Những năm qua, bên cạnh việc phát triển phong trào thể dục, thể thao (TDTT) nói chung, công tác gìn giữ và phát triển các môn thể thao dân tộc (TTDT) là một trong những nội dung luôn được tỉnh coi trọng.

Trong lộ trình phát triển thể thao của tỉnh Yên Bái, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) luôn đề cao việc bảo tồn, gìn giữ, phát triển những môn TTDT. Các môn TTDT có đặc điểm chung là không đòi hỏi nhiều về kỹ thuật, dễ tập, dễ chơi, huy động đông người tham gia, thích hợp trong các ngày hội, ngày tết.

Để gìn giữ và phát huy hơn nữa những giá trị văn hóa mang đậm đà bản sắc dân tộc thông qua các môn TTDT, Sở đã khuyến khích các địa phương tích cực tổ chức lồng ghép những nội dung thi đấu TTDT truyền thống vào lễ hội. Từ các giải thể thao quần chúng, tỉnh đã lựa chọn những vận động viên (VĐV) xuất sắc đi thi đấu tại các giải đấu lớn trong khu vực và gặt hái nhiều thành công.

Theo Sở VH-TT&DL, hiện nay, toàn tỉnh có trên 50 VĐV nòng cốt tham gia tập luyện, thi đấu 3 môn thể thao thế mạnh là: đẩy gậy, kéo co, bắn nỏ. Hàng năm, số VĐV của tỉnh tham gia tập luyện và thi đấu các môn TTDT đều tăng so với năm trước, chất lượng của VĐV cũng tăng lên.

Ông Trần Hữu Phong - Trưởng phòng Nghiệp vụ thể thao, Sở VH-TT&DL cho biết: “Yên Bái là tỉnh miền núi có 30 dân tộc sinh sống, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm tỷ lệ cao. Vì vậy, công tác phát triển TTDT vùng đồng bào dân tộc thiểu số không chỉ trở thành những môn thể thao thế mạnh để cạnh tranh huy chương mà còn là một trong những tiêu chí quan trọng để xây dựng nông thôn mới. Năm nào cũng vậy, Sở đều tổ chức Giải Vô địch bắn nỏ - đẩy gậy. Hoạt động này đã trở thành sân chơi của đồng bào các dân tộc trong tỉnh, là nơi giao lưu, học hỏi, trao đổi kinh nghiệm giữa các VĐV, xây dựng mối quan hệ đoàn kết hợp tác, gắn bó giữa các dân tộc, tạo không khí vui tươi, lành mạnh, nâng cao sức khỏe cho người dân”.

Tại các huyện, thị, thành phố, những môn TTDT truyền thống còn được tổ chức vào những kỳ đại hội TDTT các cấp tại các xã, phường trên địa bàn toàn tỉnh hoặc tại các trường học vào các dịp lễ khai giảng, Hội khỏe Phù Đổng, các ngày hội trường... Ông Trần Hữu Phong cho biết thêm: “Hàng năm, Sở đã gửi kế hoạch và điều lệ tổ chức các giải thể thao quần chúng xuống cơ sở để triển khai thực hiện; đồng thời, tổ chức các lớp tập huấn cho các cán bộ văn hóa xã về nghiệp vụ thể thao để tổ chức tập luyện các môn TTDT tại địa phương”.

Bên cạnh đó, Sở VH-TT&DL khuyến khích việc duy trì, phát triển các môn TTDT theo đặc thù, thế mạnh của các địa phương. Đối với môn đẩy gậy, đây là môn thể thao truyền thống của đồng bào Mông và Yên Bái lại là nơi người Mông cư trú rất đông tại các địa phương như: Trạm Tấu, Mù Cang Chải, Văn Chấn, Văn Yên. Môn bắn nỏ đã phát triển từ lâu và cũng thường xuyên xuất hiện trong các giải đấu từ tỉnh đến cơ sở.

Yên Bái có rất nhiều địa phương có thế mạnh về môn này nhưng hiện chỉ có duy nhất Câu lạc bộ Bắn nỏ của xã Yên Thắng (Lục Yên) luyện tập thường xuyên. Những thành viên xuất sắc của Câu lạc bộ này nhiều năm qua đại diện cho tỉnh đi thi đấu đã khẳng định vị trí tốp đầu. Môn kéo co giống như môn đẩy gậy, bắn nỏ bởi tính hấp dẫn và thường xuyên xuất hiện trong các giải thể thao phong trào và hoạt động vui chơi ở lễ hội. Thị xã Nghĩa Lộ hiện là địa phương dẫn đầu toàn tỉnh ở môn kéo co...

Nhờ khai thác tốt thế mạnh các địa phương những năm trở lại đây, ở các giải TTDT khu vực và toàn quốc, VĐV Yên Bái đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận. Mới đây nhất, tham gia các môn TTDT trong Ngày hội Văn hóa  - Thể thao và Du lịch các dân tộc Tây Bắc mở rộng lần thứ 8 tại tỉnh Lào Cai, đoàn VĐV tỉnh Yên Bái đã tham gia ở các bộ môn bắn nỏ, đẩy gậy, tung còn. Các VĐV thi đấu xuất sắc và giành được 3 Huy chương Vàng, 3 Huy chương Bạc, 6 Huy chương Đồng, là một trong những đoàn có thành tích cao của Giải.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, TTDT tỉnh Yên Bái cũng còn nhiều khó khăn. Công tác tuyển chọn VĐV đã được thực hiện ở tất cả các địa phương, tuy nhiên, việc tuyển chọn VĐV không hề đơn giản nên chưa phát hiện được những VĐV có tố chất thực sự để đào tạo.

Ngoài ra, TTDT thiếu nguồn lực cho tuyển chọn, huấn luyện, tạo lập các thế hệ cầu thủ kế tiếp và đặc biệt là chế độ đãi ngộ cho VĐV chưa thật sự thu hút, giữ chân được các nhân tài. Bên cạnh đó, việc tổ chức các giải TTDT ở các địa phương vẫn mang tính chất quảng bá bản sắc văn hóa và rèn luyện thân thể cho đồng bào vùng cao là chính.

Nhìn nhận một cách khách quan, hoạt động TTDT cần phải được quan tâm hơn nữa, cần có chiến lược đầu tư cụ thể hơn để phong trào phát triển, mọi người dân đều có thể tham gia, qua đó có cơ hội lựa chọn được những VĐV tham gia thi đấu ở những giải lớn hơn, thúc đẩy phát triển thể thao thành tích cao. Sự quan tâm thấu đáo trong việc gây dựng các phong trào, đầu tư cơ sở vật chất luyện tập, thi đấu sẽ giúp các môn TTDT phát triển thành một phong trào rèn luyện sức khỏe rộng rãi trong cộng đồng các dân tộc và làm phong phú đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân. Các cấp, ngành, đơn vị chức năng cần có kế hoạch đưa các môn TTDT vào hệ thống thi đấu, đào tạo VĐV, huấn luyện viên thể thao của ngành, địa phương...

Thu Hiền