- Xin đồng chí cho biết vài nét chung về nông nghiệp, nông thôn Lục Yên hiện nay?

Ngành nông nghiệp của Lục Yên những năm qua đã có những bước phát triển bền vững. Tăng trưởng chung của nền kinh tế huyện thời kỳ 2006 - 2010 đạt 13,43%, trong đó ngành nông nghiệp là 5,45%.

Năm 2011, cơ cấu nông lâm nghiệp (NLN) còn 34,25%, giá trị sản xuất NLN đạt 300 tỷ đồng. Trong sản xuất NLN, cơ cấu chuyển dịch theo hướng giảm dần tỷ trọng trồng trọt, tăng dần tỷ trọng chăn nuôi, chú trọng phát triển kinh tế lâm nghiệp và nuôi trồng thuỷ sản.

Nhìn chung, xu hướng phát triển sản xuất, chăn nuôi theo hướng hàng hoá và nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm đã được người dân quan tâm, các cây, con có giá trị kinh tế được người dân đầu tư phát triển cùng với ứng dụng nhiều tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất
Giao thông nông thôn trong thời kỳ qua đã có bước phát triển vượt bậc: 23/23 xã có đường ô tô đến trung tâm xã, tổng vốn đầu tư cho giao thông thời kỳ 2006-2010 là 560,6 tỷ đồng.

Thủy lợi cũng được đặc biệt quan tâm đầu tư với 344 công trình đầu mối và hệ thống kênh mương phục vụ tưới chủ động từ 2.350 đến 2.525ha, đảm bảo tưới 65-70% diện tích lúa nước ổn định. Toàn huyện có 79 trường học, 1 trung tâm giáo dục thường xuyên và 1 trung tâm dạy nghề.

Tuy nhiên, về cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học, nhất là cấp học mầm non còn thiếu nhiều. Cơ sở vật chất văn hoá như nhà văn hoá, sân vận động, trang thiết bị… của các xã còn thiếu, chưa đạt yêu cầu so với tiêu chí nông thôn mới. Công tác y tế, chăm sóc sức khoẻ nhân dân được huyện quan tâm 23/23 xã có trạm y tế.

- Thưa đồng chí, với thực trạng đó thì công tác xây dựng nông thôn mới ở Lục Yên có gì khó khăn?

+ Về khách quan, khó khăn bao trùm là điều kiện tự nhiên của huyện Lục Yên có những yếu tố bất lợi. Địa hình bị chia cắt với nhiều đồi núi có độ dốc lớn, thiên tai, bão lốc, mưa lũ, rét đậm, rét hại… xảy ra với tần suất lớn, ảnh hưởng thường xuyên tới đời sống nhân dân và phát triển kinh tế - xã hội của huyện.

 Doanh nghiệp trên địa bàn huyện Lục Yên hỗ trợ máy móc giúp người dân thôn Nà Pồng, xã Lâm Thượng mở đường. (Ảnh: Anh Dũng)

Vị trí địa lý của huyện cũng không có lợi thế hấp dẫn đầu tư từ bên ngoài. Đồng thời trong quá trình triển khai xây dựng nông thôn mới trên phạm vi toàn huyện, Lục Yên cũng xác định một số khó khăn cơ bản như sau:

Thứ nhất: Nền kinh tế chủ yếu vẫn là tự cung, tự cấp, quá trình chuyển dịch sang nền sản xuất nông nghiệp hàng hoá diễn ra chậm, chưa vững chắc, chưa đáp ứng được yêu cầu đề ra.

Trong đó, hạn chế nhận thức tư tưởng và ý thức về một nền sản xuất hàng hoá theo cơ chế thị trường của người nông dân là rào cản rất lớn trong quá trình xây dựng nông thôn mới

Thứ hai: Cơ sở hạ tầng phát triển còn thiếu quy hoạch, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội còn yếu kém. Cơ sở hạ tầng đã được đầu tư từ những giai đoạn trước đến nay đã xuống cấp như đường giao thông, công trình thủy lợi, trạm y tế, công trình nước sạch…

Phát triển nông nghiệp còn chuyển biến chậm, vùng sản xuất chuyên canh, sản xuất hàng hoá chưa thực sự rõ nét, chưa có sản phẩm chủ lực trên thị trường.

Các mô hình trang trại, cơ sở chăn nuôi hàng hoá thiếu vốn đầu tư, hạn chế về kỹ thuật, kỹ năng quản lý và thị trường tiêu thụ sản phẩm. Công nghệ sau thu hoạch chưa thực sự được chú trọng.

Thứ ba: Một số phong tục tập quán lạc hậu vẫn còn tồn tại ở nhiều địa phương, nhất là vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn. Chuyển dịch cơ cấu lao động ở nông nghiệp, nông thôn mang tính tự phát, chất lượng lao động thấp so với yêu cầu CNH-HĐH nông nghiệp, nông thôn.

Thứ tư: Các hình thức tổ chức kinh tế ở vùng nông thôn chậm đổi mới, chưa phát huy được sức mạnh, phát triển theo cơ chế thị trường, sản xuất hàng hoá định hướng xã hội chủ nghĩa. Một phần không nhỏ lao động nông thôn còn thiếu việc làm.

Môi trường nông thôn chưa thu hút được các doanh nghiệp sẵn sàng đầu tư. Mối liên kết “4 nhà” (nhà nông - nhà doanh nghiệp - nhà khoa học – nhà quản lý) chưa hình thành rõ nét và phát huy hiệu quả

Thứ năm: Công nghiệp, dịch vụ nông thôn nhìn chung phát triển chậm nên không thúc đẩy mạnh mẽ chuyển dịch cơ cấu kinh tế lao động ở nông thôn.

- Vẫn còn rất nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện xây dựng nông thôn mới ở Lục Yên. Vậy vấn đề nào khó thực hiện nhất, thưa đồng chí?

+ Chính phủ đã ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới với 19 tiêu chí. Để phấn đấu đạt tiêu chí xã nông thôn mới theo quy định cần phải có sự nỗ lực rất cao của cấp ủy, chính quyền, đoàn thể và chủ yếu là nhân dân với vai trò chủ thể.

Lục Yên là huyện miền núi của tỉnh, kinh tế chủ yếu dựa vào sản xuất NLN, vì vậy căn cứ vào thực trạng và khả năng, chúng tôi thấy có 2 trong 19 tiêu chí rất khó thực hiện, đó là: tiêu chí về thu nhập bình quân bằng 1,2 lần so với bình quân chung của tỉnh (tiêu chí số 10) và tiêu chí chuyển dịch cơ cấu lao động với tỷ lệ lao động nông nghiệp bằng 45% trong cơ cấu lao động nông thôn (tiêu chí số 12). Trong 2 tiêu chí khó trên thì tiêu chí về cơ cấu lao động là khó thực hiện nhất.

- Vậy giải pháp của huyện như thế nào để hoàn  thành kế hoạch xây dựng nông thôn mới?

+ Chương trình xây dựng nông thôn mới là một chương trình tổng thể, dài hạn, phát huy sức mạnh tổng lực, không thể nóng vội. Vì vậy, trong năm 2012, huyện tập trung phải hoàn thành phê duyệt quy hoạch và đề án xây dựng nông thôn mới, trong đó đặc biệt chú ý đến quy hoạch đất đai, quy hoạch dân cư và quy hoạch sản xuất.

Quy hoạch phải dài hạn, ngay cả những quy hoạch đã được phê duyệt cũng thường xuyên được rà soát lại để đảm bảo chất lượng, tầm nhìn và sự phù hợp với từng địa bàn, gắn với sự phát triển chung của cả huyện và của tỉnh. Về công tác xây dựng chính sách, huyện xác định rõ phần việc nào Nhà nước thực hiện, phần việc nào huy động từ tỉnh, huyện, xã và người dân.

Đối với công tác đào tạo nguồn nhân lực, tạo điều kiện cho bà con ở vùng sâu, vùng xa và chú trọng tính hiệu quả, phù hợp, gắn với thực tế lao động sản xuất.

Về huy động nguồn lực, dự kiến tổng vốn đầu tư là 10.943 tỷ đồng, bình quân 1.943 tỷ đồng/năm. Giai đoạn 2011 - 2015 cần 3.500 tỷ đồng, giai đoạn 2016-2020 cần 7.443 tỷ đồng.

Nguồn lực tài chính cần thiết cho 23 xã xây dựng nông thôn mới là rất lớn. Chính phủ đã đưa ra công thức hướng dẫn: vốn đóng góp từ dân khoảng 10%, doanh nghiệp 20%, tín dụng 30% và từ ngân sách 40%. Trong đó, giai đoạn đầu vốn ngân sách đóng vai trò rất quan trọng, có ý nghĩa tạo đà và tạo niềm tin để huy động các khoản đóng góp khác.

Vì vậy, ngoài phát huy nội lực, huyện tập trung lồng ghép các dự án, chương trình mục tiêu quốc gia như Chương trình 135, chương trình giảm nghèo bền vững, chương trình việc làm và đào tạo nghề cho lao động nông thôn, chương trình mục tiêu quốc gia về y tế, chương trình nước sạch và vệ sinh môi trường, chương trình mục tiêu về giáo dục và đào tạo, chương trình mục tiêu đưa thông tin về cơ sở, chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới...

Đồng thời, phát động và duy trì phong trào thi đua Chung tay xây dựng nông thôn mới gắn với việc đẩy mạnh hoạt động đối ngoại, vận động tài trợ, rà soát xác định các danh mục dự án ưu tiên, cấp bách, tạo điều kiện tốt nhất cho mọi thành phần kinh tế đầu tư vào địa bàn, ưu tiên đầu tư cho nông nghiệp, nông thôn, đồng thời không đặt ra yêu cầu đóng góp quá sức đối với người dân.

Xin cảm ơn đồng chí!

Anh Dũng