Gặp chị Hoàng Thị Văn – Chủ tịch Hội phụ nữ phường Tân An (thị xã Nghĩa Lộ) tại trụ sở phường đúng lúc chị cùng mấy chị em cán bộ phường tranh thủ giờ nghỉ tập luyện những động tác trong 6 điệu xòe cổ. Không khí tập luyện vui vẻ, nhiệt tình, các chị chỉnh cho nhau từng động tác tay, từng bước di chuyển.

Chị Văn chia sẻ: “Được tham gia màn đại xòe lớn nhất từ trước tới nay là niềm tự hào của người dân Nghĩa Lộ chúng tôi đấy”. Chị Hoàng Thị Văn cũng là người am hiểu xòe cổ. Chị được học từ năm 16 – 17 tuổi dưới sự hướng dẫn của nghệ nhân Lò Văn Biến. Chị đã từng dạy cho nhiều câu lạc bộ, nhiều lớp xòe của thị xã cũng như của tỉnh và các tỉnh bạn nên hiện giờ chị đóng vai trò chủ chốt hướng dẫn tập luyện tại phường Tân An.

Phường Tân An sẽ đóng góp 200 người cho màn đại xòe cổ kỷ lục này. 200 hội viên của Hội Phụ nữ phường Tân An đã tập luyện nghiêm túc, hăng say 6 điệu xòe cổ từ cuối tháng 8. Theo kế hoạch của thị xã thì tập luyện tại cơ sở chỉ 3 buổi nhưng chị em ở phường Tân An đã tập luyện 5 buổi tối trước ngày hợp nhất tại thị xã. 100% chị em tham gia tập xòe tại phường Tân An là người Thái, chính vì vậy việc tập luyện cũng không gặp khó khăn nhiều, do xòe đã là bản năng của phụ nữ Thái.

Trước khi tập luyện tập trung 200 người ở phường chị Văn đã hướng dẫn cho 10 chi hội trưởng phụ nữ của phường. Từ đó, các chi hội tự tập luyện, rồi tập toàn phường tiến tới tới hợp nhất toàn thị xã. Thời điểm này người dân Nghĩa Lộ đang tập trung thu mùa và làm đông, không quản khó khăn, mệt nhọc, người dân vẫn hăng say tập luyện.

Chị Hoàng Thị Tuyến (Chi hội Phụ nữ Ao Sen 1, phường Tân An) chia sẻ: “Dù vất vả nhưng chị em vẫn rất nhiệt tình tập luyện. Các chị còn được gia đình người thân ủng hộ. Nhiều chị do đi gặt về muộn, lại rất mệt có ý nghỉ buổi tập thì được chồng động viên: “Sao lại bỏ phí thế? Cả đời khéo mới có một sự kiện lớn như thế này ấy chứ. Thôi đi đi, để tôi dọn nốt cho”. Chính vì vậy mà các chị càng nhiệt tình hơn”. Đến nay, ở phường Tân An các  chị đã nắm chắc được 6 điệu xòe cổ và tương đối uyển chuyển. Chị Hoàng Thị Văn cho biết thêm: “Trong thời gian thị xã chưa hợp nhất thì chúng tôi sẽ tập luyện thêm vài buổi nữa”.

Cũng giống như người dân ở phường Tân An, người dân ở phường Trung Tâm đang rất háo hức, hăng say tập luyện cho đêm đại xòe cổ lớn nhất từ trước tới nay. Người dân hầu hết tự giác tập luyện nhiều hơn số buổi quy định trong kế hoạch triển khai của thị xã, như tại bản Cang Nà, phường Trung Tâm theo chương trình chỉ tập 3 tối, tuy nhiên người dân trong bản đã tự tập luyện tới 9 buổi. Hầu hết người dân đều ý thức rất rõ về tầm quan trọng của sự kiện và đều cảm thấy rất tự hào được tham gia vào màn đại xòe cổ này.

Bà Lò Thị Pong – 63 tuổi là người lớn tuổi nhất tham gia của bản Cang Nà phấn khởi chia sẻ: “Đang bận thu hoạch lúa và làm ngô đấy nhưng tôi vẫn cứ phải tham gia chứ. Cả đời tôi chắc chỉ có một lần được tham gia vòng xòe lớn nhất, đông người nhất như lần này thôi. Đây cũng là may mắn của tôi”. Bà Hoàng Thị Đưa cũng ở bản Cang Nà tâm sự: “Tự hào lắm đấy nhé. 6 điệu xòe cổ của người Thái được giới thiệu cho cả trong nước và ngoài nước biết tới”.

Theo các nghệ nhân dân gian và các nhà nghiên cứu văn hóa Thái thì người Thái có 6 điệu xòe cổ là: nâng khăn mời rượu; tung khăn trên vòng tròn; tiến lùi; bổ bốn; vẫy tay trên vòng tròn; nắm tay nhau.

Nghệ nhân Lò Văn Biến – người có công sưu tầm và truyền dạy 6 điệu xòe cổ ở thị xã Nghĩa Lộ cho biết: “6 điệu xòe cổ này hội tụ đầy đủ các thế tay, thế chân tượng trưng cho trời đất. Còn những điệu xòe khác như xòe hái rau, xòe gánh nước đều là những biến thể từ 6 điệu xòe gốc này. Tôi rất vui mừng vì nhờ có sự kiện này mà 6 điệu xòe cổ được truyền dạy cho hơn 2 nghìn người dân Nghĩa Lộ và được giới thiệu trên toàn quốc và cả nước ngoài được biết tới”.

Là người con Nghĩa Lộ, am hiểu văn hóa Thái vùng Mường Lò - Nghĩa Lộ, ông Biến được mời làm cố vấn cho chương trình đại xòe cổ. Dù tuổi cao nhưng ông không ngại khó khăn đi tới những bản làng, những tổ dân phố để truyền dạy cho người dân. Ông cho biết thêm: “Dù mình có nhiệt tình truyền dạy tới đâu nhưng nếu không có sự đồng lòng của mọi người thì không thể thành công được. Với tất cả những người dân Nghĩa Lộ được tham gia vào màn đại xòe cổ lớn nhất Việt Nam này là cả niềm tự hào. Dù bận thu hoạch mùa và làm ngô nhưng mọi người vẫn không quên đến giờ đi tập xòe”.

Hình ảnh người dân “sáng lúa - chiều ngô - tối múa xòe” đang làm rạo rực không khí ở vùng Mường Lò - Nghĩa Lộ. Niềm tự hào giới thiệu văn hóa Thái tới bạn bè trong và ngoài nước biết tới đang là động lực to lớn cho những người dân Nghĩa Lộ hăng say tập luyện cho màn đại xòe cổ lớn nhất Việt Nam.

Thanh Ba