hoang mang cho đồng bào.

Giữa tháng 4/1953, bọn phản động ở Than Uyên liên lạc với phỉ ở Bình Lư tại Bản Bo do Bang Dưỡng chỉ huy để nhận vũ khí rồi phát triển xuống Văn Bàn do Nguyễn Đình Tấn làm Chỉ huy trưởng, Cầm Đức và Giàng Páo Quả - Phó chỉ huy.

Cuối năm 1953, nhiều người ở các xã vùng cao Văn Chấn đã đi Nậm Khắt nhận súng về, vùng đồng bằng Văn Chấn cũng có 70 người theo phỉ. Tháng 10/1953, phỉ ở Than Uyên nổi lên cướp kho mậu dịch Mường Cang, đánh chiến Mường Khoa, Thân Thuộc, Mường Than.

Từ giữa tháng 11, chúng mở rộng hoạt động về các khu du kích cũ của ta như Mường Kim, Khao Mang, Mồ Dề, Lao Chải. Lực lượng phỉ phát triển tới 2.000 tên. Tháng 12/1953, chúng chuyển 200 tên phỉ từ Mù Cang Chải sang Trạm Tấu do Cầm Đức và Giàng Páo Quả là Phó chỉ huy khu vực Than Uyên sang chỉ huy; phát động tất cả các xã nổi dậy cướp chính quyền của ta. Máy bay Pháp liên tục thả dù tiếp tế với âm mưu để phỉ từ Trạm Tấu tiến đến chiếm Bắc Yên, chặn đèo Lũng Lô, bến phà Tạ Khoa hòng chặn đường vào Điện Biên Phủ của ta.

Từ cuối năm 1953, Tỉnh ủy xác định: tiễu phỉ là một công tác quan trọng và gay go đối với địa phương… Để giải quyết triệt để vấn đề phỉ phải ra sức xây dựng hậu phương vững mạnh, củng cố Mặt trận Liên - Việt, phát động quần chúng giảm tô, thực hiện sửa sai trong cải cách ruộng đất đồng thời tập trung cán bộ cùng lực lượng vũ trang “kết hợp quân sự và chính trị song song, chính trị là căn bản, quân sự hỗ trợ làm áp lực” kiên quyết tấn công vào sào huyệt phỉ. Triển khai chiến dịch tiễu phỉ, một lực lượng lớn cán bộ và bộ đội ta đã thực hiện “3 cùng” (cùng ăn, cùng ở, cùng làm) với dân để tuyên truyền, thuyết phục, giác ngộ quần chúng, thực hiện chính sách khoan hồng, kêu gọi người ngộ nhận, lầm đường trở về làm ăn nhưng cũng kiên quyết tiêu diệt bọn đầu sỏ ngoan cố.

Ở Trạm Tấu, ta đánh 10 trận, diệt 250 tên phỉ, bắt sống hai tên chỉ huy là Cầm Đức và Giàng Páo Quả, tịch thu nhiều vũ khí, điện đài, làm cho phỉ ở vùng cao Văn Chấn tan rã, đập tan âm mưu đưa phỉ lên Bắc Yên chặn đường vào Điện Biên Phủ của quân ta. Cùng thời gian đầu năm 1954, bộ đội ta chuyển hướng tấn công phỉ ở Than Uyên, đánh tan cụm phỉ mạnh nhất ở Mường Khoa, diệt và bắt trên 1.500 tên, thu hơn 2.000 khẩu súng cùng điện đài và rất nhiều lương thực do Pháp và can thiệp Mỹ viện trợ.

Trên cơ sở thắng lợi quân sự, Tỉnh ủy chỉ đạo: cần nhanh chóng và tỉnh táo mở rộng, củng cố Mặt trận Dân tộc thống nhất theo hoàn cảnh mới. Kiên quyết khắc phục những “kẽ hở”, “lỗ hổng” dẫn đến làm suy yếu khối đoàn kết dân tộc để địch lợi dụng thực hiện âm mưu chia để trị, gây mất ổn định hậu phương, ảnh hưởng đến các hướng tấn công chiến lược lớn, đặc biệt là Chiến dịch Điện Biên Phủ.

Nhờ có chủ trương và biện pháp đúng đắn, dựa vào dân, cán bộ, bộ đội dũng cảm vào ở ngay trong những nhà có người theo phỉ, “3 cùng” với họ. Sự chân thành và chính nghĩa của cách mạng đã thắng và đó chính là một bài học lớn trong công tác dân vận ở những thời điểm gay go, quyết liệt nhất.

Tin dân, yêu dân, vì dân là bài học lớn mãi còn nguyên giá trị từ thành công trong cuộc tiễu phỉ mà Tỉnh ủy Yên Bái đã chủ trương lấy xây dựng Mặt trận Dân tộc thống nhất, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân để đảm bảo cho thắng lợi đó.

Nguyễn Thanh Vân (Nguyên Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Yên Bái)