Yên Bái có 72 xã, thị trấn vùng cao; 63 xã đặc biệt khó khăn, 157 thôn, bản đặc biệt khó khăn thuộc 45 xã khu vực 2. Theo chuẩn nghèo giai đoạn 2011 - 2015, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh là 24,23%, tỷ lệ hộ cận nghèo 5,84%. Huyện Mù Cang Chải, tỷ lệ hộ nghèo là 77,57%, cận nghèo 14,34%; huyện Trạm Tấu, tỷ lệ hộ nghèo 69,6%, cận nghèo 10,24%. Năm 2011, Ban Dân tộc tỉnh tiếp tục tập trung chỉ đạo triển khai thực hiện kịp thời, hiệu quả các chương trình, dự án, chính sách dân tộc, thiết thực góp phần giảm nghèo nhanh và bền vững ở vùng cao, vùng dân tộc thiểu số...

Tổng số vốn đầu tư cho các chương trình, dự án, chính sách dân tộc do Ban Dân tộc tỉnh quản lý, chỉ đạo và phối hợp thực hiện năm nay là trên 85,964 tỷ đồng. Ban Dân tộc đã phối hợp chặt chẽ với các ngành, địa phương từ huyện đến xã tổ chức thực hiện các chính sách đối với đồng bào dân tộc. Việc giao kế hoạch vốn sớm ngay đầu năm của một số dự án, chính sách là một thuận lợi nhưng chỉ đạo triển khai thực hiện cũng còn nhiều khó khăn.

Ví dụ, một số chính sách đầu tư, hỗ trợ thiếu vốn, chậm cấp bổ sung nên thực hiện không kịp thời như: chính sách hỗ trợ học sinh con hộ nghèo đi học, hỗ trợ trực tiếp cho người dân thuộc hộ nghèo ở vùng khó khăn...; mức đầu tư xây dựng công trình nước sinh hoạt theo Quyết định 1592 và Quyết định 33 của Thủ tướng Chính phủ thấp so với nhu cầu thực tế và so với đề án đã được phê duyệt; một số chính sách dân tộc chưa thực sự phù hợp với thực tiễn, mức đầu tư, hỗ trợ thấp, nhiều thủ tục, chậm sửa đổi, khó triển khai thực hiện; Chương trình 135 giai đoạn II đã kết thúc nhưng đến nay vẫn chưa ban hành cụ thể chính sách đầu tư cho vùng đồng bào dân tộc giai đoạn tiếp theo; một bộ phận không nhỏ người dân còn thụ động, ỷ lại, trông chờ vào sự đầu tư, hỗ trợ của Nhà nước, không tự vươn lên trong khi do ảnh hưởng của thiên tai, lạm phát, đời sống vùng đồng bào dân tộc vốn đã khó khăn nay lại càng khó khăn hơn.

Trong tình hình như vậy, Ban Dân tộc đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền; tăng cường phối hợp với các ngành, các địa phương tổ chức thực hiện nhiệm vụ, bảo đảm tất cả các chương trình, dự án, chính sách dân tộc được triển khai. Dự án qui hoạch sắp xếp định canh định cư, hiện 12/12 công trình đầu tư tiến hành thi công, giá trị thực hiện ước trên 10,470 tỷ đồng, đạt 104,7% kế hoạch, giải ngân đạt 62,9% kế hoạch.

Thực hiện Quyết định 1592/QĐ-TTg, 29 công trình cấp nước sinh hoạt đang thi công, khối lượng thực hiện ước đạt 17,565 tỷ đồng, giải ngân được 12 tỷ đồng, bằng 63,4%. Nguồn vốn viện trợ xây dựng cơ bản bổ sung của Chính phủ Phần Lan xây dựng 1 công trình đường giao thông, 1 công trình thủy lợi, đến nay, khối lượng thực hiện ước đạt 4.150 triệu đồng, giải ngân đạt 59% kế hoạch. Dự án hỗ trợ kỹ thuật Chương trình 135 do Phần Lan tài trợ, thực hiện hoàn thành và hoàn chỉnh hồ sơ quyết toán 10 hoạt động của chương trình, đóng dự án vào tháng 5/2011 với tổng kinh phí 2,808 tỷ đồng.

Chính sách hỗ trợ học sinh con hộ nghèo đi học theo Quyết định 112 và Quyết định 101 của Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh đã giao kế hoạch phân bổ số kinh phí số vốn 20,947 tỷ đồng cho các huyện, thị triển khai thực hiện (đã giao hoàn thành cho huyện Mù Cang Chải, Trạm Tấu, Trấn Yên và thị xã Nghĩa Lộ, hiện các huyện đã triển khai thực hiện xong).

Chính sách hỗ trợ trực tiếp cho người dân thuộc hộ nghèo ở vùng khó khăn, Ban Dân tộc đã thẩm định 180.185 người được thụ hưởng năm 2011 với tổng kinh phí 16,995 tỷ đồng. UBND tỉnh đã giao kế hoạch phân bổ 11,640 tỷ đồng cho các huyện, thị triển khai thực hiện.

Chính sách vay vốn phát triển sản xuất đối với hộ đồng bào dân tộc thiểu số đặc biệt khó khăn theo Quyết định 32/2007/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, tổng nguồn vốn được giao 3,146 tỷ đồng, các huyện đang tiến hành các bước rà soát và xác định đối tượng để triển khai cho vay vốn. Đến nay, đã thực hiện cho 373 hộ gia đình vay số vốn 1,861 tỷ đồng để phát triển kinh tế. Chính sách cấp dầu hỏa thắp sáng bằng tiền cho hộ đồng bào dân tộc thiểu số, hộ gia đình chính sách, hộ nghèo chưa được sử dụng điện lưới, Ban đã thẩm định cho 14.294 hộ được thụ hưởng với kinh phí 1,515 tỷ đồng...

Để triển khai, thực hiện hiệu quả các chương trình, dự án, chính sách dân tộc trong thời gian tới, ngay trong quý III/2011, Ban Dân tộc tỉnh tập trung rà soát lại, đánh giá thực trạng vùng dân tộc để khi Chính phủ ban hành chính sách mới thay thế Chương trình 135 giai đoạn II tổ chức triển khai thực hiện đạt hiệu quả, sát với tình hình thực tế.

Về các chương trình, dự án, chính sách dân tộc năm 2011, Ban tiếp tục kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn cơ sở thực hiện tốt các dự án, chính sách dân tộc đã được tỉnh giao kế hoạch từ đầu năm; phối hợp với các ngành, các địa phương tăng cường nắm bắt tình hình cơ sở, nắm chắc tình hình đời sống, an ninh trật tự vùng đồng bào dân tộc (đặc biệt là vấn đề di dịch cư tự do) để kịp thời tham mưu với tỉnh các biện pháp, giải pháp ổn định vững chắc an ninh trật tự, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc.

Q.K