Chỉ trong vòng 1 tháng trước tết Nguyên đán Giáp Ngọ 2014, riêng về lĩnh vực chống hàng giả, lực lượng quản lý thị trường (QLTT) tỉnh Yên Bái đã kiểm tra, xử lý 19 vụ vận chuyển, buôn bán hàng giả, phạt hành chính 145 triệu đồng, tịch thu hàng nghìn mặt hàng hóa giả mạo.

Cuối năm, giáp tết, nhu cầu mua sắm hàng hóa của người dân tăng mạnh. Đây cũng là dịp để những đối tượng sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng đưa hàng vào tiêu thụ. Để bảo vệ quyền lợi và sức khỏe của người tiêu dùng, bảo vệ quyền của nhà sản xuất chân chính, Chi cục QLTT tỉnh Yên Bái đã mở đợt cao điểm kiểm tra về hàng giả, hàng kém chất lượng. Các đội QLTT đóng trên địa bàn 9 huyện, thị, thành phố với nòng cốt là Đội QLTT Chống hàng giả đã đẩy mạnh công tác trinh sát, nhân mối thông tin, tổ chức kiểm tra, bắt giữ hàng hóa vi phạm.

Nhận định năm nay, tình hình sản xuất hàng giả tại địa bàn không nhiều mà chủ yếu được đưa từ các tỉnh dưới xuôi lên tiêu thụ, do vậy công tác kiểm tra hướng trọng tâm vào khâu lưu thông, coi đây là giải pháp cơ bản nhằm cắt luồng phân phối. Cửa ngõ miền Tây nối từ Thu Cúc đi Văn Chấn vào sâu thị xã Nghĩa Lộ, Trạm Tấu, Mù Cang Chải đã được kiểm soát tương đối chặt chẽ. Hầu hết các vụ việc vận chuyển hàng hóa vào địa bàn hoặc qua địa bàn để đi các tỉnh Sơn La, Lai Châu đã được phát hiện.

Điển hình vào hồi 12h30 ngày 22 tháng 12 năm 2013, tại khu vực cổng chợ Sơn Thịnh (Văn Chấn), Đội QLTT số 7 đã bất ngờ kiểm tra một số đối tượng đang tập kết hàng hóa. Qua kiểm tra phát hiện trong 41 thùng các-tông đựng nhiều mặt hàng giả các nhãn hiệu gồm: 444 gói bột giặt Omo, 60 gói mì chính Vedan, 1.844 gói dầu gội đầu Dove, 264 chai nước rửa chén Sunlight và 171 chai nước mắm Chinsu.

Chủ hàng là bà Phạm Thị Thảo, trú tại phường Vân Cơ, thị xã Phú Thọ. Bà Thảo khai nhận, số hàng này mua trôi nổi ở chợ La Phù, Hà Nội (Hà Tây cũ), vận chuyển theo xe khách lên Yên Bái để bán. Đội QLTT đã ra quyết định xử phạt hành chính 16 triệu đồng, buộc tiêu hủy toàn bộ số hàng hóa giả mạo trước sự chứng kiến của các lực lượng chức năng.

Huyện Yên Bình - nơi có tuyến quốc lộ 37 từ Việt Trì (Phú Thọ) lên, lực lượng quản lý thị trường phối hợp với các ngành chức năng kiểm tra các phương tiện vận chuyển hàng giả. Ngày 19 tháng 12 năm 2013, sau một thời gian cử cán bộ theo dõi, nắm bắt quy luật hoạt động của đối tượng, Đội QLTT số 5 đã tiến hành khám xe ô tô tải biển kiểm soát 99C - 00065 đang giao hàng tại Km12, thị trấn Yên Bình, phát hiện 46 chiếc sen vòi thiết bị vệ sinh giả nhãn hiệu của các thương hiệu cao cấp như Inax, Toto, Selta. Chủ hàng là ông Nguyễn Văn Tiến, trú tại xã Trí Quả, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh. Đội đã trình Chi cục trưởng Chi cục QLTT tỉnh ra quyết định xử phạt hành chính 27.500.000 đồng, buộc tiêu hủy toàn bộ số hàng hóa giả mạo nhãn hiệu.

Tại thành phố Yên Bái, Đội QLTT Chống hàng giả phối hợp với Phòng Cảnh sát Kinh tế PC 46 - Công an tỉnh tăng cường kiểm tra các tụ điểm, đối tượng phân phối hàng giả. Ngày 19 tháng 12 năm 2013, tại chợ ga Yên Bái, lực lượng chức năng phát hiện đối tượng Trần Văn Quang, trú tại Thuận Thành, Bắc Ninh đang chào hàng 9 chiếc võng xếp giả mạo nhãn hiệu Duy Lợi.

Số võng này mang nhãn hiệu Duy Lợi nhưng không có hóa đơn chứng từ, không có phiếu bảo hành chính hãng của nhà sản xuất và có một số đặc điểm khác với võng xếp Duy Lợi đã được bảo hộ nhãn hiệu tại Cục Sở hữu trí tuệ. Đội đã xử phạt hành chính 5.000.000 đồng, buộc tiêu hủy toàn bộ số hàng giả mạo. Đây là vụ đầu tiên bắt giữ được mặt hàng võng xếp Duy Lợi giả trên địa bàn tỉnh Yên Bái. Đội đã nhân rộng thông tin, dấu hiệu nhận biết hàng thật, hàng giả cho các đội QLTT toàn tỉnh để cùng nắm bắt và triển khai trên diện rộng.

Cùng với các địa phương khác trong tỉnh, tại huyện Văn Yên, Đội QLTT số 4 tăng cường triển khai công tác kiểm tra, xử lý việc buôn bán hàng giả tại địa bàn cố định. Chỉ từ ngày 19/12/2013 đến 25/12/2013, Đội QLTT số 4 đã phát hiện 9 cơ sở kinh doanh quần áo, giầy dép giả nhãn hiệu nổi tiếng, thu giữ 48 chiếc quần, áo, dép giả nhãn hiệu Adidas, Nike, Hanosimex, phạt hành chính 37.000.000 đồng. Kết hợp với việc xử phạt để mang tính răn đe, các kiểm soát viên thị trường đã hướng dẫn cho người kinh doanh cách phân biệt hàng thật, hàng giả và vận động không kinh doanh những mặt hàng này.

Đội quản lý thị trường số 7 huyện Văn Chấn bắt giữ lô hàng giả các nhãn hiệu do Công ty Unilever đã đăng ký bảo hộ.

Theo đánh giá, vào dịp tết năm nay, công tác chống hàng giả đạt hiệu quả cả về số lượng và giá trị, được triển khai rộng trên các địa bàn huyện, thị, thành phố. Nhờ vậy, tình trạng vận chuyển, buôn bán hàng giả một phần được hạn chế. Tuy nhiên, bước sang năm 2014, khi một số văn bản pháp luật được ban hành và có hiệu lực, lực lượng chống hàng giả sẽ gặp khó khăn đáng kể.

Thứ nhất, về chi phí mua tin. Theo Thông tư số 153/2013/TT-BTC của Bộ Tài chính, chi phí mua tin được thanh toán tối đa không quá 10% mức xử phạt. Đây là khó khăn rất lớn cho lực lượng chức năng trong việc nhân mối, khai thác thông tin. Bởi vì chi phí mua tin về hàng giả thường rất lớn do yêu cầu cao của việc phát hiện hàng giả và do độ nguy hiểm có thể xảy ra đối với người báo tin. Trước đây, khi Thông tư số 153 chưa có hiệu lực, chi phí mua tin cho vụ việc hàng giả không bị khống chế tỷ lệ phần trăm, nhờ vậy lực lượng chức năng có nguồn để mua tin. Với mức hạn chế 10% thì khó có thể tạo động lực để quần chúng báo tin cho lực lượng kiểm soát.

Thứ hai, Nghị định số 99/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính về sở hữu công nghiệp (thay thế Nghị định số 97/2010/NĐ-CP) bỏ hình thức xử phạt cảnh cáo đối với các trường hợp buôn bán hàng giả với quy mô nhỏ, vi phạm lần đầu. Mọi hành vi dù lớn, dù nhỏ đều phạt tiền từ 4 triệu đồng đến 250 triệu đồng. So với địa bàn miền núi như tỉnh Yên Bái, rất nhiều cơ sở nhỏ lẻ tại chợ xã, chợ phiên, cả sạp hàng trị giá khoảng trăm nghìn đồng, người dân đôi khi vô tình kinh doanh hàng giả. Để thực thi một quyết định xử phạt tiền trong điều kiện như vậy là rất khó khả thi.

Trong thời gian tới, bên cạnh kiến nghị với Ủy ban nhân dân tỉnh và Bộ Công thương xem xét, trình cấp có thẩm quyền sửa đổi cơ chế, chính sách, lực lượng QLTT tỉnh Yên Bái sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác kiểm tra, kiểm soát, tuyên truyền, hướng dẫn người kinh doanh. Đồng thời, ngành sẽ phối hợp với các đơn vị chủ thể quyền để khắc phục khó khăn, có sự chung sức giữa Nhà nước và nhà sản xuất trong công tác chống hàng giả, bảo vệ thương hiệu.

 Phương Uyên