Phải khẳng định rằng, phương châm Nhà nước và nhân dân cùng làm đã tạo động lực mạnh mẽ để hệ thống giao thông ở huyện Lục Yên phát triển. Nhân dân các xã trong huyện đã ra quân rầm rộ, đóng góp công lao động, đá sỏi, cát và cả tiền để làm đường giao thông. Những con đường (9+1) nhân dân đóng góp 9, Nhà nước đầu tư 1 chỉ có được ở đất Lục Yên. Lục Yên trở thành một điểm sáng về phát triển giao thông nông thôn ở khu vực Tây Bắc.

Với một phong trào tốt như vậy nên Lục Yên cũng đã tiến hành quy hoạch mạng lưới giao thông của huyện đến năm 2020. Mục tiêu đến năm 2010, Lục Yên sẽ cứng hóa 60% đường giao thông nông thôn đã trở thành nghị quyết của huyện. Mạng lưới giao thông đã hình thành từ huyện đến thôn bản; năm 2006 huyện đã kết thúc việc thi công mặt đường đá dăm nước và đến nay đã hoàn thành hệ thống cầu cống, ngầm tràn trên các tuyến đường huyện; đường thôn bản đã có tuyến nhưng còn đứt đoạn nhiều nơi do địa hình có nhiều khe suối chia cắt.

Để bảo đảm thông suốt giao thông, huyện đã giao đường cho các xã quản lý theo địa bàn. Việc bảo dưỡng đường được các địa phương tiến hành thường xuyên nhưng chủ yếu là phát tuyến, đào đắp lề đường, khơi thông cống rãnh, lau chùi biển báo, cọc tiêu. Mỗi năm ngân sách của tỉnh, của huyện đầu tư cho làm đường ở Lục Yên chỉ được 3 đến 4  tỷ đồng nên tiến độ cứng hóa mặt đường hết sức khó khăn. Ngay như kế hoạch làm 5,5 km đường bê tông năm 2007 đã phải chuyển sang năm 2008 do thiếu sốt, xi măng.

Không những thế, thực hiện chủ chương của Chính phủ trong huy động đóng góp của nhân dân đã ảnh hưởng đến việc phát huy nội lực để kiên cố mặt đường. Bà con thì vẫn muốn làm đường bằng phương pháp kích cầu, nhưng chính quyền địa phương lại chưa huy động được nguồn lực tại địa phương nên, phong trào cũng vì thế mà chững lại. Nơi nào có khả năng huy động 40% trở lên thì mới tính toán phân bổ vốn, đồng thời các hộ dân phải ký xác nhận tự nguyện đóng góp. Kế hoạch năm 2008, huyện Lục Yên được giao đầu tư cho xây dựng giao thông 14 tỷ đồng từ nhiều nguồn vốn, trong đó dân đóng góp 5 tỷ đồng. Ước thực hiện đến hết năm nay sẽ đạt trên 18 tỷ đồng, nhưng nhân dân đóng góp chỉ được khoảng 2,5 tỷ đồng, mặc dù đây là năm huy động rất lớn sức dân, chủ yếu cho việc khắc phục hậu quả mưa lũ.

Bài toán cứng hóa giao thông nông thôn ở Lục Yên không những luôn đặt ra câu hỏi về nguồn vốn đầu tư mà còn phải tính toán lại quy hoạch mạng lưới giao thông để đáp ứng sự phát triển kinh tế - xã hội, nhất là phát triển công nghiệp trên địa bàn huyện. Mỗi năm trên địa bàn huyện có thêm vài ngàn xe máy được người dân mua sắm, nhiều gia đình đã đầu tư được ôtô trọng tải nhỏ để làm dịch vụ vận tải. Trong khi cơ sở hạ tầng giao thông phát triển chậm, hơn 400 km đường huyện, đường xã mới chỉ có vài chục km có mặt đường tốt, những mặt đường đầu tư mặt đá dăm, cấp phối sau mấy năm sử dụng đã xuống cấp.

Để khai thác tiềm năng khoáng sản của huyện, các xe trọng tải lớn chở đá không chỉ lưu thông trên đường huyện hay những tuyến có tải trọng H13 mà còn đi vào hệ thống đường xã với cấp đường giao thông nông thôn loại A thì đầu tư bảo dưỡng, sửa chữa bao nhiêu mới đủ? Ngay như tuyến Phan Thanh, Tân Lập mới hoàn thành bê tông hóa năm 2006, nếu để tình trạng vận chuyển khoáng sản như hiện nay thì cũng khó giữ đường, tới đây là tuyến An Phú, Vĩnh Lạc…

Theo phòng Công thương huyện Lục Yên, hiện nay trên địa bàn huyện có 7 đơn vị được cấp phép khai thác và 10 đơn vị được phép thăm dò, vận chuyển đá ra khỏi địa bàn. Việc đưa cấp tải trọng đường huyện lên H30 được đặt ra; một số tuyến như: Liễu Đô - An Phú, Tân Lĩnh - Tân Lập; Tân Lĩnh - Minh Chuẩn đang tính toán thi công ở tải trọng H13 cũng phải tiếp tục xem xét. Hướng nâng cấp tải trọng lên H30 là phù hợp nhưng Lục Yên chắc chắn phải trông chờ vào các nguồn đầu tư của Trung ương nên tiến độ cứng hóa sẽ chậm hơn nữa.

Đầu tư cho giao thông nông thôn ở Lục Yên như thế nào? Làm theo quy hoạch không? Điều đó không thể một sớm một chiều mà đó là sự đầu tư của Nhà nước, nhân dân và mỗi đơn vị đang hưởng lợi từ những đơn vị đang hưởng lợi từ những con đường của huyện Lục Yên.

Minh Quang