Mặc dù thời gian qua, các ngành chức năng đã có nhiều giải pháp siết chặt hoạt động vận tải cũng như tăng cường kiểm soát tải trọng xe, nhất là cân kiểm tra tải trọng và "xóa bỏ" tình trạng xe cơi nới thùng. Tuy nhiên, ghi nhận trên các tuyến đường, tình trạng xe tải cơi nới, cải tạo kích thước thùng, ben xe vẫn khá phổ biến.

Để "mục sở thị", chúng tôi có mặt tại khu vực ngã tư Km4 (thành phố Yên Bái) một trong những địa điểm có mật độ xe lưu thông khá lớn. Chỉ trong 2 tiếng đồng hồ, rất nhiều trong số những xe tải loại từ 1 đến gần 10 tấn lưu thông qua sử dụng hình thức ốp thêm ván gỗ tăng độ cao thùng xe. Chắc chắn hơn, nhiều chủ xe còn lồng từ 50 - 100 cm ở 2 bên thùng cho thêm cao, chở thêm nhiều. Qua tìm hiểu được biết, để làm khỏe xe nhiều bác tài còn nghĩ ra nhiều "độc chiêu" như: độn nhíp, lồng táp sắt - xi, thay lốp, lắp thêm téc và giàn tưới nước cho lốp…

Xe quá tải trở nên phổ biến, thành “vấn nạn” và là thủ phạm số một khiến các tuyến đường hư hỏng. Ngoài các tuyến quốc lộ 70, 32C với nhiều đoạn xuống cấp thì các tuyến tỉnh lộ 167, 168, 173, mặc dù đã được tu sửa, nâng cấp với kinh phí hàng tỷ đồng hiện nay cũng đã bị "băm nát" bởi những xe quá tải.

Theo ông Mai Văn Bộ - Chánh thanh tra giao thông Sở Giao thông - Vận tải (GTVT), nhìn bằng mắt thường cũng có thể nhận biết xe nào cơi nới, xe nào cải tạo tăng kích thước thùng hàng. Tuy nhiên, để xử lý những xe này rất mất thời gian, lực lượng chức năng phải đo, kiểm tra tất cả các thông số và đối chiếu với phiếu đăng kiểm kỹ thuật thì mới có cơ sở pháp lý để tiến hành xử lý.

Được biết, trong 6 tháng đầu năm nay, Trung tâm Đăng kiểm phương tiện xe cơ giới đường bộ tỉnh Yên Bái đã kiểm định 5.218 lượt phương tiện, cấp phép lưu hành 4.253 phương tiện, đạt tiêu chuẩn 81,5%. Qua đăng kiểm, ngành chức năng không cấp phép cho 965 phương tiện không đạt tiêu chuẩn do các lỗi kỹ thuật như: hệ thống lái, phanh, khí thải, cơi nới thùng xe… Tuy nhiên, thực tế các xe bị "tuýt còi" này chỉ rất nhỏ trong số hàng trăm, hàng nghìn chiếc xe cơi nới vẫn đang ngày đêm lưu thông trên đường.

Theo ghi nhận, để lọt qua khâu đăng kiểm, chủ xe thường áp dụng nhiều chiêu như tháo bỏ phần cơi nới thùng bệ trước khi đi đăng kiểm. Nhiều tỉnh, thành còn xuất hiện dịch vụ cho thuê thùng bệ để đăng kiểm xe.

Trao đổi về vấn đề này, ông Vũ Huấn - Giám đốc Trung tâm Đăng kiểm phương tiện xe cơ giới đường bộ tỉnh Yên Bái cho biết: "Theo qui định, các xe cơ giới đường bộ đến kỳ đăng kiểm phải đi kiểm định chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường. Trong đó, việc kiểm tra kích thước thực tế của xe đối chiếu với hồ sơ kỹ thuật của phương tiện là một nội dung bắt buộc khi kiểm định".

Cụ thể, theo qui định mỗi xe vào kiểm tra đều có 2 ảnh chụp của xe gồm 1 ảnh chụp từ phía trước xe, 1 ảnh chụp từ phía sau xe thể hiện tổng thể xe và ảnh biển số đăng ký của xe cơ giới trên dây chuyền kiểm định để in phiếu kiểm định và được lưu trữ theo qui định.

Bên cạnh đó, để khắc phục tình trạng các chủ xe tự cơi nới, cải tạo tăng kích thước thùng hàng sau khi đăng kiểm, mượn thùng xe, xi - téc để đi kiểm định, kiểm định xe có thùng hàng, xi - téc không hợp qui và hỗ trợ lực lượng tuần tra, kiểm soát trên đường, ngày 23/4/2014 Bộ GTVT đã có Thông tư số 10/2014-BGTVT (sửa đổi, bổ sung Thông tư số 56 và Thông tư số 10/2009-BGTVT) trong đó qui định thêm: chụp ảnh xe cơ giới để in trên giấy chứng nhận kiểm định (giấy lưu hành), ảnh chụp ở góc chéo khoảng 45 độ từ phía sau bên phải theo chiều tiến của xe thể hiện đường tổng thể xe và biển số xe, phán ảnh xe cơ giới chiếm tối thiểu 75% diện tích ảnh.

Ngoài ra, còn có hệ thông camera IP giám sát hoạt động kiểm định trên dây chuyền kiểm tra. Như vậy, các xe đến cơ quan kiểm định phải có kích thước, kiểu loại đúng với hồ sơ kỹ thuật và đạt các tiêu chuẩn về an toàn kỹ thuật mới được cấp phép lưu hành. Đồng thời, chủ phương tiện phải có trách nhiệm duy trì tình trạng kỹ thuật của phương tiện giữa 2 kỳ kiểm định như khi đã kiểm định, không được tự ý thay đổi.

Cùng những giải pháp siết chặt từ khâu kiểm định, lực lượng thanh tra giao thông cần tăng cường phối hợp với lực lượng cảnh sát giao thông đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tiến hành đồng bộ việc kiểm tra, xử lý xe chở quá tải trọng, nhất là kiểm soát, xử lý nghiêm các chủ xe, lái xe vi phạm các hành vi cơi nới, hoán cải hoặc thay thế thùng xe trái quy định. Ngoài ra, hai đơn vị này cần tăng cường sử dụng cân tải trọng di động để tuần tra thường xuyên, phát hiện và xử lý nghiêm các xe.

Cùng với đó, cần xem xét trách nhiệm của chủ doanh nghiệp, chủ phương tiện nếu vi phạm nhiều lần hành vi cơi nới thùng xe, có thể thu hồi có thời hạn giấy phép kinh doanh, đăng ký xe.

Hùng Cường