Để tiếp tục góp phần thực hiện tốt Nghị quyết 20-NQ/TW năm 2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (Khóa X) về "Tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước" thì một yếu tố quan trọng không thể thiếu, đó là phải có kinh phí để đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp và tổ chức các hoạt động cho người lao động (NLĐ); phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở (CĐCS). Tuy nhiên, việc thu kinh phí công đoàn (KPCĐ) trên địa bàn tỉnh Yên Bái hiện nay vẫn còn nhiều khó khăn, cần có sự chung tay ủng hộ của người sử dụng lao động.

Việc thu KPCĐ bằng 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) cho NLĐ được quy định chi tiết trong Luật Công đoàn năm 2012, Nghị định 191/NĐ-CP ngày 21/11/2013 của Chính phủ, các văn bản của Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam. Với Yên Bái, thực hiện công tác này, UBND tỉnh đã có sự chỉ đạo sát sao và gần đây ngày 17/8/2016 UBND tỉnh đã có văn bản số 1765/UBND-TM chỉ đạo, đôn đốc thực hiện đóng KPCĐ theo Luật Công đoàn năm 2012.

Đối với, LĐLĐ tỉnh đã phân cấp tài chính công đoàn cho các cấp công đoàn để các đơn vị chủ động khai thác nguồn thu, đáp ứng yêu cầu hoạt động. Mặt khác, để tăng cường công tác thu KPCĐ, LĐLĐ tỉnh đã thực hiện ký kết chương trình phối hợp với các cơ quan như: Cục Thuế tỉnh, Kho bạc Nhà nước tỉnh, Bảo hiểm Xã hội tỉnh, Thanh tra tỉnh.

Trong quá trình phối hợp, LĐLĐ tỉnh được cung cấp thông tin quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội cho NLĐ để xác định số thu KPCĐ; được hỗ trợ cung cấp, trao đổi thông tin về đối tượng phải đóng KPCĐ; phối hợp trong kiểm tra, thanh tra KPCĐ... Song song với đó, Ban Thường vụ LĐLĐ tỉnh đã quyết định phân cấp thu KPCĐ khối sản xuất kinh doanh cho 5/7 công đoàn ngành có quản lý các doanh nghiệp (trừ công đoàn ngành giáo dục và đào tạo tỉnh và Công đoàn Viên chức tỉnh). Đối với các LĐLĐ các huyện, thị xã, thành phố, đã thực hiện phân cấp toàn diện cho 4 đơn vị, còn 5 đơn vị đã phân cấp thu khối sản xuất, kinh doanh.

Thực hiện sự chỉ đạo quyết liệt của Ban thường vụ LĐLĐ tỉnh, các cấp công đoàn trong tỉnh đã nỗ lực triển khai và thu được kết quả nhất định. Một số LĐLĐ cấp huyện thực hiện tốt việc thu KPCĐ là: huyện Lục Yên, thị xã Nghĩa Lộ, huyện Yên Bình, huyện Văn Yên, đặc biệt một số doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài như: Công ty TNHH Daeseung Global (Yên Bình), Công ty TNHH Unico Global Yên Bái (thành phố Yên Bái), Công ty TNHH Quốc tế Vina KNF (Trấn Yên)...

Với cán bộ LĐLĐ huyện Lục Yên việc đi gõ cửa từng đơn vị, doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp chưa có tổ chức công đoàn để tuyên truyền, vận động đơn vị trích nộp KPCĐ là việc làm thường xuyên. Có dịp đi cùng chị Hoàng Thị Thanh Nên - cán bộ LĐLĐ huyện Lục Yên xuống Công ty cổ phần Khai khoáng Thanh Sơn mới thấy các chị đã rất tích cực trong tuyên truyền Nghị quyết 20-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng tới NLĐ.

Trong đó, cụ thể như tuyên truyền về việc thu KPCĐ tại doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế thực hiện theo quy định của Luật Công đoàn và của Chính phủ; sử dụng cho việc đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chính trị, chuyên môn, khen thưởng và các hoạt động khác của công nhân tại chính doanh nghiệp... Nội dung này đã được phiên dịch cho ông Giám đốc Công ty người Ấn Độ. Nghe nội dung ông bày tỏ sẽ tuân thủ pháp luật, nêu cao trách nhiệm của mình với NLĐ. Điều này cho thấy doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Lục Yên sẽ thực hiện nghiêm quy định về đóng KPCĐ.

Ông Nguyễn Văn Khang - Chủ tịch CĐCS Công ty cổ phần Khai khoáng Thanh Sơn, huyện Lục Yên cho biết: "Hiện Công ty có trên 100 lao động (trong đó có 40 lao động là nước ngoài), với 67 đoàn viên. Thời gian qua, đặc biệt là 2 năm sau khi thành lập CĐCS đến nay, Công ty đều chủ động trích nộp 2% KPCĐ lên cấp trên và LĐLĐ huyện Lục Yên trích lại 66% tổng số nộp cho CĐCS theo quy định để có kinh phí chăm lo, bảo vệ NLĐ".

Ông Cù Ngọc Quý - Chủ tịch LĐLĐ huyện Lục Yên cho biết thêm: "Cùng với việc tuyên truyền về chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và những quy định trích nộp KPCĐ, LĐLĐ huyện Lục Yên còn làm tốt công tác phối hợp với cơ quan Thuế, Thanh tra, Bảo hiểm Xã hội, Kho bạc Nhà nước huyện Lục Yên nắm bắt số doanh nghiệp, số lao động và quỹ tiền lương đóng bảo hiểm xã hội để đôn đốc, kiểm tra thực hiện. Đồng thời, ngay từ đầu năm đã hướng dẫn 122 CĐCS trực thuộc xây dựng dự toán tài chính công đoàn năm 2016 và xây dựng chỉ tiêu, kế hoạch thu 2% KPCĐ cho từng cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp. Mặc dù mới là năm đầu được LĐLĐ tỉnh phân cấp toàn diện, song LĐLĐ huyện Lục Yên đã hoàn thành tốt chỉ tiêu giao về thu KPCĐ".

Cùng với LĐLĐ huyện Lục Yên, thời gian qua LĐLĐ các huyện, thị xã, thành phố, các công đoàn ngành, Công đoàn Viên chức tỉnh đã nỗ lực thực hiện tốt việc thu KPCĐ, làm tốt công tác chăm lo, bảo vệ cho NLĐ; tuyên truyền, phổ biến giáo dục chủ trương, chính sách; nâng cao trình độ mọi mặt cho NLĐ; phát triển đoàn viên, thành lập CĐCS... từng bước xây dựng đội ngũ công nhân Yên Bái ngày càng vững mạnh. Tính đến hết tháng 10/2016, việc thu KPCĐ khối hành chính sự nghiệp đã đạt gần 80% kế hoạch năm, khối doanh nghiệp có tổ chức công đoàn đạt trên 50% kế hoạch. Tuy nhiên, khối doanh nghiệp chưa có tổ chức công đoàn mới thu đạt gần 10% kế hoạch.

Công đoàn ngành giao thông chỉ vẻn vẹn có 9 CĐCS trong đó có 8 CĐCS khối doanh nghiệp, với 752 lao động. Song do đặc thù của ngành nên các công ty không thể trích nộp KPCĐ hàng tháng theo quy định mà trích nộp theo quý hoặc 6 tháng. Còn đối với các doanh nghiệp chưa có tổ chức công đoàn thì gặp muôn vàn khó khăn trong công tác thu KPCĐ. Hiện tại ngành được giao thu tại 5 doanh nghiệp chưa có tổ chức công đoàn thì có 2 doanh nghiệp vừa giải thể, 01 doanh nghiệp gặp khó khăn lớn nên công đoàn ngành giao thông chưa thu được KPCĐ. Đơn cử, Công ty cổ phần Xây dựng đường bộ 2 là một trong những đơn vị còn nhiều khó khăn trong việc trích nộp KPCĐ.

Bà Nguyễn Thị Xuân Thu - Chủ tịch CĐCS Công ty cổ phần Xây dựng đường bộ 2 cho biết: "Theo quy định mỗi tháng trích nộp KPCĐ một lần. Song do đặc thù của Công ty thì thanh toán nghiệm thu theo quý. Đối với các công trình thì phải hoàn thành mới được thanh toán. Do đó việc trích nộp KPCĐ chậm hơn. Đặc biệt, tháng 7 năm 2016 chúng tôi thực hiện cổ phần hóa do vậy cũng có những khó khăn nhất định".

Không có KPCĐ đồng nghĩa với việc không thường xuyên tổ chức được các hoạt động chăm lo, bảo vệ NLĐ, phát triển đoàn viên, thành lập CĐCS trong khi đó mong muốn của NLĐ lại rất lớn, họ kỳ vọng vào tổ chức công đoàn để có chỗ dựa vững chắc về tinh thần.

Chị Trần Thị Việt - CĐCS Công ty cổ phần Xây dựng đường bộ 2 tâm sự: “Công việc của chúng tôi là duy tu, bảo dưỡng giao thông, làm cầu, cống... làm việc ngoài trời, nắng mưa thất thường, công việc vất vả. Theo chính sách mới kéo dài năm công tác với NLĐ nặng nhọc như chúng tôi thì đây là một khó khăn lớn. Chúng tôi mong muốn tổ chức công đoàn có tiếng nói đối với các cấp, các ngành để chúng tôi được nghỉ hưu sớm hơn, đảm bảo sức khỏe sau này".

Không riêng gì ngành giao thông mà các công đoàn ngành khác có hầu hết CĐCS là doanh nghiệp cũng gặp những khó khăn tương tự như: công đoàn ngành công thương, xây dựng, nông nghiệp và phát triển nông thôn, cần có sự quan tâm hơn nữa của các cấp, các ngành. Hiện nay, Yên Bái có trên 1.000 doanh nghiệp, nhưng nhiều doanh nghiệp nhỏ, phân tán nên việc thu KPCĐ của 90% doanh nghiệp chưa có tổ chức công đoàn gặp khó khăn rất lớn.

Tuy vậy, trên thực tế nhiều đơn vị gặp khó khăn thực sự nhưng cũng có nhiều doanh nghiệp mặc dù có khả năng trích nộp KPCĐ để chăm lo, bảo vệ NLĐ nhưng không chịu thực hiện. Để tiếp tục thực hiện tốt Nghị quyết 20-NQ/TW của Ban chấp hành trung ương Đảng (Khóa X), hơn lúc nào hết các doanh nghiệp cần thấy rõ trách nhiệm của mình thực hiện nghiêm túc theo quy định của pháp luật.

Về giải pháp của LĐLĐ tỉnh, ông Vương Văn Bằng - Chủ tịch LĐLĐ tỉnh cho biết: "Thời gian tới, chúng tôi chỉ đạo các cấp công đoàn tích cực tuyên truyền, vận động đối với các doanh nghiệp, đảm bảo họ hiểu rõ và thực hiện đúng quy định của pháp luật. Nâng cao khả năng vận động, tuyên truyền đối với cán bộ công đoàn, đặc biệt là tiếp cận với doanh nghiệp trong việc thu KPCĐ. Tích cực tuyên truyền phát triển đoàn viên, thành lập CĐCS ở các doanh nghiệp. Chỉ đạo các cấp công đoàn làm tốt công tác chăm lo, bảo vệ NLĐ, chủ động thăm hỏi, động viên NLĐ kể cả những doanh nghiệp chưa có tổ chức công đoàn. Đồng thời, phối hợp với các cơ quan chức năng để thực hiện nắm bắt thông tin cũng như đôn đốc các doanh nghiệp thực hiện đóng KPCĐ để đảm bảo chăm lo cho NLĐ và hoạt động công đoàn".

Với vai trò, chức năng, nhiệm vụ của mình LĐLĐ tỉnh Yên Bái xác định việc thu KPCĐ là một nhiệm vụ rất quan trọng của tổ chức công đoàn, đảm bảo kinh phí để phục vụ công nhân viên chức lao động và hoạt động công đoàn. Thời gian tới, LĐLĐ tỉnh tiếp tục tuyên truyền sâu rộng Luật Công đoàn năm 2012, Nghị định 191/NĐ-CP năm 2013 của Chính phủ quy định chi tiết về tài chính công đoàn và sự chỉ đạo thu KPCĐ của UBND tỉnh nhằm từng bước xây dựng đội ngũ công nhân Yên Bái trong thời kỳ CNH, HĐH đất nước.

Thanh Xuân (Liên đoàn Lao động tỉnh)