Với 3 lễ hội được tổ chức ở các khu di tích cấp quốc gia là: đền Đông Cuông, xã Đông Cuông và đền Nhược Sơn, xã Châu Quế Hạ, huyện Văn Yên; đền Đại Cại, xã Tân Lĩnh, huyện Lục Yên và 42 lễ hội thường niên như: đình, đền, chùa Nam Cường, chùa Am, Bách Lẫm, Tuần Quán, Minh Pháp (thành phố Yên Bái); đền Mẫu Thác Bà, đình Phúc An, đình Ba Chãng, đình Khả Lĩnh (huyện Yên Bình); lễ hội Lồng tồng của dân tộc Tày, Dao, Nùng tại xã Tân Hương, huyện Yên Bình…
Vì vậy, ông Nguyễn Lâm Tới - Phó Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) cho biết: "Để các lễ hội bảo đảm đúng các quy định, an toàn, lành mạnh, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc, công tác tổ chức các lễ hội luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát sao Tỉnh ủy, HĐND và UBND tỉnh, ngành văn hóa và các địa phương”.
Với chức năng là ngành tham mưu và tổ chức thực hiện, cùng ban hành các văn bản chỉ đạo; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện nếp sống văn minh, loại bỏ các hành vi phản cảm, kích động bạo lực, vi phạm các quy định về thực hiện nếp sống văn minh trong lễ hội…,
Sở VH-TT&DL đã tham mưu với UBND tỉnh và Ban Tổ chức những ngày lễ lớn của tỉnh ban hành công văn, kế hoạch về việc tăng cường công tác quản lý, tổ chức lễ hội năm 2019 và các hoạt động đón xuân Kỷ Hợi - 2019…
Đồng thời, phối hợp với Vụ Pháp chế, Bộ VH-TT&DL tổ chức hội nghị tập huấn cho 110 cán bộ văn hóa cơ sở về triển khai thực hiện Nghị định số 110/2018/NĐ-CP ngày 29/8/2018 của Chính phủ quy định về quản lý và tổ chức lễ hội. Khi lễ hội diễn ra, Sở đã thành lập đoàn và chỉ đạo các phòng chức năng phối hợp với các địa phương tăng cường công tác kiểm tra, giám sát…
Với sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của các cấp, các ngành, địa phương, qua đó, các lễ hội xuân năm 2019 đã có nhiều chuyển biến tích cực. Theo đó, các địa phương đã xây dựng kế hoạch, chỉ đạo củng cố kiện toàn ban tổ chức, ban quản lý lễ hội ở các đình, đền, chùa; đầu tư sửa sang đường sá, khuôn viên, vệ sinh môi trường, an ninh trật tự để phục vụ tốt lễ hội.
Qua đó, các lễ hội đều bảo đảm vui tươi, lành mạnh, những hoạt động văn hóa được bảo tồn, phát huy được các giá trị, bản sắc văn hoá các dân tộc của các địa phương.
Đặc biệt, một số nghi lễ đã có từ nhiều năm nay nhưng không còn phù hợp đã được lược bỏ để chuyển sang các hình thức khác phù hợp hơn. Hoạt động phụ trợ tại các lễ hội như: văn hóa, văn nghệ, thể thao, các trò chơi dân gian… được tổ chức đã thu hút đông đảo nhân dân và du khách tham dự.
Do an ninh trật tự được tăng cường và ý thức tự giác thực hiện nếp sống văn minh của nhân dân và du khách thập phương được nâng lên nên an toàn, an ninh lễ hội được bảo đảm, không để xảy ra cháy nổ. Đáng chú ý, do các lễ hội đã thành lập các tổ thu gom rác thải nên cảnh quan môi trường bảo đảm tốt.
Công tác kiểm tra an toàn thực phẩm tại các lễ hội được ngành y tế quan tâm kiểm tra thường xuyên nên không xảy ra ngộ độc thực phẩm. Việc đặt hòm công đức, bàn ghi tiền công đức, tiền "giọt dầu”, hướng dẫn du khách đặt tiền lễ ở các đình, đền, chùa và nơi thờ tự thực hiện đúng nơi quy định. Tình trạng mê tín dị đoan, các hoạt động mang tính chất cờ bạc, các hành vi phản cảm, kích động bạo lực, vi phạm các quy định về thực hiện nếp sống văn minh trong lễ hội đã giảm tối đa...
Những kết quả trong tổ chức lễ hội xuân 2019 tại Yên Bái là hết sức đáng mừng, nhất là trong thời gian qua, khi tại nhiều địa phương trong cả nước, việc "biến tướng’’ lễ hội diễn ra gây phản cảm và bức xúc trong xã hội.
Bên cạnh kết quả đạt được, về hạn chế có thể thấy, tại một số lễ hội, nội dung tổ chức còn sơ sài không hấp dẫn; các hoạt động văn hóa, thể thao, trò chơi dân gian truyền thống chưa có sự đổi mới; tình trạng đốt nhiều đồ mã, vàng mã, mất vệ sinh môi trường vẫn còn diễn ra tại một số nơi.
Tại một số lễ hội, ban tổ chức, ban quản lý chưa sát sao trong việc hướng dẫn khách đến thắp hương, đặt tiền "giọt dầu’’ đúng nơi quy định. Ở một số nơi, vẫn còn hiện tượng để nhiều hòm công đức tại nơi thờ tự, đặc biệt là một số tổ chức, cá nhân còn đặt các hòm quyên góp tại các lễ hội, di tích...
Vì vậy, để các lễ hội xuân những năm tới diễn ra an toàn, văn minh, ngành VH-TT&DL tỉnh sẽ tiếp tục triển khai tuyên truyền, phổ biến rộng rãi trong nhân dân Nghị định số 110/2018/NĐ-CP ngày 29/8/2018 của Chính phủ và các văn bản hướng dẫn của Bộ VH-TT&DL quy định về tổ chức và quản lý lễ hội.
Trong đó, phối hợp với các địa phương chỉ đạo ban tổ chức, ban quản lý lễ hội các cấp tuyên truyền, giới thiệu về nguồn gốc của lễ hội, di tích, những nét đẹp văn hóa truyền thống trong hoạt động lễ hội; tuyên truyền để người dân, du khách khi tham gia lễ hội phải ứng xử có văn hóa, phù hợp với thuần phong mỹ tục của dân tộc Việt Nam.
Đồng thời, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát các hoạt động quản lý và tổ chức lễ hội, không để xảy ra các hành vi phản cảm, kích động bạo lực và có hình thức xử lý kịp thời những sai phạm trong hoạt động tổ chức lễ hội ở cơ sở...
Nguyễn Đình
