Quang Minh là một trong 14 xã được tỉnh hỗ trợ kinh phí làm đường liên thôn bản ĐBKK năm 2014. Còn 3 tháng mới hết năm nhưng tuyến đường Khe Hốc, tuyến Phòng Không  (thôn 3) và tuyến Khe Vàng (thôn 5) đã mở mới xong, hoàn thành nghiệm thu, thanh toán, đưa vào sử dụng. Khi chúng tôi về Quang Minh, đường liên thôn Khe Hốc, Phòng Không, Khe Vàng ở Quang Minh nền đường đã mở rộng 3,5m, đi lại rất thuận tiện cho dù đang mùa mưa.

Hỏi chuyện ông Lý Xuân Thủy - một nông dân trồng sắn có thu nhập khá của xã, ông phấn khởi nói: "Đường thôn trước đây chỉ rộng 1,5m, vận chuyển hàng hóa rất khó khăn, xe máy chở hàng nhiều khi va quệt. Bà con trong thôn rất muốn mở rộng đường nhưng số đông còn nghèo, nguồn lực khó khăn. Vì thế, khi có chương trình hỗ trợ làm đường thôn bản, bà con rất phấn khởi và tích cực tham gia".

Trong 14 xã mở đường "30b" năm nay của Văn Yên, xã Phong Dụ Hạ có tới 4 tuyến đường liên thôn bản nằm trong kế hoạch mở mới là đường Khe Nhón (thôn 8), Khe Hao (thôn 9), Khe Thơ (thôn 5), Khe Lầu (thôn 3), tổng kinh phí hỗ trợ 220 triệu đồng. Tới ngày 18/9/2014, toàn bộ 4 tuyến đường trên đã hoàn thành mở mới; hệ thống cống bản, cống tròn được thi công, không còn tình trạng nước ngập, nước ứ đọng trên mặt đường. Trong đó, tuyến Khe Nhón đã lắp đặt 3 cống tròn phi 75; tuyến Khe Hao, Khe Lầu lắp mới 5 cống bản loại 75x75.

Bà Hoàng Thị Lỷ - cán bộ Trạm Y tế xã Phong Dụ Thượng khi nhớ lại những tuyến đường này năm trước đã bày tỏ: "Đường rất hẹp, khi lũ đầu nguồn lớn, việc đi lại của bà con đều ách tắc. Mua bán, học hành có thể tạm dừng, tạm nghỉ chứ người ốm nặng ra trạm, đi viện thì sao dừng được? Cán bộ thôn, xã và nhân dân muốn lắm rồi nhưng lại khó khăn quá, nếu không có tỉnh hỗ trợ đầu tư chắc còn lâu mới mở được đường, làm được cống".

Thực tế tình hình ở cơ sở, chúng tôi thấy, việc nắm chắc nhu cầu của nhân dân là mấu chốt quan trọng. Nói như vậy vì ở một số địa phương, có thôn bản ĐBKK, người dân chưa sẵn sàng tham gia thực hiện. Có lý do đường vẫn đi lại thuận lợi nhưng cũng có lý do việc làm đường thôn bản được cho là việc của xã, huyện, tỉnh.

Rõ ràng, đồng vốn hỗ trợ đầu tư đường "30b" chỉ phát huy ở những nơi người dân thực sự có nhu cầu và quyết tâm cao. Như xã Phong Dụ Thượng, tuyến đường thôn Khe Tối khi triển khai năm 2012, nhân dân đã đóng góp trên 3.000 ngày công, hiến 10.000m² đất để mở mới tuyến đường dài 3km trong vòng 42 ngày. Theo Phó trưởng phòng Kinh tế và Hạ tầng Lưu Trung Kiên, tới giữa tháng 9/2014, huyện mở mới thêm 60km đường liên thôn bản tới cụm dân cư, đạt 100% kế hoạch đề ra; tổng kinh phí thực hiện trên 8,4 tỷ đồng, trong đó nhân dân đóng góp trị giá trên 4,9 tỷ đồng...

Nắm chắc nhu cầu của dân là nhằm phát huy hiệu quả nguồn đầu tư hỗ trợ của tỉnh để thúc đẩy nhanh tiến độ mở đường "30b" nhưng để con đường phát huy hiệu quả thực sự và bền vững thì trong quá trình tổ chức thực hiện cần nắm chắc nhu cầu của chính con đường sẽ mở. Rà soát, đánh giá đúng hiện trạng, lường đón những tác động có thể ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư, đến chất lượng con đường, UBND huyện Văn Yên đã chỉ đạo cơ quan chuyên môn phối hợp với các xã điều chỉnh, bổ sung kịp thời các tuyến, cống thoát nước của các công trình trong kế hoạch. 9/12 xã có công trình đã được điều chỉnh, bổ sung từ tên tuyến, tuyến mới đến số lượng, kích cỡ cống bản, cống tròn.

Việc điều chỉnh căn cứ vào thực tế thi công và nhu cầu của chính con đường, mục đích chung là đường bền vững, thuận tiện trong quản lý. Đơn cử, xã Châu Quế Hạ, qua khảo sát thực tế, đã chủ động đề nghị bổ sung tuyến mới từ thôn 10 vào vùng sản xuất của thôn 2, tổng chiều dài trên 1km; điều chỉnh tăng chiều dài tuyến từ Trạm Y tế đến trạm phát sóng thôn 5 từ 1,5km lên 2km; điều chỉnh giảm chiều dài tuyến từ hộ gia đình ông Hồng Làng đến lán ông Hợp (thôn 7) từ 1,5km xuống còn 1km và tăng cống tròn phi 75 từ 1 lên 2 cống; điều chỉnh, bổ sung tuyến mới từ nhà ông Sên đến khe nước gần nhà ông Viện (thôn 7) với chiều dài 0,5km.

Hệ thống cống bản, cống tròn trên các tuyến cũng được điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp và bảo đảm chất lượng, hiệu quả khai thác tuyến đường khi hoàn thành. Xã Lâm Giang, ở tuyến đường từ nhà ông Sang đi nhà ông Tuyến (thôn 17) vào tuyến đường đường Khe Dòi thôn 8, điều chỉnh 1 cống bản phi 75 thành cống tròn phi 75 và điều chỉnh 4 cống thành cống tròn phi 75. Trong số 29 tuyến đường liên thôn bản ĐBKK năm 2014, đã kịp thời điều chỉnh tăng giảm chiều dài, bổ sung nhiều tuyến mới và cống các loại...

Nắm chắc nhu cầu của nhân dân, hiểu rõ nguyện vọng của con đường, có biện pháp tổ chức thực hiện phù hợp, huy động tốt sức dân nên tiến độ triển khai, thực hiện chương trình "30b" ở Văn Yên năm 2014 về đích sớm gần 3 tháng. Qua ba năm, với cách làm này, Văn Yên đã mở mới gần 160km đường liên giao thông tại các thôn bản ĐBKK, làm mới 210 cống các loại, tổng giá trị trên 27,4 tỷ đồng, trong đó trên 17,5 tỷ đồng do nhân dân đóng góp.

Tuấn Anh