Chậm do tư vấn đo đạc

Việc bàn giao mốc GPMB, tọa độ đường chuyền địa chính, hồ sơ thiết kế cắm cọc và hồ sơ hoàn công cắm cọc GPMB chậm so với kế hoạch của chủ đầu tư là Công ty Đầu tư phát triển Đường cao tốc Việt Nam (VEC). Nhiều cọc GPMB bàn giao sai tọa độ hồ sơ thiết kế. Tại xã Đông An (huyện Văn Yên) có đoạn tuyến dài 3 km, tim tuyến thiết kế lệch từ 60 – 80 cm so với tuyến đã cắm cọc GPMB.

Do vậy, phải tiến hành đo đạc lại theo tim tuyến thiết kế; việc đo đạc, lập bản đồ địa chính và thu hồi đất bị chậm lại.  Lý do là, các tư vấn còn thiếu kinh nghiệm, thiếu nhân lực và trang thiết bị hiện đại khi thực hiện một tiểu dự án lớn như đường cao tốc. Nhiều tư vấn đã có sai sót, phải làm đi làm lại, rất mất thời gian.

Trong 5 tư vấn, chỉ có Trung tâm Công nghệ tài nguyên và Môi trường Yên Bái đo đạc bảo đảm, vượt tiến độ. Cho tới nay, UBND tỉnh đã phê duyệt hồ sơ thu hồi đất các xã: Bảo Hưng, Hợp Minh, Minh Quân, Âu Lâu, Y Can, Quy Mông (Trấn Yên); Châu Quế Hạ, Đông An, Hoàng Thắng, Châu Quế Thượng (Văn Yên). Nhìn tổng thể, tiến độ giải phóng và bàn giao mặt bằng chậm so với yêu cầu của chủ đầu tư, nhiều khả năng tiểu dự án phải lùi tiến độ lần 2…

Phát sinh trong xây dựng khu tái định cư

Tới nay, các tư vấn đã điều tra, thu thập xong số liệu các vị trí lập báo cáo kinh tế kỹ thuật xây dựng các khu tái định cư (TĐC). Phát sinh là, nhiều nơi số hộ đăng ký TĐC tập trung không đủ số lượng hộ tối thiểu cho một khu theo dự án, nhiều xã chỉ có 4 – 5 hộ đăng ký, nhiều hộ tự TĐC; nhiều hộ đăng ký nhưng lại thay đổi ý kiến, gây khó khăn cho tư vấn khi lập báo cáo kinh tế kỹ thuật xây dựng các khu TĐC. Chẳng hạn như huyện Trấn Yên, 121 hộ có nguyện vọng tự TĐC, không đăng ký vào khu TĐC. Lý do là các hộ không còn đất để di chuyển. Nên nhiều nơi, số hộ đăng ký TĐC chỉ có 4- 5 hộ, thậm chí chỉ có 3 hộ đăng ký.

Trong khi đó, để thuận tiện cho đầu tư cơ sở hạ tầng khu TĐC, VEC đề nghị phải có từ 8 – 10 hộ. Vấn đề đặt ra là chủ đầu tư sẽ điều chỉnh thế nào để công tác TĐC của các hộ trong diện di dời được bảo đảm và phù hợp. Đó là chưa kể, số hộ phải bồi thường đăng tăng lên rất cao. Ngoài số hộ phải di dời toàn bộ nhà cửa, hàng trăm hộ khác cũng đề nghị bồi thường do bị ảnh hưởng công trình kiến trúc nhà ở- đây là những vấn đề có thể nằm ngoài dự kiến của VEC và Ban quản lý tiểu dự án…

Giá đền bù chưa sát

Việc bồi thường thực hiện theo Quyết định (QĐ) số 2455 của UBND tỉnh đang có những điểm khó áp dụng. HĐGPMB các địa phương đã điều tra, khảo sát giá đất, kiểm kê diệän tích đất, nhà cửa, hoa màu của các hộ thuộc diên bồi thường. Tuy nhiên, mức giá quy định bồi thường theo chưa sát với giá chuyển nhượng thực tế.

Về giá đất nông nghiệp, áp dụng với cây hàng năm, theo QĐ 2455 là 18.000đồng/m2, nông dân không thuận mà đề nghị tối thiểu là 25.000 đồng/m2. Đền bù cây hàng năm, với lúa nước, người dân đề nghị đền bù theo cùng hạng đất (hạng 2). Lý do, từ khi giao đất khoán (1993), nông dân đã tự cải tạo, tăng năng suất lúa bình quân đạt 50 tạ/ha/năm. Giá đất thổ cư, ở tất cả các tuyến đường, hạng đường, các địa phương đều đề nghị điều chỉnh tăng thêm từ 20 – 50.000 đồng/m², nhiều khu vực đề nghị tăng thêm từ 60 -160.000/m². Mức hỗ trợ các hộ di chuyển, thực hiện theo QĐ 06 của UBND tỉnh cũng có một số đề nghị điều chỉnh.

Ví dụ, trong hỗ trợ ổn định đời sống, đề nghị hỗ trợ giá trị sản lượng cho diện tích trồng lúa nước là 3.500 đồng/m2, nhân với 4 vụ. Như vậy, 1m2 nông dân trồng lúa phải được hỗ trợ là 14.000 đồng. Về hỗ trợ tạo lập quỹ đất mới, theo QĐ 06/UBND tỉnh chỉ có 5 triệu đồng, thực tế kinh phí hỗ trợ này chỉ bằng 1/10 kinh phí thực tế để lập quỹ đất mới. Đề nghị của HĐGPMB các địa phương là 50 triệu đồng. Hỗ trợ tái định cư cho các hộ tự lập nơi ở mới, các địa phương đề nghị điều chỉnh từ 25 triệu đồng lên 35 triệu đồng/hộ.. 

 Dự án đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai là trọng tâm chỉ đạo của Chính phủ và Tiểu dự án GPMB đường cao tốc (đoạn qua Yên Bái) là trọng tâm chỉ đạo của UBND tỉnh. Lúng túng hiện nay là ở khâu chính sách bồi thường, hỗ trợ. Các QĐ của các tỉnh về bồi thường, hỗ trợ đang rất khác nhau.

Việc cần làm lúc này là, VEC nhanh chóng hướng dẫn thực hiện chính sách riêng của ADB về bồi thường, hỗ trợ và TĐC của dự án theo các tiêu chí, đối tượng, mức bồi thường, hỗ trợ rõ ràng để các tỉnh, trong đó có Yên Bái thống nhất trong thực hiện.

Quốc Khánh