Thời gian qua, Yên Bái đã chú trọng công tác phát triển kinh tế hợp tác theo hướng đa dạng các loại hình HTX, tổ hợp tác trong mọi lĩnh vực, tập trung phát triển HTX nông nghiệp đa ngành nghề gắn với các vùng nguyên liệu, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Đồng thời, tăng cường liên doanh liên kết, nâng cao chất lượng chuỗi giá trị sản phẩm góp phần xóa đói, giảm nghèo và nâng cao chất lượng cuộc sống cho nhân dân. 

Đặc biệt, từ định hướng của Liên minh HTX tỉnh về việc phát triển sản xuất theo mô hình HTX kiểu mới theo chuỗi liên kết giá trị sản phẩm hàng hóa, nhiều HTX đã tạo được sự liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm. Kinh tế hợp tác của tỉnh, nòng cốt là các HTX đã có sự tăng trưởng cả về số lượng và chất lượng. 

Tính đến hết tháng 6/2020, toàn tỉnh có 443 HTX, 3.362 tổ hợp tác, thu hút khoảng trên 7.200 lao động. Nhiều hợp tác xã làm ăn hiệu quả tham gia BHXH cho NLĐ. Ông Nguyễn Văn Thắng - Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc HTX 6/12 xã Đào Thịnh, huyện Trấn Yên cho biết: "Để tạo sự đồng thuận giữa Hội đồng quản trị HTX với NLĐ trong việc tham gia BHXH, lãnh đạo HTX đã phối hợp với Liên minh HTX tỉnh thường xuyên tuyên truyền, vận động, hướng dẫn NLĐ tham gia BHXH với mức đóng phù hợp. Vì vậy, số lao động làm việc trong HTX tham gia bảo hiểm ngày càng tăng. NLĐ cũng đã hiểu rõ những quyền lợi của mình khi tham gia bảo hiểm, tạo sự gắn kết giữa NLĐ với HTX. Đến nay, HTX đã tạo việc làm với thu nhập ổn định cho nhiều lao động tại địa phương, 100% thành viên HTX đã tham gia BHXH, BHYT và BHTN”. 

Tuy nhiên, số HTX trên địa bàn tỉnh tham gia BHXH, BHTN như HTX 6/12 xã Đào Thịnh không nhiều. Theo Liên minh HTX tỉnh, tính đến hết năm 2019, toàn tỉnh mới chỉ có 125 HTX với 450 thành viên và NLĐ tham gia BHXH, BHYT, BHTN. Nguyên nhân dẫn đến diện bao phủ BHXH, BHYT, BHTN khu vực kinh tế hợp tác còn khiêm tốn là hiện trên địa bàn tỉnh còn nhiều HTX hoạt động chưa hiệu quả, chưa hướng đến liên kết trong sản xuất để tạo ra chuỗi giá trị bền vững, thậm chí, không ít HTX đã ngừng hoạt động hoặc hoạt động cầm chừng do đó không đủ nguồn kinh phí để đóng BHXH, BHYT cho những cán bộ quản lý và NLĐ. 

Nhiều lao động chưa thực sự quan tâm đến việc tham gia BHXH để thụ hưởng quyền lợi lâu dài. Mặc dù theo quy định của Luật BHXH, lao động làm việc tại các đơn vị, doanh nghiệp, HTX, tổ hợp tác, hộ kinh doanh cá thể có hợp đồng lao động từ 1 tháng trở lên hoặc cán bộ quản lý HTX phải tham gia BHXH bắt buộc, nhưng hiện nay, tại hầu hết các HTX sử dụng lao động thời vụ, trả tiền công nhật, không ký hợp đồng lao động nên không cần tham gia BHXH, BHYT, BHTN. 

Để khắc phục tình trạng này, hiện BHXH tỉnh đã phối hợp với Liên minh HTX tổ chức các buổi tuyên truyền về chính sách BHXH tự nguyện cho các thành viên HTX. Đặc biệt là chính sách hỗ trợ của Nhà nước từ ngày 1/1/2018 đối với từng nhóm đối tượng để thành viên lựa chọn phương thức đóng và mức đóng khi tham gia. 

Theo ông Lê Ngọc Minh - Phó Giám đốc Trung tâm Tư vấn hỗ trợ, Liên minh HTX tỉnh, những năm qua, Liên minh HTX tỉnh đã ký chương trình phối hợp với BHXH tỉnh, thường xuyên lồng ghép nội dung tuyên truyền về các chính sách BHXH, BHYT, BHTN vào các lớp đào tạo bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ chủ chốt và các thành viên. 

Tuyên truyền, hướng dẫn các đơn vị thành viên về thủ tục đăng ký tham gia BHXH cho thành viên và NLĐ; trách nhiệm, quyền lợi, nghĩa vụ của chủ sử dụng lao động, NLĐ khi tham gia BHXH, BHYT bắt buộc hay BHXH tự nguyện. 

Qua đó, nhiều HTX đã tiếp cận được chính sách tạo điều kiện cho NLĐ được tham gia và hưởng các chế độ BHXH, BHYT. Công tác giải quyết chế độ cho NLĐ được kịp thời, đúng quy định. Trong năm 2020, Liên minh HTX tỉnh đã phối hợp với BHXH tỉnh tuyên truyền và vận động được hơn 20 HTX tham gia BHXH bắt buộc và trên 40 lao động trong các HTX tham gia BHXH tự nguyện. 

Để mở rộng diện bao phủ BHXH, BHYT, BHTN trong khu vực kinh tế hợp tác, thời gian tới Liên minh HTX tiếp tục tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền chính sách pháp luật BHXH, BHYT, BHTN, trình tự, thủ tục tham gia và thụ hưởng chế độ để NLĐ làm việc trong hợp tác xã thấy rõ lợi ích, trách nhiệm của việc tham gia và quyền được hưởng chính sách BHXH, BHYT, BHTN - ông Minh cho biết thêm.