Học viên của ông không ai khác chính là đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt của thị xã Nghĩa Lộ và cán bộ các phường, xã của địa phương. Tên ông là Lò Văn Biến, người duy nhất ở vùng Mường Lò (Văn Chấn) Yên Bái đến giờ còn biết đọc thông viết thạo chữ Thái. Và ông cũng là một trong số rất ít người am tường về chữ Thái cổ.

Học chữ Thái từ năm lên 7 tuổi, ông Biến được nhiều thầy mo trong vùng coi là học trò giỏi, có năng khiếu đặc biệt trong đọc, dịch và viết chữ Thái. Như thể duyên nợ, trong suốt cuộc đời mình chưa khi nào ông Biến thôi tìm tòi, nghiên cứu để bảo tồn và truyền giữ chữ viết của tổ tiên. Ngót ngàn năm nay, hoạt động trí tuệ, sáng tạo tinh thần của người Thái đã được ghi lại bằng chữ viết riêng của dân tộc Thái với hàng ngàn pho sách viết về các lĩnh vực: Lịch sử, nghi lễ, phong tục tập quán, luật giáo, đạo lý, nhân sinh quan, vũ trụ quan và những sáng tác văn học từ sưu tầm trong dân gian cho đến những bộ sử thi, anh hùng ca đồ sộ như: Xóng trụ xon xao, Táy pú xấc, Khún lú náng ủa, Cầm Hán đánh giặc cờ vàng... Đây là những di sản văn hoá vô giá không chỉ của riêng dân tộc Thái. Thông thạo chữ viết và hiểu được giá trị to lớn trong kho tàng văn hoá, tri thức của dân tộc mình bao nhiêu càng khiến cho ông Biến thêm đau đáu trăn trở. Chủ trương dạy chữ Thái cho cán bộ công tác trong vùng đồng bào dân tộc của tỉnh Yên Bái được triển khai thực hiện đã thắp sáng trong ông niền tin vững chắc. Ông tin cái chữ của dân tộc mình sẽ không bị lãng quên mà đang được gìn giữ bởi cháu con và lớp cán bộ lãnh đạo địa phương.

Ông còn là một nghệ sỹ của núi rừng với cây đàn tính.

Truyền dạy chữ Thái cho cháu.

Mùa xuân này ông Biến bước sang tuổi 75, cái tuổi xưa nay hiếm. Thời gian của ngày ông dồn hết tâm lực cho việc nghiên cứu, biên dịch giáo trình dạy chữ Thái cổ và dịch những pho sách quý viết từ chữ Thái cổ. Qua nghiên cứu sách cổ ông cho hay, người Thái đến Mường Lò sinh sống rất sớm, khoảng thế kỷ XI, XII. Điều đó lý giải vì sao nhiều người, trong đó có những học trò của ông là người Nhật Bản, úc, Thái Lan đã tìm đến đây để nghiên cứu văn hoá dân tộc Thái như tìm về với chính mảnh đất cội nguồn của người Thái.

Vẫn miệt mài dịch sách cổ, biên soạn giáo án, những lúc thư thái ông Biến còn làm thơ, viết tiểu phẩm bằng chữ Thái để răn dạy cháu con biết nâng niu, gìn giữ vốn tri thức quý giá của dân tộc. Sau bao năm nỗ lực nghiên cứu, giờ thì ông Biến vui lắm, tin lắm vào sự trường tồn của chữ Thái, bởi cùng ông là sự quan tâm của các ngành chức năng và chính quyền địa phương đang tiếp sức cho sự hồi sinh của chữ Thái trên chính vùng đất của người Thái Mường Lò.

Minh Thuý - Thanh Tân