Năm 2017, Trung tâm Ứng dụng, Kỹ thuật, Thông tin KH&CN tỉnh Yên Bái (Trung tâm) đã ứng dụng tiến bộ kỹ thuật trồng giống dưa lê F1 Tú Phụng và dưa lê F1 Kim Cô Nương trồng trong nhà màng diện tích hơn 816 m vuông, với mục tiêu đánh giá sự phù hợp của cây trồng với điều kiện khí hậu của địa phương, nâng cao trình độ chuyên môn và tích lũy thêm kinh nghiệm trong chuyên môn cho đội ngũ kỹ sư của Trung tâm.
Qua 2 vụ gieo trồng, 2 giống dưa lê F1 Tú Phụng và dưa lê F1 Kim Cô Nương trồng trong nhà màng đã cho kết quả khả quan, đánh giá được khả năng thích ứng với điều kiện khí hậu của địa phương, năm 2018, Trung tâm đã tư vấn chuyển giao công nghệ trồng dưa lưới trong nhà màng tại xã Liễu Đô, huyện Lục Yên với diện tích 360 m vuông, sau 1 vụ (3 tháng) cho thu hoạch sản lượng đạt 90%, chất lượng quả ngon, độ Brix trên 13%, mẫu mã đẹp, an toàn thực phẩm, được thị trường chấp nhận, đến nay mô hình vẫn được tiếp tục mở rộng diện tích.
Phát huy những kết quả đạt được của mô hình trồng dưa lưới trong nhà màng do Trung tâm triển khai từ những năm trước, năm 2020, Trung tâm tiếp tục xây dựng mô hình trồng thử nghiệm 2 giống dưa lưới mới Quế Á 1 và Quế Á 5 tại xã Minh Bảo, thành phố Yên Bái.
Đặc điểm của 2 giống dưa này phát triển tốt trong điều kiện khí hậu ấm và khô, nhiều ánh sáng. Nhiệt độ tối ưu từ 18 đến 28oC có thể chịu được nhiệt độ lên tới 40oC nhiều giờ mỗi ngày.
Cây phát triển tốt trên đất nhiều mùn, độ pH 6 - 7, không chịu được đất quá chua và úng nước. Độ ẩm thích hợp 75 - 80%. Khi trồng dưa trong nhà màng phần lớn chủ động được thời tiết mưa nắng, có thể sản xuất được trái vụ, kiểm soát được nhiều yếu tố tác động đến cây trồng, đặc biệt là thuốc bảo vệ thực vật do kiểm soát được sâu bệnh hại, giảm chi phí đầu tư, công lao động...
Một điểm nổi bật của mô hình trồng dưa lưới được Trung tâm thực hiện là lắp đặt toàn bộ hệ thống tưới nước nhỏ giọt, là kiểu canh tác tiên tiến khá phổ biến hiện nay, do có nhiều ưu điểm so với canh tác truyền thống như: tiết kiệm nước, dinh dưỡng được cung cấp theo hệ thống tưới, lượng nước cung cấp cho cây phù hợp với từng thời kỳ sinh trưởng và ít bị ảnh hưởng bởi điều kiện thời tiết, trồng được nhiều vụ trong năm, trồng cây trái vụ...
Cùng với đó, các chế độ chăm sóc khác như: cố định cây, cắt tỉa lá, bấm ngọn, thụ phấn, tỉa quả... được các kỹ sư tiến hành theo đúng kỹ thuật và theo dõi ở từng giai đoạn sinh trưởng để tìm ra những đặc điểm phù hợp của chúng với điều kiện thực tế, thời tiết ở địa phương. Kết quả thu được sau 3 tháng triển khai, giống dưa Quế Á 1 trọng lượng quả đạt từ 1,7- 2 kg/quả; giống dưa Quế Á 5 đạt trọng lượng từ 2 - 2,5kg/ quả, với giá bán trung bình tại vườn khoảng 40.000 đồng/kg.
Đặc điểm của 2 giống dưa này là một trong những loại quả có giá trị dinh dưỡng cao, có mùi thơm đặc trưng, vị ngọt, là nguồn chứa chất chống oxy hóa dạng polyphenol có lợi cho sức khỏe, giúp phòng, chống một số bệnh cho con người; tăng cường hoạt động miễn dịch và còn là nguồn phong phú beta-carotene, acid folic, Kali và vitamin C, A. Ngoài ra, dưa lưới là trái cây giàu folate, một loại vitamin có vai trò quan trọng cho sức khỏe con người.
Trên cơ sở kết quả của mô hình, Trung tâm sẽ từng bước hoàn thiện và xây dựng quy trình trồng dưa trong nhà màng phù hợp, với sản phẩm tạo ra đạt tiêu chuẩn chất lượng, sạch và an toàn, cũng như xác định thời vụ trồng thích hợp để chuyển giao kỹ thuật cho các hộ nông dân trên địa bàn tỉnh nhằm nhân rộng mô hình, góp phần đa dạng cơ cấu giống cây ăn quả tại địa phương và để người dân có thêm sự lựa chọn trong sản xuất nông nghiệp, tăng thu nhập cho gia đình.
Phan Thu Hương (Trung tâm UDKTTT KH&CN Yên Bái)
