Khó khăn lớn nhất của vụ xuân năm nay là do ảnh hưởng đợt rét hại đầu năm, lượng giống mạ bị chết rét phải gieo cấy lại là 9.000kg tương đương 350 ha diện tích cấy. Rét đậm kéo dài cũng làm cho tiến độ gieo cấy chậm lại, ảnh hưởng đến thời vụ.

Theo kế hoạch của huyện Lục Yên lúa xuân gieo cấy 3.350 ha, đã thực hiện được 3.630 ha, tăng 330 ha, tuy nhiên đây là diện tích tăng do lấn hồ, không ổn định, nếu gặp lũ tiểu mãn có thể sẽ mất trắng; dự kiến năng suất đạt 51- 52 tạ/ha, giảm 1,5 tạ/ha, ước tính tổng sản lượng lúa giảm 4.000-5.000 tấn. Bên cạnh đó, một khó khăn không nhỏ là giá cả vật tư, phân bón tăng cao gấp 1,5 lần ảnh hưởng đến mức đầu tư của người dân.

Mặc dù vậy, theo ông Hoàng Văn Xố - Trưởng phòng Nông nghiệp Phát triển nông thôn huyện thì bài toán lương thực không đáng lo ngại, sản lượng lương thực bị thiếu hụt trên sẽ được bù đắp một phần bởi các loại cây màu khác.

Trong đó, chủ lực là cây ngô xuân, thực hiện được 2.200 ha, vượt kế hoạch 250 ha, với năng suất dự kiến 32 tạ/ha, sản lượng ước đạt 7.000 tấn. Các diện tích không thể trồng ngô đông, huyện chủ trương vận động nhân dân chuyển sang trồng khoai lang, khoai tây và rau màu... quyết tâm đảm bảo diện tích và sản lượng cây vụ đông. Huyện cũng chỉ đạo các xã tận dụng tối đa nguồn phân chuồng, phân hữu cơ tại chỗ kết hợp với phân hoá học để đầu tư thâm canh. Do đó, đến nay các loại cây trồng đều sinh trưởng, phát triển tốt, không có dịch bệnh lớn xảy ra.

 Nổi bật trong phong trào làm vụ đông là xã Lâm Thượng. Ngay sau khi thu hoạch lúa mùa, xã đã chỉ đạo nông dân khẩn trương làm đất. Ông Kiều Văn Đạt, thôn Hin Lặn cho biết: “Mặc dù gieo trồng muộn hơn so với vụ đông trước nhưng do có định hướng và sự chuẩn bị chu đáo về giống, phân bón, ngay sau khi gặt xong tôi bắt tay ngay vào trồng nên diện tích gieo của gia đình vẫn đảm bảo khung thời vụ".

Khác với những năm trước, năm nay gia đình ông Đạt trồng thêm 1 sào khoai lang, khoai tây, toàn bộ diện tích 7 sào còn lại trồng các giống ngô lai năng suất cao. Thuận lợi khi trồng giống mới là cán bộ khuyến nông thường xuyên giúp đỡ, hướng dẫn quy trình, kỹ thuật, cách chăm sóc và cách phòng chống sâu bệnh, nên dù gieo trồng muộn hơn nhưng gia đình ông Đạt vẫn có một mùa thu hoạch khá. Với những đặc tính dễ trồng, dễ thu hoạch, bảo quản của cây ngô mà người dân đang có xu hướng phát triển mạnh.

Các loại cây trồng chủ lực trước đây của huyện như lạc, đậu tương đang giảm mạnh. Cây đậu tương theo kế hoạch cả năm là 1.200 ha, nhưng vụ xuân mới chỉ trồng được 70 ha, với 1.130 ha còn lại vụ hè thu sẽ rất khó đạt.

Theo cán bộ Phòng Nông nghiệp – Phát triển nông thôn huyện, nguyên nhân do thời tiết vào thời điểm thu hoạch không thuận lợi. Trước đây vào vụ thu hoạch, thời tiết nắng ráo, đậu tương nhổ xong được phơi khô bảo quản tốt. Vài năm gần đây do biến đổi khí hậu, thời điểm thu hoạch đậu tương thường gặp mưa nhiều, thu hoạch xong không được phơi bảo quản, đậu tương mốc, hỏng không bán được.

Rét đậm trong vụ đông xuân tiếp tục ảnh hưởng đến thời vụ của vụ mùa, chính vụ thì không đáng lo nhưng vụ mùa sớm sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Lúa mùa sớm năm nay Lục Yên có kế hoạch gieo cấy 1.500 ha, tuy nhiên, qua rà soát lại các xã diện tích có thể thu hoạch để cấy trà sớm chỉ vào khoảng 800 ha.

Trước khó khăn đó, Phòng Nông nghiệp – Phát triển nông thôn huyện Lục Yên đã tham mưu cho UBND huyện ra chỉ thị đôn đốc các xã tập trung gặt từ 10-25/6 phải xong, đồng thời gieo mạ, kết thúc cấy trà sớm vào 5/7, phấn đấu diện tích lúa mùa sớm đạt 800 ha đến 1.000 ha. Trà chính vụ gieo mạ trong tháng 6 cấy kết thúc trước 25/7.

Để đảm bảo gối vụ, vụ mùa Lục Yên sẽ tập trung cấy bằng các giống lúa lai ngắn ngày có sức chống chịu sâu bệnh tốt đã được kiểm nghiệm qua nhiều năm như: lúa lai 2 dòng TH3-3 có thời gian sinh trưởng 100 đến 105 ngày và một số dòng lúa thuần chất lượng cao đang được đưa vào sản xuất hàng hoá. Ngoài ra, các giải pháp về thuỷ lợi cũng được chỉ đạo sát sao, đảm bảo nguồn nước thường xuyên cho lúa trổ bông và chắc hạt, kết hợp bón phân kali nuôi đòng, nuôi hạt để hạn chế tỷ lệ lép...

Anh Dũng