Tại xã Pá Lau, huyện Trạm Tấu, hàng năm, HĐND xã ban hành Nghị quyết về chương trình giám sát của HĐND xã. Trên cơ sở đó, Thường trực và các ban của HĐND xã xây dựng kế hoạch giám sát cụ thể cho từng quý, từng tháng phù hợp với điều kiện thực tiễn tại địa phương. 

Nội dung và phương thức các cuộc giám sát cũng có nhiều đổi mới khi Thường trực HĐND xã giảm hình thức giám sát tại hội nghị, tăng cường giám sát thực tế và gặp trực tiếp các đối tượng thụ hưởng chính sách; phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, các thôn, bản, ban, ngành, đoàn thể xã trong quá trình giám sát. Nội dung các cuộc giám sát tập trung nhiều vào các lĩnh vực mà cử tri và nhân dân quan tâm như việc thực hiện các chính sách cho người dân và học sinh vùng đặc biệt khó khăn tại các thôn, bản; chương trình xóa đói giảm nghèo, chính sách an sinh xã hội… 

Ông Thào A Chư - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Pá Lau cho biết, thông qua giám sát, đoàn giám sát đã chỉ ra những vướng mắc, hạn chế và đề xuất các giải pháp khắc phục. Tuy nhiên, việc thực hiện chức năng giám sát của HĐND xã cũng gặp khó khăn do các đại biểu chủ yếu hoạt động theo hình thức kiêm nhiệm, đại biểu tại thôn, bản thì ngại va chạm, còn nể nang, né tránh, ít được tham gia các hoạt động giám sát nên không có nhiều kinh nghiệm, hạn chế về năng lực chuyên môn. 

Trong quá trình giám sát, chưa tập trung nghiên cứu tài liệu, chưa chú ý lắng nghe các ý kiến phản hồi làm ảnh hưởng đến quá trình giám sát. Ông Chư cho rằng, để nâng cao hiệu quả các cuộc giám sát thì Thường trực HĐND và các ban HĐND xã cần tăng cường các cuộc giám sát chuyên đề. 

Khi thực hiện giám sát, cần gửi tài liệu trước để các đại biểu nghiên cứu và tăng cường giám sát trực tiếp trên cơ sở tiếp xúc trực tiếp, đối thoại với người được thụ hưởng chính sách. Các cuộc giám sát cần phải được thực hiện trên tinh thần dân chủ, khách quan, trách nhiệm cao, phát huy được trí tuệ tập thể và khắc phục được tình trạng né tránh, ngại va chạm của một số đại biểu. 

Tại xã Chế Cu Nha, huyện Mù Cang Chải, qua tìm hiểu cho thấy, hoạt động giám sát cũng đã được HĐND xã thực hiện thường xuyên. Riêng trong năm 2019, HĐND xã đã thực hiện 13 cuộc giám sát về các vấn đề mà cử tri quan tâm. 

Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Giàng A Của cho biết: nội dung các cuộc giám sát được thực hiện đảm bảo chất lượng, đúng với kế hoạch đề ra. Trong quá trình giám sát, Thường trực HĐND xã và các thành viên đoàn giám sát chú trọng xem xét các hồ sơ liên quan để thu thập được nhiều thông tin giúp nâng cao hiệu quả công tác giám sát. 

Sau giám sát, đoàn giám sát xây dựng báo cáo và làm việc với UBND xã để chỉ đạo khắc phục những tồn tại được chỉ ra trong quá trình giám sát. Đồng thời, để hoạt động giám sát ở cơ sở thực sự mang lại hiệu quả thì người đại biểu được giao thực hiện nhiệm vụ giám sát phải làm một cách mạnh mẽ, nói thật, làm thật, làm quyết liệt theo đúng quy định của pháp luật. Cùng đó, tỉnh cũng cần có chế độ đãi ngộ phù hợp đối với đại biểu HĐND cấp xã hoạt động hiệu quả nhưng không đảm nhiệm các chức danh ở cấp xã. 

Theo đồng chí Giàng A Của, mỗi đại biểu HĐND cấp xã cần chủ động học tập, nâng cao trình độ, rèn luyện kỹ năng để thực hiện tốt nhiệm vụ theo luật định; tích cực nghiên cứu, nắm vững chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và nghị quyết của HĐND các cấp để thực hiện tốt chức năng giám sát. Đồng thời, cần đổi mới phương thức, tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của HĐND cấp xã và thực hiện tốt các hình thức giám sát ngay từ cơ sở để nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát.