Hội Luật gia tỉnh Yên Bái được thành lập ngày 28/11/2000. Nằm trong hệ thống tổ chức của Hội Luật gia Việt Nam, là thành viên của Mặt trận Tổ quốc đồng thời là tổ chức thành viên của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh, Hội Luật gia vận động, tập hợp, đoàn kết rộng rãi các luật gia trên địa bàn của tỉnh tự nguyện hoạt động cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ quyền tự do, dân chủ của nhân dân, góp phần xây dựng nền khoa học pháp lý, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam vì mục tiêu dân giầu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

Ngày đầu thành lập, Hội mới có 123 hội viên sinh hoạt ở 5 chi hội thuộc các ngành pháp luật của tỉnh và Hội Luật gia thành phố Yên Bái. Đến nay, toàn tỉnh đã có 7 tổ chức hội luật gia cấp huyện, 12 chi hội luật gia trực thuộc Tỉnh hội, 18 chi hội luật gia trực thuộc huyện, thị, thành hội; 3 chi hội hoạt động ở xã, phường; 5 cơ quan chuyên môn, 2 trung tâm tư vấn pháp luật với 748 hội viên.

Trong đó, tỷ lệ cán bộ, hội viên là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam chiếm 89%; 100% cán bộ, hội viên có trình độ văn hóa trung học phổ thông, 18% có trình độ cử nhân, cao cấp lý luận chính trị, 91% có trình độ đại học và trên đại học, 82% đang công tác trong các ngành pháp luật; nhiều đồng chí là ủy viên Ban Thường vụ, ủy viên Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh và Đảng bộ cấp huyện, đại biểu hội đồng nhân dân, giám đốc ngành, thủ trưởng cơ quan pháp luật được cấp ủy, chính quyền chỉ đạo tham gia giữ trọng trách trong các cơ quan lãnh đạo của Hội.

Cán bộ, hội viên Hội Luật gia thường xuyên được giáo dục, nâng cao nhận thức về đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và kỹ năng hoạt động hội; tự giác, tích cực thực hiện cuộc vận động “Học tập và làm theo tấn gương đạo đức Hồ Chí Minh” và chuẩn đạo đức của Hội Luật gia Việt Nam “Giỏi - Trung thành - Tận tụy - Vì nước, vì dân, vì công lý”, bảo đảm cho Hội Luật gia phát triển nhanh, mạnh, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Thực hiện Nghị quyết số 27 - NQ/TW ngày 6/8/2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa IX) về “Xây dựng đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước”, Chỉ thị số 56 - CT/TW ngày 18/8/2000 của Bộ Chính trị (khóa VIII) về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác của Hội Luật gia Việt Nam”, Chỉ thị số 42 - CT/TW ngày 16/4/2010 của Bộ Chính trị (khóa X) về “Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam”, Chỉ thị số 06 - CT/TU ngày 19/9/2006 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của Hội Luật gia tỉnh Yên Bái”, dưới sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền tỉnh Yên Bái.

Những năm qua, với vai trò là tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp đặc thù, Hội Luật gia tỉnh đã vận động, tập hợp đội ngũ luật gia trí thức tích cực tham gia các hoạt động chính trị, xã hội và hoạt động của Nhà nước trên lĩnh vực pháp luật, góp phần nâng cao hiểu biết, ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ và nhân dân, tạo môi trường pháp lý lành mạnh để tỉnh Yên Bái phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững sự ổn định chính trị, tăng cường quốc phòng - an ninh và trật tự an toàn xã hội. Kết quả nổi bật là:

Thứ nhất, thực hiện Quyết định số 22/2002/QĐ-TTg ngày 30/1/2002 của Thủ tướng Chính phủ về “Hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam” và Quyết định số 893/QĐ-UBND, ngày 24/6/2011 của Ủy ban nhân dân tỉnh Yên Bái về “Hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội của Liên hiệp các Hội Khoa học & Kỹ thuật tỉnh Yên Bái”, từ năm 2000 đến nay, Hội Luật gia đã chủ động tham gia xây dựng Hiến pháp 1992 sửa đổi, 150 dự án luật và pháp lệnh của Quốc hội; 125 văn bản quy phạm pháp luật của Chính phủ, 1.579 văn bản quy phạm pháp luật của hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân, góp phần tích cực vào quá trình xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa; phát huy quyền làm chủ của nhân dân đồng thời phát huy vai trò của Hội trong việc tư vấn, phản biện xã hội đối với các chủ trương giải pháp, cơ chế, chính sách phát triển kinh tế - xã hội, tăng cường hiệu lực và hiệu quả hoạt động của chính quyền, cơ quan Nhà nước các cấp trong tỉnh.

Thứ hai, thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 9/12/2003 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa IX) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến giáo dục pháp luật (PBGDPL); các đề án, chương trình hành động quốc gia của Chính phủ về PBGDPL đến năm 2015, hội luật gia các cấp trong tỉnh đã chủ động phối hợp với các ngành, đoàn thể tích cực thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về “Xã hội hóa công tác tuyên truyền, PBGDPL” ở địa phương.

Từ năm 2000 đến nay, Hội Luật gia đã tham gia đội ngũ báo cáo viên pháp luật; bồi dưỡng nghiệp vụ và hướng dẫn hoạt động cho 156 câu lạc bộ, 1.200 cộng tác viên, tuyên truyền viên pháp luật hoạt động tại cộng đồng; phát hành trên 2 triệu ấn phẩm tuyên truyền; đăng tải hàng ngàn tin, bài về pháp luật với đời sống trên các phương tiện thông tin đại chúng của địa phương; tham gia tổ chức 10 cuộc thi tìm hiểu pháp luật, xây dựng 116 tủ sách pháp luật ở cơ sở; thực hiện trên 8.000 đợt PBGDPL tập trung cho trên 87.000 lượt người; phổ biến pháp luật thường xuyên cho gần 1 triệu lượt cán bộ, công chức, viên chức các cơ quan Nhà nước, chiến sỹ lực lượng vũ trang, người lao động trong các doanh nghiệp, người dân nông thôn và đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng cao, thanh thiếu niên, học sinh, sinh viên trong các nhà trường… góp phần nâng cao kiến thức và ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ và nhân dân.

Thứ ba, thực hiện Luật Trợ giúp pháp lý năm 2006 và Chiến lược phát triển trợ giúp pháp lý Việt Nam đến năm 2020, định hướng đến năm 2030, Hội Luật gia tỉnh Yên Bái đã thành lập 2 trung tâm tư vấn pháp luật, thường xuyên phối hợp với Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Yên Bái hướng dẫn hoạt động cho 133 câu lạc bộ, 1.200 cộng tác viên trợ giúp pháp lý và 2.091 tổ hòa giải, 9.411 hòa giải viên ở cơ sở. Từ năm 2007 đến nay, hội viên Hội Luật gia đã phối hợp thực hiện tư vấn, trợ giúp 4.585 vụ việc cho 4.585 đối tượng, trong đó: đối tượng là người nghèo chiếm 45%, người dân tộc thiểu số 32%, đối tượng chính sách người có công 16% và các đối tượng khác; chủ trì triển khai Dự án Tư vấn pháp luật về môi trường tại 5 xã vùng hồ Thác Bà (Yên Bình); Dự án tư vấn pháp luật cho người nhiễm HIV/AIDS ở thành phố Yên Bái và Dự án tư vấn pháp luật về phòng, chống mua bán người cho phụ nữ Mông huyện Mù Cang Chải; phối hợp tổ chức tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý lưu động ở các xã vùng cao, xã đặc biệt khó khăn thuộc chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo và chương trình “Xây dựng nông thôn mới” của tỉnh, tạo cơ hội cho đại diện các tổ chức và cá nhân tiếp cận nhiều hơn với các dịch vụ pháp lý, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước và công dân.

Thứ tư, được sự giúp đỡ của Hội đồng Khoa học - Công nghệ tỉnh Yên Bái, trong những năm qua, Hội Luật gia đã triển khai nghiên cứu 4 đề tài khoa học cấp tỉnh về các giải pháp nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu, xây dựng pháp luật, truyên truyền pháp luật, trợ giúp pháp lý. Hằng năm, Hội đều tiến hành tập huấn, tổ chức các hội thảo, trao đổi kinh nghiệm để kịp thời phổ biến kiến thức khoa học pháp lý, kỹ năng công tác hội cho cán bộ, hội viên; tích cực tham gia chương trình cải cách tư pháp, cải cách hành chính của địa phương, góp phần hoàn thiện cơ cấu tổ chức, nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan tư pháp cũng như hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền, cơ quan Nhà nước.

Ghi nhận những thành tích đó, năm 2011, Hội Luật gia tỉnh Yên Bái được Hội Luật gia Việt Nam tặng cờ thi đua xuất sắc; liên tục từ năm 2001 đến năm 2013 được Hội Luật gia Việt Nam, Liên hiệp các Hội Khoa học & Kỹ thuật Việt Nam, Ủy ban nhân dân tỉnh Yên Bái tặng nhiều bằng khen; hàng trăm lượt tập thể, cá nhân cán bộ, hội viên Hội Luật gia được  khen thưởng về thành tích thực hiện kế hoạch Nhà nước và thành tích công tác hội.

Để có được kết quả này, những năm qua, Hội Luật gia tỉnh Yên Bái luôn nhận được sự quan tâm lãnh đạo của Trung ương Hội Luật gia Việt Nam và các cấp ủy Đảng, chính quyền tỉnh Yên Bái; sự phối hợp, giúp đỡ hiệu quả, thường xuyên của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, Ban Chấp hành Liên hiệp Hội và các ngành, đoàn thể trong tỉnh. Lãnh đạo các cấp hội luôn đề cao tinh thần trách nhiệm, thực hành dân chủ, làm tốt công tác tham mưu cho các cấp ủy Đảng, chính quyền; năng động, sáng tạo trong chỉ đạo, tổ chức thực hiện lồng ghép các mặt công tác và phong trào thi đua của Hội với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của các địa phương. Cán bộ, hội viên đoàn kết, nêu cao tinh thần khắc phục khó khăn, tích cực học tập nâng cao nhận thức chính trị, pháp luật và các kỹ năng hoạt động hội; gương mẫu học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện theo chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp của Hội Luật gia, phấn đấu hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ.

Tiến tới kỷ niệm 60 năm thành lập Hội Luật gia Việt Nam, 15 năm thành lập Hội Luật gia tỉnh Yên Bái, được sự quan tâm chỉ đạo của Trung ương Hội Luật gia Việt Nam, Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh Yên Bái, năm 2014, hội luật gia các cấp trong tỉnh sẽ tiến hành đại hội nhiệm kỳ 2014 - 2019. Kết quả của đại hội là động lực to lớn để giới luật gia tiếp tục phấn đấu đạt được nhiều thành công mới, góp phần tích cực vào quá trình thực hiện mục tiêu xây dựng tỉnh Yên Bái trở thành tỉnh có nền kinh tế phát triển trong khu vực Tây Bắc.          

Trần Quang Vinh - Ủy viên Ban Thường vụ Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Chủ tịch Hội Luật gia tỉnh Yên Bái