Nét đẹp văn hóa 12 con giáp của người Dao Yên Thành

  • Cập nhật: Thứ hai, 30/7/2018 | 8:03:18 AM

YBĐT - Dân tộc Dao ở xã Yên Thành, huyện Yên Bình chiếm trên 95% dân số. Trong kho tàng văn hóa, văn nghệ dân gian truyền thống của người Dao Yên Thành, nghi lễ cúng 12 con giáp là một trong những nét văn hóa truyền thống đặc sắc.

Thầy cúng và 12 con giáp trong lễ cúng.
Thầy cúng và 12 con giáp trong lễ cúng.

Theo quan niệm của người Dao, mỗi một tháng trong năm sẽ có một vị thần cai quản. 12 tháng là 12 vị thần, mỗi vị thần sẽ trông nom một con giáp, gồm: Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi. Muốn gia đình bình yên, an lành và mùa màng bội thu thì hàng năm dân làng phải tổ chức cúng 12 vị thần con giáp.

Một năm, người Dao tổ chức ba lần lễ, gồm: lễ đầu năm được tổ chức vào ngày mùng 2/2, gọi là lễ cúng cầu; lễ giữa năm được tổ chức vào mùng 6/6, gọi là lễ cúng báo cáo; lễ cuối năm được tổ chức vào ngày 12/12, gọi là cúng tạ ơn. Trong ba lần lễ, lễ cúng đầu năm được người dân coi trọng nhất vì đây là lễ cúng mở đầu cho một năm mới cầu cho cả năm mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, dân làng yên vui, nhà nhà ấm no hạnh phúc.

Lễ cúng 12 con giáp nhất thiết phải có 3 thầy cúng thực hiện, trong đó có 1 người chủ tế và 2 phụ lễ, ngoài ra còn có 12 người được lựa chọn hóa thân thành 12 con giáp. Lễ vật trong cúng 12 con giáp gồm: lợn, gà, hoa, quả, xôi, rượu, đèn, nhang, gừng, muối… Tất cả các thực phẩm đem cúng đều được chọn lựa kỹ lưỡng và phải là do người dân nuôi trồng.
 
Lễ cúng trải qua 3 phần. Trước tiên là cúng trên sàn nhà: thầy cúng gọi lần lượt từng con giáp về thụ lộc; các con giáp lần lượt ra trước ban thờ biểu diễn các hành động tượng trưng tính chất từng con vật và động chạm vào từng đồ lễ trên mâm cúng và mâm lễ.
 
Sau mỗi lần biểu diễn, thầy cúng khấn cầu 12 con giáp, yểm bùa cho từng con vật, ban lộc nước thánh và cuối cùng đưa vào miếu thờ để trông coi mùa màng theo mùa vụ. Trong thời gian cúng trên nhà, ngoài các nghi thức cúng cầu còn có đoàn bê lễ, đoàn biểu diễn múa chũm chọe, đánh não bạt phụ họa cho lễ cúng thêm sinh động. Phần thứ 2 là cúng ngoài miếu làng.
 
Sau khi hoàn tất các thủ tục cúng trên nhà sàn, những người tham gia làm lễ cúng thành lập đoàn đi cúng ngoài miếu làng. Đoàn gồm 6 người: thầy cúng chính, chủ nhà làm lễ cúng, nam thanh niên cầm xẻng đựng than đỏ và 3 người tham gia cúng theo sau đến miếu đầu làng thực hiện lễ cúng.
 
Tại đây, thầy cúng thực hiện cúng khấn cầu các thánh thần, các con giáp về cai quản vùng đất làng bản, phù hộ cho dân làng bình yên, mùa màng quanh năm tươi tốt. Phần cuối cùng của lễ cúng là thụ lộc. Sau khi lễ cúng kết thúc, những gia đình tham gia làm lễ cúng tổ chức hội ăn mừng, mời thầy cúng, bà con lối xóm ở lại ăn cơm, uống rượu, chúc nhau những lời tốt đẹp cho một năm mới.

Lễ cúng 12 con giáp là một phong tục truyền thống của người Dao,  thể hiện tinh thần đoàn kết cộng đồng và chứa đựng những giá trị về văn hóa, lịch sử, nghệ thuật và giáo dục. Hiện nay, lễ cúng này vẫn đang được đồng bào dân tộc Dao xã Yên Thành gìn giữ và phát huy, góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống trong cộng đồng các dân tộc .

Thu Hạnh

Các tin khác
Hồ Thác Bà (Ảnh minh họa)

Nhằm lựa chọn những tác phẩm văn học, nghệ thuật có chất lượng về nội dung tư tưởng, giá trị nghệ thuật phản ánh về vùng đất, con người Yên Bình trên chặng đường 77 năm xây dựng và phát triển, huyện Yên Bình phát động cuộc thi sáng tác văn học nghệ thuật với chủ đề “Yên Bình đổi mới, phát triển, hội nhập”.

- Thiết thực kỷ niệm 49 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2024), Hội Nhà báo Việt Nam phối hợp với một số đơn vị liên quan tổ chức chương trình “Đất nước trọn niềm vui”.

Đội văn nghệ xung kích bản Tu San, xã Nậm Có biểu diễn tiết mục múa khèn Mông trong Ngày hội Đại đoàn kết dân tộc.

Với trên 90% dân số là đồng bào Mông nên người dân xã Nậm Có, huyện Mù Cang Chải rất quan tâm gìn giữ các giá trị văn hoá truyền thống như: vũ điệu múa khèn, độc tấu sáo, nhị, kèn môi, kèn lá, hát dân ca, dân vũ, ném pao; các lễ hội Gầu tào, Lễ mừng cơm mới...

Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân phát biểu tại Lễ phát động Giải báo chí về tiết kiệm năng lượng.

Bộ Công Thương xác định tập trung đẩy mạnh tiết kiệm năng lượng, coi sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là vấn đề quan trọng, cấp bách, góp phần đảm bảo đủ nguồn điện phát triển kinh tế-xã hội.

Xem các tin đã đưa ngày:
Tin trong: Chuyên mục này Mọi chuyên mục