Tập đoàn công nghệ Bkav vừa công bố báo cáo đánh giá về tình hình an ninh mạng năm 2015 và xu hướng năm 2016. Theo Bkav, năm 2015 là năm mà cộng đồng mạng Việt Nam đã phải “hứng chịu” nhiều hệ quả của tấn công mạng khi có tới hơn 5.000 website bị hacker xâm nhập, hơn 62.000 dòng virus máy tính mới xuất hiện gây thiệt hại cho người dùng trong nước ước tính khoảng 8.700 tỷ đồng. Dự báo, năm 2016, mã độc và phần mềm gián điệp sẽ tiếp tục “tấn công” người dùng trên diện rộng.

Có đến 83% người tham gia chương trình đánh giá của Bkav cho biết, USB của họ đã bị nhiễm virus ít nhất một lần trong năm, giảm không đáng kể so với con số 85% của năm 2014. Hơn 9,1 triệu lượt máy tính đã được ghi nhận nhiễm các loại virus lây qua USB trong năm cho thấy bức tranh rõ nét về tình trạng sử dụng USB tại Việt Nam.

Thống kê của Bkav cho thấy, trong năm 2015 đã có 62.863 dòng virus máy tính mới xuất hiện tại Việt Nam. 61,7 triệu lượt máy tính đã bị lây nhiễm virus trong năm. Virus lây nhiều nhất là W32.Sality.PE, lây nhiễm trên 5,8 triệu lượt máy tính. Cũng trong năm 2015, đã có 5.226 website của các cơ quan, doanh nghiệp tại Việt Nam bị hacker xâm nhập, trong đó có 340 website của cơ quan chính phủ và tổ chức giáo dục. Một điểm đáng chú ý là trong các nguồn lây nhiễm virus thì USB vẫn là nguồn lây nhiễm virus nhiều nhất tại Việt Nam hiện nay.

Trong đó, W32.UsbFakeDrive vẫn là dòng virus lây nhiễm qua USB nhiều nhất do có khả năng lây lan bùng phát chỉ với thao tác mở ổ đĩa USB của người dùng. Nếu tính mức thiệt hại do virus máy tính gây ra dựa trên thu nhập của người sử dụng và thời gian công việc của họ bị gián đoạn, thì bình quân mỗi người sử dụng máy tính tại Việt Nam đã bị thiệt hại khoảng 1,3 triệu đồng. Với ít nhất 6,98 triệu máy tính hiện có thì mức thiệt hại do virus gây ra trong năm lên tới hơn 8.700 tỷ đồng.

Bên cạnh sự bùng phát của virus máy tính, trong năm 2015, người dùng Việt Nam tiếp tục phải chịu sự “tra tấn” của tin nhắn rác khi một nửa số người tham gia chương trình đánh giá tình hình an ninh mạng của Bkav (hơn 48%) cho biết, họ phải chịu đựng tin nhắn rác làm phiền mỗi ngày. Thống kê từ hệ thống giám sát an ninh mạng của Bkav cũng cho thấy, mỗi ngày có tới 13,9 triệu tin nhắn rác được phát tán tới người sử dụng tại Việt Nam. Lợi nhuận khổng lồ thu về cho nhà mạng từ mảnh đất màu mỡ tin nhắn rác có lẽ vẫn là nguyên nhân chủ yếu khiến cho vấn nạn này ngày càng trầm trọng. “So với năm ngoái, tỉ lệ này vẫn tiếp tục tăng mặc dù năm 2015 đã có hàng loạt các vụ xử phạt đối tượng phát tán tin nhắn rác, cũng như nhiều chế tài mới được các cơ quan quản lý ban hành”- báo cáo của Bkav nhấn mạnh.

Cũng theo Bkav, năm 2015, có tới 93% người sử dụng Facebook tại Việt Nam tham gia khảo sát cho biết thường xuyên gặp phiền toái với tin nhắn rác, nội dung đồi trụy hay liên kết giả mạo có cài mã độc trên Facebook. Mỗi tháng lại có thêm hơn 1.000 trang giả mạo Facebook được lập ra nhằm đánh cắp tài khoản của người sử dụng. Sau đó tài khoản bị đánh cắp sẽ được sử dụng để tiếp tục phát tán mã độc hoặc để lừa đảo, phổ biến nhất là chat với bạn bè của nạn nhân lừa nạp thẻ điện thoại.

Dự báo về tình hình an ninh mạng năm 2016, ông Ngô Tuấn Anh, Phó Chủ tịch phụ trách An ninh mạng của Bkav cho biết: Mã độc mã hóa tống tiền và phần mềm quảng cáo bất hợp pháp sẽ là những xu hướng chính của mã độc trong năm 2016. Bên cạnh đó, các cuộc tấn công bằng phần mềm gián điệp (spyware) để đánh cắp thông tin và các cuộc tấn công từ chối dịch vụ (DDoS) ngày càng mang màu sắc chính trị như vụ tấn công vào Sony Pictures, Bộ Quốc phòng Mỹ, Quốc hội Đức… Với cách thức dễ dàng thực hiện và hiệu quả cao, năm 2016 chắc chắn sẽ xuất hiện thường xuyên hơn các cuộc tấn công mạng đi kèm theo các xung đột, tranh chấp chính trị như đã xảy ra lẻ tẻ trong năm 2015.

Cũng theo chia sẻ của ông Ngô Tuấn Anh, một điều đáng mừng là so với năm 2014, ý thức của người dùng mạng đang có xu hướng tốt lên. Cụ thể, 48% người dùng tham gia chương trình đánh giá an ninh mạng của Bkav đã có thói quen chỉ mở file nhận được từ Internet sau khi đã xác nhận trực tiếp qua điện thoại, chat… với người gửi hoặc mở file theo chế độ chạy an toàn (Safe Run).

Tỷ lệ người dùng khẳng định thỉnh thoảng hoặc thường xuyên khóa (lock) máy khi rời khỏi bàn làm việc cũng cao hơn năm ngoái, chiếm 74%. Số người dùng sử dụng mật khẩu mạnh, dài trên 8 ký tự, có kết hợp số, chữ viết hoa, ký tự đặc biệt cũng tăng lên. “Tuy nhiên, với tình hình an ninh mạng như hiện nay, khi các cuộc tấn công mạng đã trở thành chuyện thường ngày thì ý thức của người dùng cần tiếp tục được cải thiện hơn nữa.

Để bảo vệ an toàn thông tin, phòng tránh nguy cơ bị truy cập trái phép vào máy tính, người dùng cần cẩn trọng khi mở các file đính kèm trong email, lưu ý khóa máy khi không trực tiếp ngồi trước máy tính và đặt mật khẩu mạnh. Tốt nhất, cần trang bị phần mềm diệt virus thường trực cho cả máy tính và điện thoại” - chuyên gia của Bkav đưa ra khuyến cáo.

(Theo CAND)