Theo Chi cục Kiểm lâm tỉnh, mùa khô năm 2018-2019, toàn tỉnh để xảy ra 7 vụ cháy rừng, làm thiệt hại gần 57 ha rừng. Nguyên nhân chính dẫn đến các vụ cháy rừng trên là do người dân đốt nương rẫy, đốt bãi chăn thả gia súc để mọc cỏ mới đã cháy lan vào rừng. 

Trước thực trạng trên, ngay từ đầu mùa khô, để nâng cao nhận thức của nhân dân và chủ rừng, hạt kiểm lâm các địa phương trong tỉnh đã phối hợp với chính quyền cơ sở, các hội, đoàn thể cấp xã thường xuyên cử cán bộ đến địa bàn hướng dẫn, tuyên truyền về phòng cháy chữa cháy rừng (PCCCR). 

Cùng đó, lồng ghép với các cuộc họp dân để tuyên truyền quy định, chính sách liên quan đến rừng, cách PCCCR, đốt nương, làm đường băng cản lửa... Đặc biệt, tại 2 huyện vùng cao Trạm Tấu, Mù Cang Chải công tác PCCCR được triển khai rất quyết liệt. 

Ông Dương Anh Tuấn - Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Mù Cang Chải cho biết: "Hiện đang là thời kỳ cao điểm của mùa khô, tại các xã trên địa bàn huyện đều duy trì các chòi canh lửa, lán trực cháy tại các điểm cao, các thôn, bản cắt cử lực lượng thay nhau túc trực 24/24 giờ ở các chòi canh lửa. Bên cạnh đó, UBND huyện đã chỉ đạo chính quyền các xã, thị trấn làm tốt công tác thống kê, quy hoạch sản xuất nương rẫy, tuyên truyền hướng dẫn người dân kỹ thuật đốt dọn nương rẫy, đốt xử lý thực bì đúng quy định. Trước khi đốt rẫy, xử lý thực bì, người dân phải báo với UBND xã và chỉ được phép đốt sau khi được sự kiểm tra đảm bảo an toàn trong PCCCR và được sự đồng ý của UBND xã. Đặc biệt, không cho phép dùng lửa đốt và xử lý thực bì, nương rẫy trong những ngày thông tin dự báo cháy rừng cấp III trở lên”. 

Tại huyện vùng cao Trạm Tấu, hiện có 45.781 ha đất có rừng, độ che phủ rừng đạt 61,7%. Tính riêng mùa khô năm 2018-2019, trên địa bàn huyện đã để xảy ra 6 vụ cháy rừng, làm thiệt hại 52,69 ha. Hầu hết các vụ cháy rừng đều do người dân đốt nương rẫy, đốt bãi chăn thả để cháy lan vào rừng. 

Điển hình như vụ cháy rừng xảy ra ngày 22/3/2019 tại thôn Sán Tra, xã Bản Công do Vàng Thị Gia, sinh năm 1998 trong quá trình sản xuất nương rẫy, đốt dọn thực bì do bất cẩn gây cháy lan vào rừng. Kết quả đối tượng Vàng Thị Gia bị xử phạt vi phạm hành chính 20 triệu đồng và buộc trồng lại rừng. 

Ông Vũ Trọng Huân - Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Trạm Tấu - Nghĩa Lộ cho biết: "Ngay từ đầu mùa khô, đơn vị tăng cường lực lượng kiểm lâm về các địa bàn trọng điểm về cháy rừng đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hướng dẫn và quản lý chặt chẽ việc đốt nương rẫy theo quy hoạch; duy trì thông tin báo cáo công tác bảo vệ rừng, PCCCR kịp thời, chính xác. Hạt Kiểm lâm huyện theo dõi diễn biến thời tiết, dự báo cấp cháy rừng, thông tin kịp thời trên các phương tiện thông tin đại chúng để dự báo, cảnh báo nguy cơ cháy rừng trên phạm vi toàn huyện”. 

Mặc dù lực lượng chức năng đã triển khai nhiều giải pháp; tuy nhiên, có thể nhận thấy vấn đề cốt lõi trong PCCCR ở các huyện vùng cao là quản lý chặt việc canh tác nương rẫy. Do đó, ở các địa phương nơi có đồng bào phát nương làm rẫy cần tăng cường tuyên truyền đi đôi với việc quy hoạch nương rẫy, hoàn thiện các quy định về PCCCR trong canh tác nương rẫy, áp dụng các biện pháp không dùng lửa trong canh tác, kết hợp với thường xuyên kiểm tra, giám sát hoạt động này sẽ góp làm giảm đáng kể nguy cơ cháy rừng.