Niềm tin “Quảng Khắp”
- Cập nhật: Thứ tư, 21/2/2018 | 11:20:30 AM
YBĐT - Bà con dân tộc Thái thường gọi những người hát các điệu dân ca dân tộc Thái giỏi, hiểu chữ Thái, văn hóa Thái bằng cái tên quen thuộc: "Quảng Khắp”.
Biểu diễn Hạn Khuống trong các đêm hội. (Ảnh: Nghệ nhân Điêu Thị Xiêng truyền dạy các điệu xòe cổ cho thế hệ trẻ).
|
Mường Lò được biết đến là cái nôi của văn hóa dân tộc Thái vùng Tây Bắc. Có rất nhiều nghiên cứu sinh ngành Thái học người nước ngoài như Hàn Quốc, Nhật Bản, Đức, Pháp đã lặn lội tìm đến Mường Lò để gặp các nghệ nhân mà bà con dân tộc Thái thường gọi bằng cái tên quen thuộc là "Quảng Khắp” (tức là người hát các điệu dân ca dân tộc Thái giỏi, hiểu chữ Thái, văn hóa Thái).
Cũng vì thế mà trong lòng "Quảng Khắp” luôn suy nghĩ, ngày nào còn đủ sức dạy, truyền lại vốn hiểu biết về văn hóa Thái cho con cháu thì phải làm thật nhanh, thật gấp để thỏa niềm đam mê văn hóa dân tộc thái hiện nay của thế hệ trẻ Mường Lò.
Chúng tôi đến thăm nghệ nhân Điêu Thị Xiêng ở bản Đêu 1, xã Nghĩa An đúng vào thời gian bà đang làm hồ sơ được công nhận nghệ nhân dân gian. Tập hồ sơ đang hoàn thiện dày cộp với đầy đủ bài hát và những băng, đĩa sao in lại nhiều tác phẩm báo chí của báo, đài trung ương, địa phương sản xuất về các điệu hát, múa do bà Xiêng sáng tác và truyền dạy.
Đến bản Cang Nà, phường Trung Tâm, thị xã Nghĩa Lộ, chưa kịp hỏi thăm thì mấy đứa trẻ chăn trâu đã chỉ cho chúng tôi đến thẳng nhà ông Lò Văn Biến, bởi chúng đã quá quen khi thấy khách tìm nhà ông "Lão Thái học” rồi. Ít ai nghĩ, rất nhiều những bí mật về văn hóa Thái Tây Bắc lại được "ẩn chứa” trong ngôi nhà sàn nhỏ nhắn phía sau vườn này.
Đang bâng khuâng niềm vui cùng các nghệ nhân dân tộc Thái, tôi lại được hòa mình với tiếng trống xòe rộn rã nơi trường học. Có mặt tại giờ sinh hoạt ngoại khóa ngoài trời của các em học sinh phân hiệu tiểu học thuộc Trường Tiểu học và Trung học cơ sở (TH&THCS) Lý Tự Trọng, tôi được chứng kiến cảnh các thầy cô giáo và học sinh đang hăng say tập luyện điệu xòe Phá Xí (xòe Bổ Bốn) - một trong 6 điệu xòe cổ của đồng bào dân tộc Thái.
Thầy Lê Thanh Tùng cũng là học trò cưng của nghệ nhân Lò Văn Biến, sau khi được thầy Biến truyền lửa đam mê về chữ Thái và những điệu xòe cổ đã tham mưu với nhà trường đưa vào tiết học ngoại khóa cho học sinh mỗi tuần một buổi. Kết quả là năm 2013, thị xã Nghĩa Lộ tổ chức hội thi xòe Thái cho các em học sinh trên địa bàn, Trường TH&THCS Lý Tự Trọng xây dựng kế hoạch luyện tập múa xòe cho nhóm tám em học sinh tham gia hội thi. Với sự cố gắng luyện tập của cả thầy và trò, đội thi của Trường đã giành giải Nhất.
Trong kho tàng văn hóa của dân tộc Thái, chữ Thái cổ, câu Khắp, điệu Xòe cổ được coi là di sản tinh thần, kết tinh trí tuệ của tổ tiên để lại, chỉ còn lưu giữ trong các sách cổ ghi chép về văn học, lịch sử. Do vậy, việc truyền dạy chữ Thái, câu Khắp, điệu Xòe ở thị xã Nghĩa Lộ không còn đơn thuần là việc học chữ, học hát, múa nữa mà còn thấy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp vốn có từ lâu đời.
Các tin khác
Hậu quả trận mưa lớn kèm lũ quét những ngày đầu tháng 8 là nỗi đau, mất mát không gì bù đắp của người dân vùng tâm lũ Mù Cang Chải, đặc biệt là đồng bào các xã Hồ Bốn, Lao Chải và Khao Mang. Song, cũng chính trong lúc đau thương đã sáng lên câu chuyện tình người giúp nhau qua cơn hoạn nạn.
Trong hai ngày 12 và 13/6/2023, Báo Yên Bái đăng tải phóng sự (2 kỳ) với nhan đề “Xung quanh việc bà Trần Thị Bích tổ chức cai nghiện ma túy” của tác giả Lê Xuân Trường. Bài viết đã nhận được sự quan tâm của đông đảo bạn đọc. Sau khi bài viết được đăng tải, bà Trần Thị Bích (nhân vật trong bài viết), người tổ chức cai nghiện tại thị xã Nghĩa Lộ có đơn đề nghị gửi Báo Yên Bái.
Tròn 20 năm bén duyên đất Trấn Yên, đến nay, cây tre măng Bát Độ đã phủ xanh những triền đồi, cánh rừng ở các xã vùng cao Hồng Ca, Kiên Thành, Lương Thịnh, Hưng Khánh. Khẳng định được vị thế của mình là cây trồng đa lợi ích cho người dân, cây tre măng Bát Độ đã góp phần đổi thay diện mạo, đưa Trấn Yên trở thành huyện nông thôn mới đầu tiên của tỉnh Yên Bái và các tỉnh khu vực miền núi phía Bắc.
Hiện nay, những bản làng xa xôi của huyện Mù Cang Chải đang ngày một đổi thay, đời sống nhân dân cải thiện rõ rệt... Đây là minh chứng cho sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn của Đảng, Nhà nước, sự quyết tâm vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự bám sát thực tiễn, phát huy truyền thống đoàn kết, thống nhất, ý chí, khát vọng vươn lên trong triển khai, đưa nghị quyết của Đảng vào cuộc sống ở nơi vùng cao đặc biệt khó khăn.