Cùng sự phát triển của ngành công nghiệp khai khoáng, số doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này cũng không ngừng tăng lên. Năm 2008, Lục Yên có khoảng 50 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực thăm dò, khai thác và chế biến khoáng sản, tới nay con số này đã tăng lên 80 đơn vị. Các doanh nghiệp hoạt động khai thác khoáng sản mỗi năm nộp ngân sách từ 7 – 8 tỷ đồng, chiếm 80% thuế ngoài quốc doanh và 35% cơ cấu thu ngân ngân sách của huyện. Do đó, ngoài các cơ chế khuyến khích thu hút đầu tư, Lục Yên đã có những biện pháp kịp thời để chống thất thu thuế trong lĩnh vực này.

Khó khăn lớn nhất mà lực lượng quản lý thuế gặp phải là xác định sản lượng khoáng sản khai thác và kiểm soát trên khâu vận chuyển, tiêu thụ. Sau khi thực hiện Luật Quản lý thuế, các doanh nghiệp tự khai, tự tính và tự nộp thuế. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp chỉ khai và nộp thuế số lượng hàng hoá đã được tiêu thụ, sản lượng đã khai thác nhưng chưa tiêu thụ chưa được kê khai thuế theo đúng quy định.

Để giải quyết vấn đề này, thực hiện Quyết định số 1679/QĐ - UBND của UBND huyện Lục Yên, Chi cục Thuế đã phối hợp cùng Công an huyện, Phòng Tài nguyên và Môi trường, Phòng Công thương thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành kiểm tra các doanh nghiệp hoạt động thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn. Nhờ đó, công tác  phối hợp quản lý giữa các ngành chức năng đã thực sự mang lại nhiều kết quả đáng khích lệ. Đoàn kiểm tra liên ngành thường xuyên tiến hành các đợt kiểm tra tại các doanh nghiệp, kịp thời phát hiện những hành vi vi phạm khai thác không theo thiết kế, khai thác không đảm bảo an toàn kỹ thuật, yêu cầu các đơn vị hoàn chỉnh hồ sơ kê khai quản lý thuế.

Ngoài ra, Chi cục Thuế cùng các ngành chức năng đã thành lập  trạm quản lý trên tuyến đường Tân Lĩnh - Khai Trung tăng cường quản lý hoạt động vận chuyển khoảng sản. Trạm quản lý đã tiến hành tịch thu và thanh lý hàng hóa của những đơn vị vận chuyển không có hóa đơn, chứng từ. Đồng thời, Quyết định số 1100/QĐ - CT của Cục Thuế tỉnh Yên Bái về việc chuyển giao công tác quản lý thuế khai thác khoáng sản từ Cục về chi cục các huyện, thị đã kiểm soát thuế tốt hơn đối với lĩnh vực này. Bằng những hành động cụ thể và tích cực, mỗi năm, Chi cục Thuế huyện Lục Yên đã truy thu cho ngân sách Nhà nước 500 - 600 triệu đồng từ hoạt động khai thác và vận chuyển khoáng sản.

 Ông Hoàng Đình Lục - Phó chi cục trưởng Chi cục Thuế huyện Lục Yên cho biết: “Tăng cường kiểm tra, kiểm soát là việc cần làm nhưng quan trọng hơn là tinh thần tự giác làm nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước của các doanh nghiệp cần được nâng lên, để doanh nghiệp tự đưa vào sổ sách, tự kê khai và tự nộp thuế theo Luật Quản lý thuế”.

Đến hết tháng 7/2010, Chi cục Thuế huyện Lục Yên đã thu 13,5 tỷ đồng tiền thuế vào ngân sách Nhà nước, đạt 69% kế hoạch được giao và 61% kế hoạch phấn đấu, trong đó có 6,4 tỷ đồng thuế ngoài quốc doanh. Con số đó phản ánh những nỗ lực của những người làm công tác thuế của huyện Lục Yên.

Hồng Khanh