Những năm gần đây, vụ đông đã là vụ sản xuất chính trong năm của nhiều địa phương, tạo thêm việc làm, tăng thu nhập cho nông dân.
Vụ đông 2019, toàn tỉnh gieo cấy 10.071 ha, sản lượng đạt 66.147,01 tấn, tăng 1.271 tấn so với vụ đông năm trước. Trong đó, các địa phương gieo trồng được 5.259,1 ha ngô, sản lượng đạt 17.109,5 tấn; 996,22 ha khoai lang, sản lượng đạt 5.818 tấn; rau, đậu các loại đạt 3.544 ha, sản lượng 43.079 tấn
Sản xuất cây vụ đông đã đem về cho nhà nông trong tỉnh trên 285 tỷ đồng, trung bình mỗi héc - ta đạt 28 triệu đồng. Nhiều địa phương thực hiện tốt phong trào sản xuất cây vụ đông, đặc biệt là trồng cây ngô đông trên đất hai vụ lúa như: thị xã Nghĩa Lộ, Văn Chấn, Văn Yên, thành phố Yên Bái.
Anh Hà Văn Muốn ở thôn Nong, xã Phù Nham, thị xã Nghĩa Lộ cho biết: "Năm nào cũng vậy, cứ thu hoạch xong lúa mùa là gia đình tôi tập trung nhân lực làm ngô đông cho kịp khung thời vụ. Vụ đông năm nay, tôi trồng 5.000 m2 ngô và rau màu các loại. Sở dĩ, gia đình tôi chọn ngô đông là chủ lực vì dễ trồng, tốn ít công chăm sóc, thu hoạch xong dễ bảo quản. Lá ngô thì làm thức ăn cho trâu bò, hạt thì phục vụ chăn nuôi gia súc, gia cầm và dư thừa thì bán cho thương lái”.
Ông Đinh Văn Quế, thôn Khá Thượng, xã Thanh Lương, thị xã Nghĩa Lộ cũng cho biết: "Năm nay, gia đình dự kiến đưa vào trồng 1.000 m vuông dưa hấu và 500 m vuông ngô nếp. Nhờ làm cây vụ đông, đã giúp cho nhiều hộ dân nâng cao thu nhập. Chỉ tính riêng 1.000 m vuông ruộng trồng dưa hấu, gia đình tôi có thu gần 20 triệu đồng, cao gấp nhiều lần so với trồng lúa”.
Hiệu quả từ sản xuất vụ đông đã thấy rõ; tuy nhiên, tại nhiều địa phương, diện tích sản xuất vụ đông giảm dần, đặc biệt là ngô đông trên đất 2 vụ lúa. Nguyên nhân chính do thời tiết diễn biến bất thường làm cho lúa vụ mùa sớm kéo dài thời gian sinh trưởng không kịp trồng ngô. Trong sản xuất cây vụ đông còn thiếu sự liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp trong tiêu thụ sản phẩm. Nhiều loại cây rau màu tuy dễ làm, năng suất cao nhưng chưa xây dựng được chuỗi giá trị cho sản phẩm an toàn vụ đông nên giá thành rẻ, hiệu quả thấp.
Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, vụ đông năm 2020, toàn tỉnh dự kiến gieo trồng trên 10.500 ha, sản lượng đạt trên 67.430 tấn sản phẩm các loại, giá trị sản phẩm đạt khoảng trên 295 tỷ đồng, bình quân 1 ha sản xuất vụ đông đạt trên 30 triệu đồng.
Trong cơ cấu cây trồng thì cây ngô vẫn giữ vai trò chủ lực với diện tích trên 6.000 ha; trong đó, ngô đông trồng trên đất 2 lúa là 4.000 ha, sản lượng đạt 19.500 tấn; cây khoai lang trồng 1.000 ha, sản lượng trên 5.380 tấn; rau, đậu, củ, quả các loại 3.500 ha, sản lượng trên 42.550 tấn.
Để sản xuất vụ đông hoàn thành mục tiêu đề ra, ngành nông nghiệp đề nghị các địa phương tập trung tuyên truyền để nông dân đẩy nhanh tiến độ thu hoạch lúa mùa, làm đất theo phương châm "sáng lúa, chiều ngô”.
Đối với các loại cây rau đậu, các địa phương cần đa dạng hóa chủng loại giống; trồng rải vụ, nhiều trà và trồng những loại cây phù hợp nhu cầu thị trường, tránh dồn ứ thừa làm rớt giá, giảm hiệu quả kinh tế.
Cùng với đó, các địa phương cần chủ động ứng dụng tiến bộ kỹ thuật; mở rộng cơ cấu cây trồng vụ đông; tăng cường đưa cây trồng có giá trị kinh tế cao vào sản xuất; cần chú trọng tạo ra chuỗi liên kết nhằm tăng giá trị kinh tế trên đơn vị diện tích. Đồng thời, khuyến khích thu hút doanh nghiệp đầu tư sản xuất tìm kiếm thị trường, bao tiêu sản phẩm cây vụ đông cho nông dân.
Văn Thông
