Theo lời giới thiệu, chúng tôi tìm gặp anh Trần Văn Sinh - thành viên Tổ thu gom rác thải Bến Đền, xã Đông Cuông là người trực tiếp tham gia việc thu gom rác hàng ngày. Nhà anh nằm ngay trước cổng đền, phía trước là bãi để xe của khách. Theo quan sát, cả tuyến đường dài hàng nghìn mét dẫn vào đền khá sạch sẽ, không có rác thải vứt bừa bãi dù lượng khách đến vãn cảnh, chiêm bái tại đây khá lớn. Sau lời giới thiệu, anh Sinh khoác vội chiếc áo bảo hộ rồi nói: "Đến giờ gom rác rồi, các anh không ngại thì đi cùng chúng tôi!”. 

Chiếc xe công nông cứ thế nổ bành bạch gom rác từ đền đến các hộ dân dọc bên đường. Anh Sinh cho biết thêm: "Tổ thu gom rác thải Bến Đền được thành lập tháng 2/2016 gồm 2 thành viên, thực hiện thu gom rác thải hàng ngày tại khu vực đền Đông Cuông và các gia đình cư trú dọc 2 bên đường. 

Đến nay, Tổ được huyện hỗ trợ 1 xe công nông làm phương tiện vận chuyển rác về bãi tập kết”. Được biết, hiện nay, xã Đông Cuông đang duy trì 4 tổ tự quản thu gom rác thải sinh hoạt. Ngoài Tổ tự quản Bến Đền tổ chức thu gom hàng ngày thì các tổ còn lại thu gom 2 lần/tuần. 

Ông Cao Mạnh Khởi - Chủ tịch UBND xã cho biết: "Các tổ tự quản đều có quy chế, kế hoạch hoạt động cụ thể cũng như hợp đồng thu gom rác thải với các hộ dân và các bên liên quan. Nhờ có các tổ thu gom rác thải, tình trạng ô nhiễm môi trường được cải thiện, cảnh quan, đường sá sạch sẽ; đặc biệt, việc rác thải được thu gom hàng ngày tại khu vực đền đã giúp cảnh quan nơi đây được bảo đảm, góp phần thu hút du khách thập phương”. 

Còn tại xã An Bình, hoạt động của Tổ tự quản thu gom rác thải Trái Hút đã giúp giải quyết bài toán ô nhiễm cho môi trường tại khu vực này. Ông Lê Cao Tấn - Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: "Trước đây, vấn đề ô nhiễm rác thải từ chợ và sinh hoạt của người dân tại thôn Trái Hút đã làm cho môi trường khu vực này trở nên ô nhiễm, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống của người dân nơi đây và các khu vực lân cận. Tuy nhiên, với sự nhiệt tình, tâm huyết của các thành viên Tổ tự quản thì tình trạng này đã chấm dứt. Người dân thì phấn khởi vì không phải chịu mùi hôi thối bốc lên từ rác, môi trường sinh thái thì trở nên trong lành, sạch sẽ”. 

Theo thống kê của Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Văn Yên, hiện nay, trên địa bàn huyện có 23 tổ tự quản thu gom rác thải sinh hoạt nông thôn và thực hiện vận chuyển đến bãi tập kết rác thải của địa phương. Nhờ đó, tình hình ô nhiễm môi trường, nguồn nước, cảnh quan sinh thái đã được hạn chế rất nhiều; tình trạng ô nhiễm tại các khu công nghiệp, khu vực trung tâm và các cơ sở sản xuất, kinh doanh cũng đã được giải quyết. Điều quan trọng là thông qua hoạt động của các tổ tự quản thu gom rác thải, ý thức của người dân trong việc giữ gìn vệ sinh môi trường đã được nâng lên, không còn cảnh vứt rác bừa bãi ra đường, bờ mương, ven sông suối mà thay vào đó, người dân chủ động thu gom rác để tổ tự quản chở đến nơi quy định.  

Vấn đề xử lý rác thải có ý nghĩa quan trọng trong bảo đảm cho sản xuất, sinh hoạt của nhân dân. Vì vậy, xây dựng, duy trì và phát triển các tổ tự quản này, đóng vai trò quan trọng trong giải bài toán vệ sinh môi trường, đặc biệt là trong bối cảnh các địa phương đang triển khai xây dựng nông thôn mới. Do đó, các cấp, ngành, đoàn thể cần tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân về vấn đề vệ sinh môi trường; tăng cường thu hút đầu tư, xã hội hóa trong thu gom, xử lý rác thải; đồng thời, triển khai các chương trình hỗ trợ về quần áo bảo hộ, phương tiện giúp các thành viên tổ tự quản bảo đảm an toàn khi thực hiện thu gom rác thải…