Mắc khén - "đệ nhất gia vị" Mường Lò
- Cập nhật: Thứ hai, 23/4/2018 | 1:48:58 PM
YBĐT - Hạt mắc khén - loại gia vị đặc trưng miền Tây Bắc không thể thiếu trong bữa ăn của đồng bào dân tộc Thái. Người Thái thường tự hào ví mắc khén là "đệ nhất gia vị" để làm nên những món ăn ngon, lạ và mang đậm bản sắc của vùng đất Mường Lò.
|
|
Món thịt lợn sấy ướp mắc khén luôn được du khách lựa chọn làm quà khi đến với Tây Bắc.
|
Bữa cơm tối đãi khách của gia đình bà Lường Thị Hồng Chung - chủ cơ sở du lịch cộng đồng ở bản Chao Hạ, xã Nghĩa Lợi, thị xã Nghĩa Lộ bày ra khá nhiều món ăn bắt mắt, đậm nét văn hóa của người Thái vùng Mường Lò như: cá nướng, thịt nướng, nộm… đều được ướp gia vị mắc khén.
"Để chế ra hương vị đặc biệt này phải trải qua nhiều công đoạn, từ ớt khô bỏ hạt nướng giòn, muối rang, rau mùi tàu xắt nhỏ, rang khô, tất cả đều giã nhuyễn. Sau khi trộn đều hỗn hợp trên cùng với mắc khén thì tạo ra một thứ bột có mùi thơm hăng hắc nhưng lại dịu như vị ô mai và phảng phất chất núi rừng, thơm cay nồng nàn như hương hồi, hương quế đó là món người Thái gọi là chẳm chéo” - bà Chung chia sẻ. Tại bàn tiệc, món được nhiều du khách thích thú nhất khi thưởng thức đó là cá nướng - "pa pỉnh tộp”.
Để làm được món ''pa pỉnh tộp'', người ta chọn loại cá chép khoảng 0,5 kg trở lên, béo và còn tươi sống. Trước khi mổ phải cạo sạch vảy để lúc ướp gia vị ngấm đều vào cá.
Sau khi mổ cá và bỏ mật ra, bắt đầu ướp và nhồi gia vị. Người chế biến không mổ đằng bụng mà mổ dọc sống lưng để cá gấp úp dễ dàng hơn và giúp phần gia vị nhồi trong bụng cá không được tiếp xúc với than hồng khi nướng.
Kiểu gập độc đáo này giúp cá nướng chín đều, bản thân nước bên trong được giữ lâu hơn, làm cho thịt không bị cháy và hương vị của mắc khén tỏa ra thơm phức. Vị thơm cay của mắc khén và ớt, vị mặn của muối, khiến nhiều người khó quên.
Chị Hoàng Thị Thảo ở thành phố Hồ Chí Minh lần đầu đến đây, được tham quan vẻ đẹp của cánh đồng Mường Lò, tìm hiểu nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc vùng Tây Bắc và đặc biệt thưởng thức những món ăn đặc trưng của dân tộc Thái nơi đây đã có những ấn tượng tốt đẹp.
Chị Thảo cho biết: "Các món ăn của đồng bào dân tộc Thái có vị đặc trưng rất riêng làm cho thực phẩm có vị thơm, ăn vào thấy đậm đà hơn và rất đặc trưng của vùng núi Tây Bắc. Khi tôi hỏi chủ nhà, được biết đó là gia vị của mắc khén. Đợt này, về phải mua một ít để làm quà cho người thân, bạn bè, tôi dám chắc đây sẽ là món quà đặc biệt ý nghĩa”.
Mắc khén là một loài cây dại thuộc họ hồi, có tinh dầu, khi đơm trái sẽ kết thành những chùm quả nhỏ li ti, tỏa hương thơm dịu.
Cây mắc khén ra hoa vào dịp cuối xuân và đậu thành những chùm quả nhỏ như những chùm hạt rau mùi già.
Cuối hè, người ta thu hái mắc khén bằng cách leo lên cây hái hoặc dùng liềm kéo những cành nhỏ có quả rơi xuống và buộc lại thành chùm đem phơi nắng rồi treo lên gác bếp dùng dần.
Khi dùng mắc khén, người ta bứt một nắm quả cho vào chiếc bát con, chọn một viên than đang cháy đượm nhất bỏ vào và lắc đều tay để nướng. Khi thấy có mùi thơm ngào ngạt thì gắp than ra, khẽ thổi hết tàn rồi dùng chuôi dao giã nhỏ thành bột để chế biến đồ chấm hay làm gia vị cho các món ăn.
Bà Chung giải thích: "Thời xa xưa, khi những cánh rừng đại ngàn còn che chở bản làng, khi thú rừng rong chơi và những người thợ săn vẫn đêm đêm lặn lội theo dấu con mồi, thì mắc khén nhất quyết không thể thiếu trong túi đồ thợ săn. Khi sơ chế, việc sử dụng mắc khén xát vào bên trong, bên ngoài con thú trước khi nướng sẽ giúp thịt thú rừng trở nên thơm ngon đặc biệt”.
Mắc khén là một trong những loại gia vị độc đáo mà núi rừng Tây Bắc đã ban tặng người dân tộc Thái nơi đây, góp phần làm cho ẩm thực Việt Nam thêm phần phong phú. Ai đã từng thưởng thức những món ăn chế biến từ gia vị mắc khén chắc chắn sẽ không thể quên được hương vị đặc trưng mà không phải ở đâu cũng có được.
Trần Ngọc
Các tin khác
Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia vừa cho biết hiện ở phía Bắc nước ta có một khối không khí lạnh đã hình thành và đang di chuyển xuống phía nam.
Nhà nước đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng cho mọi người dân nhưng cũng nghiêm cấm hành vi xâm phạm trật tự an toàn, đạo đức xã hội.
YBĐT - Từ năm 2007 đến nay, Liên đoàn lao động (LĐLĐ) thị xã Nghĩa Lộ đã đề nghị công đoàn cấp trên và vận động các nguồn hỗ trợ khác xây dựng được 9 nhà "Mái ấm Công đoàn" cho đoàn viên có hoàn cảnh khó khăn về nhà ở với tổng trị giá hơn 630 triệu đồng.
YBĐT - Có mặt lúc 8 giờ sáng tại Trạm Y tế phường Nguyễn Phúc, thành phố Yên Bái vào một buổi tiêm chủng mở rộng định kỳ hàng tháng cho trẻ em dưới 36 tháng tuổi, chúng tôi nhận thấy chỉ rất đông các bậc phụ huynh đưa con đến tiêm các mũi vắc-xin phòng bệnh.
TIN MEDIA
