Trong cuộc họp vào giữa tháng 11 vừa qua, lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh đã lên kế hoạch sẽ có tờ trình gửi Thủ tướng Chính phủ về vấn đề này vào cuối năm 2013. Tiếp đó, các nội dung còn lại sẽ được triển khai trong thời gian sớm nhất.

Thực tế, từ tháng 3 vừa qua, tỉnh Quảng Ninh cũng đã có buổi báo cáo trước Bộ VH,TT&DL về kế hoạch lập hồ sơ “ứng thí” cho cụm di tích Yên Tử. Theo đó, quần thể được đề cử có tổng diện tích lên tới trên 20.000ha, bao gồm 2 cụm chính là danh thắng Yên Tử (Uông Bí) - nơi phát tích Thiền phái Trúc Lâm của Việt Nam - và cụm lăng mộ Nguyên Lăng, Phụ Sơn Lăng, Tư Phúc Lăng... của 8 vua Trần tại An Sinh (Đông Triều). Được biết, ý tưởng này đã được tỉnh Quảng Ninh ấp ủ từ cuối năm 2012, với sự tư vấn của Ủy ban UNESCO Việt Nam, Bảo tàng Lịch sử Việt Nam và một số cơ quan chuyên ngành.

Rộng hơn 100km2, trải dài từ Sơn Động dọc theo sông Lục Nam xuống đến Yên Dũng, cụm di tích nói trên bao gồm nhiều thảm thực vật và đặc biệt là hàng loạt kiến trúc chùa  chiền ghi đậm dấu ấn Phật giáo thời Lý - Trần. Trong số đó có chùa Vĩnh Nghiêm, nơi đang có bộ Mộc bản được UNESCO công nhận là di sản tư liệu thế giới. Đáng nói hơn, giống như Yên Tử, khu vực này cũng in đậm nhiều truyền thuyết liên quan tới Phật hoàng Trần Nhân Tông và Thiền phái Trúc Lâm.

Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, nhiều chuyên gia di sản đã lên tiếng đề nghị tỉnh Quảng Ninh nên cùng phối hợp với Bắc Giang - nơi đang sở hữu cụm di tích Tây Yên Tử - để xây dựng bộ hồ sơ này.

Thực tế, theo kế hoạch ban đầu, bên cạnh các tiêu chí đặc thù về văn hóa, lịch sử, thẩm mỹ, hồ sơ ứng cử của cụm di sản văn hóa  này dự kiến sẽ nhấn mạnh vào mối quan hệ giữa Yên Tử và các cụm di sản xung quanh như Tây Yên Tử (Bắc Giang), Côn Sơn Kiếp Bạc (Hải Dương) để làm rõ tính toàn vẹn và giá trị toàn cầu của Yên Tử. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, giới nghiên cứu cho rằng bộ hồ sơ nên khai thác giá trị của khu vực Yên Tử và Tây Yên Tử để có sự tập trung và chặt chẽ.

Nếu ý tưởng này được thực hiện, Yên Tử sẽ là bộ hồ sơ đầu tiên của VN do 2 địa phương phối hợp xây dựng và gửi lên UNESCO. Trước đây, 2 tỉnh Ninh Bình và Hòa Bình cũng từng lên ý tưởng phối hợp xây dựng hồ sơ ứng thí cho khu vực hang Con Moong và rừng Cúc Phương, nhưng kế hoạch này chưa thành hiện thực.

(Theo TT&VH)