Năm nay chị Xéo bước sang tuổi 44, đã lên chức bà ngoại được mấy năm, nhưng thể lực vẫn rất sung mãn hiếm ai bì được. Chị cho biết, khi còn trẻ tuổi chị đã từng làm cán bộ phụ nữ của thôn. Trong vai trò này, chị đã rất nỗ lực tiếp thu thông tin, kiến thức về sản xuất, sức khoẻ sinh sản...để tuyên truyền đến hội viên rằng, người phụ nữ muốn có được sức khoẻ tốt thì trước hết phải xây dựng được đời sống kinh tế ổn định và phát triển. Đồng thời, phải khám sức khoẻ định kỳ, thực hiện mô hình gia đình ít con, thường xuyên luyện tập thể dục thể thao...

Tuyên truyền vận động là thế, nhưng chị nghĩ để từ nhận thức chuyển thành hành động của các hội viên thì lại là chuyện hề đơn giản chút nào. Bởi vì, mặt bằng dân trí của hội viên rất thấp, không đồng đều; kinh tế khó khăn; tư tưởng sinh đông con để có nhân lực lao động và phải sinh đến khi nào có con trai nối dõi mới thôi...còn khá nặng nề. Và đã đông con rồi thì sớm tối tất bật lo ăn cho chúng đã khổ rồi chứ thời gian và đầu óc đâu mà nghĩ đến chuyện thể dục thể thao. Biết vậy, nhưng chị vẫn không lùi bước và chị nghĩ không gì bằng việc  mình cứ phải là người gương mẫu đi đầu để chị em trong thôn noi theo. Cùng lứa tuổi như chị, thời ấy mà quyết định chỉ đẻ hai con thì cũng là trường hợp tiên phong trong cộng đồng người Thái.

Không bận bịu nhiều với chuyện con cái nên đời sống kinh tế của gia đình chị cũng mau chóng ổn định. Thế rồi, chưa có nhiều người phụ nữ trong thôn hàng đêm, hàng sáng đi bộ tập thể dục cùng chị thì mình chị cũng vẫn tập. Vừa tập vừa vận động chị em tập cùng. Nhiều chị mới đầu thấy rủ đi tập thể dục cũng chỉ vì nể hoặc tò mò “thử tý xem sao” thế mà bỗng dưng thấy hay, thấy khoẻ, thấy vui, thấy biết được khối chuyện hay chuyện lạ quanh vấn đề sức khoẻ, kinh tế và rồi dần dần trở thành “nghiện” tập thể dục.

Phong trào tập thể dục thường xuyên từ đây cũng dần dần lan rộng ra nhiều đối tượng và lứa tuổi ở trong thôn. Riêng hội viên phụ nữ xã Nghĩa Lợi mà nòng cốt là phụ nữ bản Phán của chị Sầm Thị Xéo đã mấy lần đoạt giải nhất môn kéo co nữ ở hội thi thể thao quần chúng thị xã Nghĩa Lộ. Còn riêng với chị Xéo thì chị cho biết: “Mình đã bảy lần nhận phong bì giải Nhất môn đẩy gậy nữ ở Nghĩa Lộ rồi!”.

Vừa qua, Hội thi thể thao các dân tộc thiểu số toàn quốc lần thứ VI khu vực I tại Yên Bái, chị Xéo cùng đoàn kéo co nữ Mường Lò (Nghĩa Lộ) tham gia thi đấu và đã đoạt Huy chương vàng ở môn này. Chị Xéo còn cho biết thêm: Có được sức khoẻ như thế này chị rất biết ơn chồng chị. Lúc con còn nhỏ thì anh động viên và trông con cho chị rảnh rỗi luyện tập. Bây giờ, khi có những chuyến đi thi đấu xa, dài ngày thì anh cùng các con cáng đáng mọi công việc đồng áng, vườn tược, chăn nuôi để chị yên tâm thi đấu.

Thiển nghĩ, việc luyện tập thể dục thể thao nâng cao sức khoẻ, trước hết phải bắt nguồn từ ý thức và sự kiên trì, quyết tâm từ bản thân mỗi người phụ nữ. Nhưng nếu được động viên, tạo mọi điều kiện cho vợ luyện, thi đấu như chồng chị Xéo thì vùng nông thôn nói chung và vùng dân tộc thiểu số nói riêng sẽ ngày càng có đông hơn những phụ nữ có sức khoẻ tốt.

Sơn Nam