Vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số (ĐBDTTS) luôn nhận được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và các cấp, các ngành. Công cuộc đổi mới đang tác động mạnh mẽ đến cuộc sống của người dân vùng hẻo lánh. Tuy nhiên, vùng sâu, vùng xa, vùng ĐBDTTS vẫn còn nghèo nàn, lạc hậu, ẩn chứa nguy cơ mất ổn định về an ninh trật tự.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng mất ổn định, trong đó phải kể đến các thế lực thù địch vẫn không ngừng chống phá cách mạng nước ta và một trong những địa bàn trọng điểm chúng hướng tới chính là vùng sâu, vùng xa, vùng ĐBDTTS với chiêu bài “Đoàn kết dân tộc, đoàn kết tôn giáo”…

Vùng cao, vùng sâu - nơi đại bộ phận ĐBDTTS sinh sống, bà con vốn thật thà, chất phác, cuộc sống còn nhiều khó khăn, nhận thức còn nhiều hạn chế, tập tục lạc hậu… nên rất dễ bị kẻ xấu lợi dụng. Tệ uống nhiều rượu, ở một số nông thôn vùng cao, vùng ĐBDTTS khá trầm trọng. Vào dịp lễ, tết, khi gia đình, dòng tộc, xóm làng có công có việc như cưới hỏi, dựng nhà, ma chay…, khi say rượu sẽ dễ bị kích động và mất kiểm soát… Thế là lời qua, tiếng lại rồi xảy ra chuyện lớn. Thực tế, không ít vụ việc đáng tiếc xảy ra mà nguyên nhân chỉ là… rượu.

Sự giao thoa về văn hóa, quá trình phát triển bùng nổ về công nghệ thông tin… đã giúp người dân, nhất là các bạn trẻ ở nông thôn vùng cao tiếp cận nhiều kiến thức mới. Tiếc rằng, cái hay, cái tốt đi vào nhưng cái xấu, cái hại cũng đến. Quá trình tiếp thu không có sự chắt lọc, một bộ phận thanh niên làng đã bắt đầu hút hít, xăm mình, nhuộm tóc xanh đỏ, phóng xe máy ngông nghênh, lười lao động, thích tụ tập chơi bời và hành xử theo thói côn đồ.

Trường hợp Đặng Văn Hùng ở thôn 16, xã Lâm Giang, huyện Văn Yên thực hiện hành vi giết 4 người chỉ vì mâu thuẫn nhỏ là thí dụ điển hình về bộ phận thanh niên này. Cũng là sự tác động của văn hóa lai căng, hạnh phúc của nhiều gia đình không chỉ thành phố mà còn ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa đổ vỡ một cách nhanh chóng. Vợ chồng mới cưới nhau được thời gian ngắn hoặc có với nhau mấy mặt con nhưng lại đưa nhau ra tòa vì những lý do rất đơn giản hoặc vì tệ nạn hay ngoại tình.

Có dịp đi đến nhiều thôn, bản vùng cao mới thấy vấn đề tranh chấp đất đai đang trở nên khá phức tạp, do sức ép tư liệu sản xuất, do thiếu bãi chăn thả trâu bò và việc quản lý đất đai không theo luật mà chủ yếu nhờ phong tục, tập quán… nên tình trạng tranh giành, lấn chiếm khá phổ biến. Điều đáng nói là khi mâu thuẫn, tranh chấp xảy ra không được chính quyền, tổ hòa giải cơ sở đứng ra giải quyết mà các cá nhân đều tự giải quyết nên mâu thuẫn càng trầm trọng hơn. Đặc biệt, khi mâu thuẫn lại được giải quyết bằng thói côn đồ, manh động, trong tình trạng say rượu, vụ việc càng dễ phát sinh lớn hơn.

Đứng trước tình trạng kể trên, trước hết, người dân, nhất là các bạn trẻ cần tích cực lao động sản xuất, tiếp thu cái mới, cái tiến bộ để xây dựng cuộc sống no ấm, giàu mạnh; tránh xa tệ nạn xã hội và tuyệt đối không vi phạm pháp luật…

Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành cần quan tâm đầu tư hơn nữa cho vùng cao, vùng sâu, vùng xa; tăng cường giáo dục, phổ biến pháp luật; nâng cao vai trò, trách nhiệm của chính quyền cơ sở và tổ hòa giải. Lực lượng Công an đề cao hơn nữa vai trò của mình trong việc nắm bắt tình hình, triển khai các biện pháp nghiệp vụ để giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội vùng sâu, vùng xa, vùng ĐBDTTS.

Tấn Đạt