Khi cây vụ đông ở nhiều địa phương còn chưa bén rễ thì trên cánh đồng Mường Lò, huyện Văn Chấn đã xanh dài tầm mắt ngô và các loại rau, đậu. Cánh đồng xã Phù Nham, bà con nông dân hối hả, tập nấp tay cày, tay cuốc, chở phân ra đồng làm đất để trồng ngô. Mấy bác nông dân đang chăm sóc ngô đông cho hay: “Những năm trước, ở đây chỉ biết trồng lúa trồng khoai, vụ đông thì đất bỏ hoang. Từ khi đưa cây vụ đông vào gieo trồng trên đất 2 vụ lúa, cuộc sống khấm khá hơn, tuy chưa giàu nhưng cũng bảo đảm. Gần 10 năm nay, nhà nông chúng tôi không cho đất nghỉ. Giờ thì cánh đồng Phù Nham quanh năm xanh tốt” .

Ông Nguyễn Văn Duyên - Chủ tịch UBND xã Phù Nham cho biết: “Trước đây, bà con chưa thiết tha với sản xuất vụ đông nhưng giờ đã thành một vụ chính. Vụ đông năm nay, toàn xã gieo trồng trên 200 ha, trong đó có 150 ha ngô hàng hóa trên đất 2 vụ lúa. Để đạt kết quả cao, ngoài việc đưa các loại giống có năng suất cao vào trồng, xã mở lớp tập huấn, hướng dẫn bà con từ kỹ thuật ngâm ủ, ra bầu đến chăm sóc, phòng bệnh. Trong cơ cấu cây vụ đông, những năm qua, cây ngô vẫn là chủ lực nhưng vụ này, xã đưa vào trồng 40 ha rau màu, nhiều cây trồng có giá trị kinh tế cao như: dưa bao tử, rau đậu... Nhờ chủ động được nguồn rau và xây dựng được thị trường tiêu thụ tốt, đời sống của bà con được cải thiện”.

Theo kế hoạch 10, toàn huyện Văn Chấn sẽ gieo trồng trên 2.100 ha cây vụ đông, trong đó có 850 ha ngô trên đất hai vụ lúa, còn lại là khoai lang, các loại rau màu khác. Ngô đông vẫn là cây trồng chủ lực, hiện nay, huyện quy hoạch thành vùng nguyên liệu hàng hóa tập trung ở vùng trong, bao gồm các xã: Hạnh Sơn, Sơn A, Thanh Lương, Thạch Lương, Phù Nham...

Những năm qua, Văn Chấn duy trì ổn định diện tích cây vụ đông trên đất 2 vụ lúa từ 800 - 1.000 ha. Để từng bước nâng cao giá trị trên mỗi héc-ta canh tác, tạo bước đột phá trong sản xuất cây vụ đông, năm nay, huyện đưa vào trồng trên 850 ha ngô chủ yếu bằng hai giống: B06, C919 và ngô nếp M2, MX4 để làm ngô non hàng hóa; ngô bãi 370 ha, năng suất 30,7 tạ/ha; 208 ha rau đậu các loại.

Một trong những giải pháp nhằm tăng năng suất ngô một cách bền vững là việc ứng dụng đồng bộ các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Ngoài tập trung làm tốt vấn đề giống, thời vụ, đầu tư phân bón... thì việc áp dụng tiến bộ kỹ thuật trong canh tác như: kỹ thuật làm ngô bầu, kỹ thuật làm đất tối thiểu sẽ là giải pháp tích cực nhất. Bên cạnh đó là các biện pháp kỹ thuật như: sử dụng thảm che phủ bằng tàn dư thực vật và trồng xen canh, luân canh cây họ đậu - những loại cây được thị trường ưa chuộng.

Cùng với các loại cây trồng truyền thống, khoai tây đang trở thành vấn đề “thời sự” trong phát triển vụ đông ở Văn Chấn. Đây là năm đầu tiên, huyện trồng khoai tây để sử dụng trong chế biến. Vụ đông này, huyện đưa vào trồng 200 ha khoai tây, trong đó khoai tây thương phẩm 130 ha, tập trung sử dụng giống VT2 dễ trồng, ít sâu bệnh, năng suất cao. Khoai tây cho năng suất khoảng 20 - 25 tấn/ha, giá 2.500 - 3.000 đồng/kg sẽ cho thu nhập 60 - 75 triệu đồng/ha, gấp gần hai lần trồng lúa.

Đặc biệt, với 70 ha khoai tây phục vụ cho chế biến sử dụng giống Atlantic, đây là giống được đơn vị bao tiêu sản phẩm nhập từ Hàn Quốc về cung ứng cho bà con. Huyện đã chủ động liên kết với Viện Cây lương thực thực phẩm, Viện Sinh học thuộc Trường Đại học Nông nghiệp 1 Hà Nội và Công ty Orion Vina triển khai tại 3 xã: Tân Thịnh, Sơn Thịnh, Đồng Khê. Sự liên kết “4 nhà” mở ra hướng đi đầy hứa hẹn cho cây khoai tây trên đồng đất Văn Chấn.

Hướng đi mới, cách làm mới, hứa hẹn vụ đông năm nay, Văn Chấn sẽ giành thắng lợi, không chỉ là diện tích mà cả năng suất, đặc biệt tăng giá trị kinh tế trên đơn vị diện tích canh tác.

Văn Thông