Tư tưởng muốn sinh thêm con ở những gia đình có điều kiện kinh tế, đặc biệt là đối tượng sinh con một bề gái muốn có con trai ở nhiều gia đình vẫn còn. Khi muốn sinh thêm con thứ ba trở lên, các đối tượng đều tìm mọi cách để giấu giếm. Phần lớn các trường hợp sinh con thứ ba trở lên đều là người dân buôn bán tự do mà chế tài xử lý nhóm đối tượng này còn nhẹ, vì vậy, việc vận động gặp rất nhiều khó khăn.

Trước những khó khăn này, Trung tâm DS/KHHGĐ thành phố Yên Bái đã có nhiều giải pháp nhằm thực hiện và duy trì mô hình “Xã, phường không có người sinh con thứ 3 trở lên”. Ngay từ đầu mỗi năm, Trung tâm đã tham mưu với UBND thành phố xây dựng kế hoạch thực hiện mô hình này; tham mưu với UBND thành phố phát động phong trào thi đua xã, phường không có người sinh con thứ 3 trở lên; triển khai ký cam kết giữa hộ gia đình với thôn, tổ và giữa thôn, tổ với UBND xã, phường; giữa UBND xã, phường với UBND thành phố thực hiện nội dung này; chỉ đạo UBND các xã, phường đưa nội dung xây dựng “Xã, phường, thôn, tổ không có người sinh con thứ ba trở lên” vào hương ước, quy ước thôn, tổ dân phố.

Năm 2014, thành phố đã xây dựng cơ chế phối hợp liên ngành trên cơ sở thống nhất các hoạt động vì mục tiêu chung là xây dựng một thành phố có quy mô, cơ cấu dân số hợp lý, chất lượng dân số cao, trong đó việc xây dựng và duy trì mô hình “Xã, phường không có người sinh con thứ ba trở lên” là một nhiệm vụ được đặt lên hàng đầu. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, Trung tâm DS/KHHGĐ xác định rõ công tác DS/KHHGĐ là một hoạt động mang tính xã hội hóa rất cao, đòi hỏi sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị nhằm tạo sự đồng thuận, ủng hộ của các ban, ngành, các tổ chức chính trị, xã hội, những người có uy tín trong cộng đồng để tạo ra sức mạnh tổng hợp góp phần hoàn thành các mục tiêu về DS/KHHGĐ.

Hàng năm, Trung tâm còn tích cực phối hợp với Đài Truyền thanh - Truyền hình thành phố xây dựng chuyên mục tuyên truyền về công tác dân số, đồng thời phối hợp, lồng ghép các hoạt động tuyên truyền về DS/KHHGĐ vào các hoạt động thường xuyên của các ban, ngành, đoàn thể. Trung tâm cũng đã phối hợp với Hội Liên hiệp Phụ nữ thành phố tổ chức thành lập các câu lạc bộ “Phụ nữ không sinh con thứ ba trở lên” tại phường Đồng Tâm, Yên Thịnh, Minh Tân. Để đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả hoạt động của mô hình, Trung tâm cũng đặc biệt chú trọng đến đối tượng là công nhân và những người di cư đến địa bàn.

Ngoài việc đẩy mạnh các hoạt động truyền thông tăng cường tại địa bàn có đông người di cư và các nhà máy, nhà xưởng, Trung tâm DS/KHHGĐ đã tăng cường phối hợp với Liên đoàn Lao động lồng ghép hoạt động truyền thông về dân số vào các hoạt động truyền thông trực tiếp của Liên đoàn Lao động thành phố tại các doanh nghiệp.

Cùng đó, các xã, phường đều đưa chỉ tiêu về dân số vào nghị quyết của Đảng ủy, của HĐND. Các ban, ngành, đoàn thể xã, phường đã xây dựng quy chế và kế hoạch cụ thể đưa chỉ tiêu về DS/KHHGĐ vào kế hoạch hàng năm và xem đây là một nhiệm vụ quan trọng, tiêu chí bình xét thi đua hàng năm, nhất là tiêu chí gia đình văn hóa. Cấp ủy, chính quyền địa phương chỉ đạo ban dân số tiến hành rà soát, phân loại đối tượng để có hình thức, nội dung tuyên truyền phù hợp; lập danh sách các đối tượng có nguy cơ sinh con thứ ba trở lên để phân công các đoàn thể thường xuyên vận động, tư vấn. Ban dân số xã, phường đã tập trung vào các hoạt động truyền thông trực tiếp về chính sách dân số cho cán bộ nhân dân, đặc biệt là các chức sắc họ tộc, người có uy tín trong cộng đồng để nâng cao công tác quản lý về DS/KHHGĐ.

Nhờ thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp mà việc thực hiện và duy trì mô hình "Xã, phường không có người sinh con thứ ba trở lên" trên địa bàn thành phố đã đạt những kết quả khả quan. Năm 2014, thành phố có 496/506 thôn, tổ; 8/17 xã, phường không có người sinh con thứ ba trở lên, trong đó 6 xã, phường có từ 3 năm liền trở lên không có người sinh con thứ ba. Từ đầu  năm 2015 đến nay, thành phố có 9/17 xã, phường không có trường hợp sinh con thứ ba trở lên. Với mục tiêu giảm thiểu số người sinh con thứ ba trở lên trên địa bàn, mô hình này sẽ tiếp tục được Trung tâm DS/KHHGĐ triển khai mạnh mẽ. 

Hạnh Quyên