4 thành viên Chính phủ tham gia trả lời chất vấn gồm: Bộ trưởng Bộ Tài chính, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ trưởng Bộ Tư pháp và Tổng Thanh tra Chính phủ về các lĩnh vực thuộc trách nhiệm quản lý của Bộ, ngành. Chất lượng giáo dục đại học, quản lý giá cả các mặt hàng thiết yếu, đầu tư công… là vấn đề được nhiều cử tri quan tâm.

Chiều ngày 10/6, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng chủ trì điều hành phiên chất vấn đã phát biểu mở đầu phiên chất vấn và trả lời chất vấn. Tại phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho biết, kỳ họp này Quốc hội (QH) chọn 4 nội dung chính để chất vấn là: Tài chính (nợ công, nợ ngân sách, bộ chi); giáo dục và đào tạo (chất lượng đào tạo tiến sĩ, thạc sỹ, sinh viên ra trường thiếu việc làm, mất cân đối đào tạo và nhu cầu); việc tổ chức thực hiện luật pháp, hiến pháp (nợ văn bản…); khiếu nại, khiếu kiện, thanh tra, kiểm tra chống tiêu cực. Vì thế, có 5 thành viên Chính phủ tham gia chất vấn là Bộ trưởng Bộ Tài chính, Giáo dục Đào tạo, Tư pháp, Tổng thanh tra Chính phủ, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. 

Tính đến thời điểm này, đã có 194 câu hỏi được gửi tới các thành viên Chính phủ đăng đàn. Chủ tịch QH yêu cầu các đại biểu tập trung chất vấn vào 4 nội dung chính trên.

Tiếp đến, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Trưởng Ban Dân nguyện của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Nguyễn Đức Hiền trình bày báo cáo kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIII. Theo Chủ tịch QH, tại kỳ họp thứ 6 có 2.195 kiến nghị. Kết quả, nhìn chung khẩn trường, tích cực, có hiệu quả. Tuy nhiên, còn nhiều kiến nghị chưa được giải quyết, nhiều kiến nghị được giải quyết nhưng chưa đến nơi đến chốn. Kỳ họp này đồng bảo cử tri cả nước gửi đến QH 2.276 kiến nghị. Chủ tịch QH đề nghị các cơ quan Chính phủ, tư pháp, các ngành, các cấp trả lời các kiến nghị trên và có giải pháp tích cực.

Tiếp đó, Quốc hội chuyển sang phần chất vấn. Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng là thành viên Chính phủ đầu tiên đăng đàn. 4 nhóm nội dung Bộ trưởng Bộ Tài chính sẽ trả lời là: Nợ công; quản lý thu chi ngân sách; kiểm soát bình ổn giá cả thị trường đối với mặt hàng thiết yếu; cổ phần hóa, cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước.

Các đại biểu Quốc hội hỏi về tình hình chi NSNN cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn thời gian qua. Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng trả lời: Theo Nghị quyết 26, năm 2008-2013 hàng năm NSNN bố trí cho nông nghiệp, nông thôn chiếm 32,8% - 41,8% tổng chi ngân sách, 2014 dự đoán là 41,7%. 6 năm qua là gần 2 triệu tỷ đồng, bình quân 38% tổng chi NSNN, bố trí cho chương trình nông thôn mới, Chương trình 135…, bình quân tăng 21%/năm, cao hơn tốc độ tăng của thu NSNN (16,6%). Đến 2014, chi nông nghiệp, nông thôn là 3,2 lần so với 2008.

Riêng chi đầu tư phát triển giai đoạn 2009-2013 tăng 2,62 lần. Tuy nhu cầu lớn so với khả năng đáp ưng nhưng việc bố trí NSNN cho nông nghiệp nông thôn cơ bản đáp ứng được nhu cầu của Nghị quyết. Bên cạnh đó, Chính phủ khuyến khích DN đầu tư vào lĩnh vực này thông qua ưu đãi về đất đai, hỗ trợ khoa học kỹ thuật. Các giải pháp tiếp theo là nghiên cứu ban hành văn bản, điều chỉnh cơ chế, thực hiện phân cấp và lồng ghép chương trình trên địa bàn; nâng cao trình độ cán bộ cơ sở.

Về biện pháp cân đối thu - chi ngân sách để trả nợ công. Nợ công có thực sự an toàn, giải pháp bảo đảm an ninh tài chính quốc gia. Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết, theo số tuyệt đối, nợ công trong những năm gần đây có xu hướng tăng. Tuy nhiên, nếu so với GDP thì tỷ lệ thay đổi không nhiều (tỷ lệ nợ công trên GDP qua các năm là 51,7% (2010); 50,1% (2011); 50,8% (2012) và 54,1% (ước tính 2013), hiện ở dưới mức theo quy định của Nghị quyết của Quốc hội là 65%. Trong điều kiện đất nước còn nhiều khó khăn, nguồn vốn của Nhà nước tích luỹ từ nội bộ nền kinh tế cho đầu tư phát triển còn chưa lớn, để có nguồn vốn đáp ứng cho nhu cầu phát triển của đất nước, cần phải huy động nguồn tài chính bổ sung cho đầu tư phát triển, đặc biệt là cơ sở hạ tầng. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến nợ công gia tăng trong thời gian qua. Về cơ cấu nợ công, khoảng 50% là nợ nước ngoài với điều kiện vay cơ bản là ưu đãi với thời gian đáo hạn còn lại khoảng 15 năm; 50% còn lại là khoản vay trong nước thông qua phát hành trái phiếu Chính phủ với kỳ hạn phần lớn nằm trong khoảng từ 2-5 năm.

Theo tổng tư lệnh ngành tài chính, với tổng mức dư nợ công hiện nay (54,1% GDP) và dự kiến bội chi NSNN đến 2015 và giai đoạn 2016-2020, theo Kế hoạch Phát triển kinh tế - xã hội của Quốc hội; khi đó để đảm bảo khả năng trả nợ cần phải thực hiện thu ngân sách đạt yêu cầu của Quốc hội, Chính phủ đề ra trong Chiến lược phát triển ngành tài chính đến 2020 và Kế hoạch năm năm 2011-2015, phải đạt tăng thu 12%-14%/ năm; cân đối NSNN vững chắc; bội chi hợp lý, dành khoảng 20% tổng thu NSNN để đảm bảo nghĩa vụ trả nợ; các khoản vay bù đắp bội chi cơ bản chỉ sử dụng cho đầu tư phát triển và thực hiện quản lý, sử dụng hiệu quả, giải ngân đúng tiến độ, đúng quy định.

Cùng với đó, phải “Nâng cao hiệu quả quỹ tích lũy trả nợ để đảm bảo nguồn trả nợ của các khoản vay về cho vay lại; định kỳ đánh giá những rủi ro của nợ công để có biện pháp xử lý kịp thời và cơ cấu lại nợ một cách hiệu quả”.

Về các giải pháp giảm nợ công, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng  cho biết, sẽ thực hiện cân đối ngân sách tích cực, từng bước giảm bội chi ngân sách Nhà nước so với GDP, bố trí nguồn để trả nợ trong nước, nước ngoài đến hạn hàng năm. Trong quá trình điều hành ngân sách Nhà nước, Bộ cũng sẽ phấn đấu tăng thu để sử dụng một phần hợp lý để tăng chi trả nợ. Đặc biệt, Bộ sẽ “thực hiện kiểm tra, giám sát chặt chẽ đối với các khoản vay về cho vay lại, các khoản bảo lãnh cho doanh nghiệp; tập trung xử lý các khoản nợ vay về cho vay lại trong quá trình tái cơ cấu, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước”.

Sau phần trả lời chất vấn của Bộ trưởng Bộ Tài chính, các Bộ trưởng các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Công thương, Y tế và Tổng kiểm toán nhà nước tham gia giải trình làm rõ thêm những vấn đề liên quan.

Đức Toàn