Xã Trạm Tấu là một trong 12 xã vùng cao đặc biệt khó khăn của huyện Trạm Tấu có 100% đồng bào Mông sinh sống, trình độ dân trí hạn chế, phong tục tập quán lạc hậu, diện tích cấy lúa nước cũng như rừng và đất rừng ít. Song Đảng bộ, chính quyền và nhân dân nơi đây đã biết khắc phục khó khăn, phát huy nội lực, tìm hướng đi lên, trở thành xã dẫn đầu trong công cuộc xóa đói, giảm nghèo của huyện.

"Trạm Tấu chưa phải xã giàu nhưng cái được lớn nhất và thành công nhất ở xã vùng cao này trong một vài năm trở lại đây là đã làm thay đổi cách nghĩ, cách làm từ manh mún, lạc hậu sang áp dụng tiến bộ khoa học vào sản xuất" - Phó chủ tịch UBND xã Mùa A Páo mở đầu câu chuyện. Người Mông xã Trạm Tấu đã biết vay vốn ngân hàng mua trâu, bò chăn nuôi theo hướng hàng hóa chứ không còn nhỏ lẻ, mỗi hộ chỉ có con trâu hoặc con ngựa như trước đây.

Toàn xã có 384 hộ dân sinh sống ở 5 bản nhưng diện tích rừng, đất rừng ít nên người dân không thể sống dựa vào rừng. Do vậy, xã đã vận động nhân dân tập trung đầu tư thâm canh, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, đưa giống lúa lai, lúa thuần năng suất cao vào gieo cấy. 115ha ruộng nước đã được gieo cấy bằng giống lúa lai Nhị ưu 838, Khang Dân 18, ĐS1 - đây là các loại giống đã được khảo nghiệm, phù hợp với khí hậu, đất đai của địa phương và cũng đã được kiểm chứng qua nhiều vụ. Nông dân đã tuân thủ nghiêm ngặt lịch gieo cấy đúng thời vụ, làm mạ che nilon, bón phân cân đối, nhờ vậy năng suất lúa tăng theo mỗi vụ.

Nếu như các xã trên địa bàn huyện Trạm Tấu phấn đấu năng suất lúa cả năm đạt 75 - 80 tạ/ha thì năm 2012, năng suất lúa ở đây đã đạt 100 tạ/ha. Bao đời nay, người Mông vùng cao chỉ gieo cấy vụ mùa, còn vụ xuân bỏ hoang do thời tiết lạnh, thiếu nước nhưng 2 năm trở lại đây đã sản xuất ổn định trên 95ha lúa vụ xuân đạt hiệu quả tốt, năng suất đạt bình quân 48 tạ/ha. Vừa trồng lúa, nhân dân vừa tận dụng đất đai gieo trồng 300ha ngô xuân hè, 190ha ngô hè thu, 90ha sắn phục vụ chăn nuôi và một phần làm hàng hóa, đáp ứng nhu cầu thị trường.

Từ một xã hàng năm thiếu hàng trăm tấn lương thực, kết thúc năm 2012, tổng sản lượng lương thực có hạt của Trạm Tấu đã đạt 2.186 tấn, an ninh lương thực đảm bảo và có gần ngàn tấn ngô hàng hóa. Sản xuất lúa nương hiệu quả thấp, lãng phí tài nguyên nhưng đó là một tập quán đã ăn sâu vào tiềm thức của bao thế hệ người Mông tưởng như không thể tách rời.

Kiên trì vận động, bằng những mô hình thử nghiệm, người Mông nơi đây đã chuyển đổi được 58ha từ sản xuất lúa nương sang trồng ngô đồi hiệu quả. Người dân trong xã đã mạnh dạn vay vốn ngân hàng hàng tỷ đồng mua vật tư phục vụ sản xuất, chăn nuôi đại gia súc. Hiện nay, toàn xã có 494 con trâu, 277 con bò, nhiều gia đình đã và đang hình thành mô hình chăn nuôi trâu, bò theo phương thức bán chăn thả khá hiệu quả.

Gia đình Mùa Nhà Tủa chăn nuôi 20 con trâu, 14 con bò, 4 con ngựa cùng với sản xuất nông nghiệp, mỗi năm cho thu lãi trên 50 triệu đồng. Nhà Vàng A Sinh nuôi 18 con trâu, 16 con bò, 5 con ngựa,  làm 1,5ha ruộng, mỗi năm thu gần 100 triệu đồng, mua được xe máy, ti vi, làm nhà khang trang.

Do địa hình vùng cao khí hậu khắc nghiệt, nhất là vào mùa đông giá rét, bãi chăn thả ngày một ít nên trâu, bò bị chết rét khá nhiều. Nhưng từ năm 2011, nhân dân đã trồng được 20ha cỏ phục vụ chăn nuôi, làm trên 200 cây rơm dự trữ thức ăn cho gia súc trong mùa đông nên 2 năm trở lại đây không có trâu, bò chết rét. Song song, hơn 800ha rừng tự nhiên đã được người dân nhận khoán bảo vệ tốt.

Những kết quả mà Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Trạm Tấu đã đạt được thật đáng trân trọng và tự hào! Ý nghĩa sâu xa hơn cả là người dân đã tự chủ trong sản xuất, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào trồng rừng và đồng ruộng, nâng cao năng suất cây trồng và vật nuôi, xóa đói giảm nghèo - đó là nền tảng quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói nghèo, xây dựng nông thôn mới ở nơi vùng cao này.

Thanh Phúc