Trong tác phẩm “Tư cách một người cách mạng”, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: "Tự mình phải cần kiệm. Hòa mà không tư. Cả quyết sửa lỗi mình. Cẩn thận mà không nhút nhát. Hay hỏi. Nhẫn nại (chịu khó). Hay nghiên cứu, xem xét. Vị công vong tư. Không hiếu danh, không kiêu ngạo. Nói thì phải làm”.

Sinh thời, Người thường nhắc nhở cán bộ, đảng viên: “Nói cái gì thì phải cho dân tin, nói và làm cho nhất quán”, không được “nói một đàng, làm một nẻo”. Người căn dặn: “Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước...”; “Nếu chính mình tham ô bảo người ta liêm khiết có được không? Không được. Mình trước hết phải siêng năng, trong sạch thì mới bảo người ta trong sạch, siêng năng được”.

Trong tư tưởng đạo đức cách mạng của Bác, nói đi đôi với làm chính là thể hiện sự thống nhất sâu sắc giữa lý luận với thực tiễn, giữa tư tưởng và hành động. Nói đi đôi với làm, trước hết nói phải đúng chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, không xuyên tạc, nói sai. Nói đi đôi với làm, không được "nói một đàng làm một nẻo”, không được hứa mà không làm.

Cuộc đời cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, từ khi bước chân xuống tàu bôn ba năm châu, bốn bể tìm đường cứu nước, giải phóng dân tộc tới khi “đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê - nin” là một tấm gương sáng ngời về thực hành nguyên tắc đạo đức cách mạng trong sáng nói đi đôi với làm. Còn nhớ, ngay sau khi giành được chính quyền năm 1945, trước nạn đói kinh hoàng ở miền Bắc khiến hai triệu người chết đói, Người đã đề xuất toàn dân tiết kiệm gạo để giúp đồng bào bị đói: “Lúc chúng ta nâng bát cơm ăn nghĩ đến kẻ đói khổ, chúng ta không khỏi động lòng. Vậy tôi đề nghị với đồng bào cả nước và tôi xin thực hành trước, cứ 10 ngày nhịn ăn một bữa, mỗi tháng nhịn ăn 3 bữa, đem gạo đó (mỗi bữa một bò) để cứu dân nghèo”.

Lời kêu gọi thiết tha và tấm gương thực hành của Hồ Chủ tịch làm rung động hàng triệu con tim và nhanh chóng lan tỏa trở thành các phong trào rộng lớn như: “Hũ gạo tình thương”, “Hũ gạo kháng chiến”, “Lá lành đùm lá rách”...

Bác của chúng ta từng nói: “Cơm chúng ta ăn, áo chúng ta mặc, vật liệu chúng ta dùng, đều do mồ hôi nước mắt của nhân dân mà ra. Vì vậy, chúng ta phải đền bù xứng đáng cho nhân dân. Muốn làm như vậy, chúng ta phải cố gắng thực hiện cần, kiệm, liêm, chính”. Là lãnh tụ của Đảng và là người đứng đầu Chính phủ nhưng những bữa cơm của Người cũng chẳng khác bữa cơm của công nhân, nhân dân lao động, cùng độn sắn, khoai, ngô. Bác đề nghị anh em nhà bếp rằng, cán bộ, nhân dân ăn độn bao nhiêu thì nấu cơm độn như thế cho Người.

“Ai chẳng muốn no cơm, ấm áo, nhưng cuộc sống vật chất hết đời người là hết. Còn tiếng tăm tốt xấu truyền đến ngàn đời sau. Cán bộ, đảng viên nếu làm theo được những việc như trên sẽ thật sự quan liêm - mà quan liêm thì dân hạnh phúc và sẽ đẩy thuyền đi; và sẽ chẳng có những loại quan tham - mà quan tham nhiều thì dân khổ, nước nguy” - nói là làm, trong những chuyến công tác về các địa phương, nhất là những chuyến đi trong ngày, Bác thường mang theo cơm nắm và muối vừng. Người nói: “Người ta dọn ra một bữa cơm sang, có khi Bác chẳng ăn đâu nhưng rồi để lại cái tiếng: đấy, Bác Hồ đến thăm còn làm một bữa cơm sang, còn điều người này, người khác từ giao tế sang, chuẩn bị cả buổi. Thế là tự Bác bao che cho cái chuyện xôi thịt. Như thế nắm cơm theo ăn cho tiện, ăn no rồi đến làm việc”.

Sinh thời, Thủ tướng Phạm Văn Đồng - người thường xuyên gần gũi Bác đã nói: “Ăn cơm với Bác hàng trăm lần, lần nào cũng thấy Cụ không để rơi một hạt cơm. Bởi vì, Cụ quý và tiết kiệm công sức của người làm ra lúa gạo”. Kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp thắng lợi, từ chiến khu cách mạng về thủ đô, Hồ Chủ tịch khước từ ở trong Phủ Toàn quyền cũ mà đến ở trong một ngôi nhà nhỏ mái ngói, ở gần bờ ao để ở và làm việc - vốn là nơi ở của người thợ điện nằm trong khu vực dành cho các nhân viên phục vụ Phủ Toàn quyền Đông Dương trước đây. Chủ tịch nước của nhân dân đi dép lốp, mặc áo vá vai, dùng chiếc ô tô cũ mà coi đó là “cái phúc của dân, đừng bỏ cái phúc đó đi”.

Cuộc đời hoạt động cách mạng, phục vụ Đảng, phục vụ nhân dân của Chủ tịch Hồ Chí Minh quả là “một tấm gương sống” giá trị hơn trăm ngàn bài diễn văn tuyên truyền về đạo đức, một tấm gương sáng ngời về giá trị đạo đức cách mạng to lớn: nói đi đôi với làm.

Năm nay, kỷ niệm 124 năm Ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh và 45 năm thực hiện “Di chúc” của Người, toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta đang thi đua học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Bác. Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” do Đảng ta phát động đã trở thành phong trào hành động cách mạng sâu rộng trong toàn Đảng, toàn quân và toàn dân. Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” cũng nêu rõ việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là một trong những giải pháp chủ yếu của công tác tư tưởng, lý luận, giải pháp để xây dựng Đảng ta ngày càng trong sạch, vững mạnh.

Năm nay, Đảng ta chọn chuyên đề “Nêu cao tinh thần trách nhiệm, chống chủ nghĩa cá nhân, nói đi đôi với làm” nhằm mục đích đẩy lùi thách thức, nguy cơ trong phát triển kinh tế - xã hội, chống lợi ích nhóm, góp phần phòng chống tham nhũng, lãng phí, nói không đi đôi với làm, gắn với chống suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên nhằm tạo động lực mới thúc đẩy phát triển đất nước. Nêu cao tinh thần trách nhiệm, chống chủ nghĩa cá nhân, nói đi đôi với làm là những yêu cầu, nội dung cụ thể, gắn bó chặt chẽ với các chủ đề của cuộc vận động và thực hiện Chỉ thị số 03-CT/TW của Bộ Chính trị “Tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”.

Thấm nhuần tư tưởng đạo đức cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong tình hình cách mạng hiện nay, nói đi đôi với làm phải từ trên xuống dưới, phải gắn với nêu cao tinh thần trách nhiệm và chống chủ nghĩa cá nhân. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói, Đảng ta là một Đảng cầm quyền, là Đảng của giai cấp công nhân, đồng thời là Đảng của nhân dân lao động, của dân tộc.

Chính vì vậy, mỗi tổ chức Đảng, mỗi đoàn thể chính trị - xã hội, mỗi cán bộ, đảng viên phải luôn luôn cảnh giác với chính mình đề phòng sa ngã vì những cám dỗ của vật chất và quyền lực. Mỗi tổ chức Đảng, mỗi cán bộ, đảng viên, công chức cần tự giác học tập và tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng, tư cách đảng viên; khắc phục mọi biểu hiện trung bình chủ nghĩa, cơ hội, thực dụng, chủ nghĩa cá nhân, mơ hồ mất cảnh giác, giảm sút ý chí chiến đấu, sa sút về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Nêu cao tinh thần trách nhiệm, chống chủ nghĩa cá nhân, nói đi đôi với làm trước hết là thực hiện hiệu quả Nghị quyết Trung ương  4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”. Cần nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, đề ra các biện pháp khắc phục, sửa chữa thiết thực, khả thi; kết hợp “chống và xây”, “xây và chống”, nói đi đôi với làm, tập trung giải quyết những vấn đề bức xúc nhất hiện nay.

Nêu cao tinh thần trách nhiệm, chống chủ nghĩa cá nhân, nói đi đôi với làm bắt đầu từ sự gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là những người đứng đầu, để tạo hiệu ứng tích cực, lan tỏa trong tập thể và đến quần chúng nhân dân.

Kỷ niệm 124 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, mỗi chúng ta càng nhận thức sâu sắc hơn về giá trị tư tưởng và đạo đức cách mạng sáng ngời của Bác. Công lao của Chủ tịch Hồ Chí Minh với dân tộc ta, đất nước ta như non cao, biển rộng. Tư tưởng Hồ Chí Minh là di sản vô giá của Đảng và dân tộc ta. Nói đi đôi với làm là nguyên tắc đạo đức cách mạng đầu tiên của Người. Nói đi đôi với làm là một trong những phẩm chất đạo đức cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh để chúng ta học tập và làm theo.

Tuấn Anh