Đền Mẫu Thác Bà nằm trên núi Hoàng Thi thờ công chúa Minh Đạt, con gái vua Hùng thứ XVIII, người có công dạy nhân dân khai hoang, trồng lúa dệt vải, phát triển nghề chài lưới đánh bắt cá tôm, trồng cây gây rừng để hình thành nên châu Thu, châu Vật, phủ Bình trù phú. 

Khi bà mất, để tưởng nhớ công lao to lớn của bà, nhân dân đã lập đền thờ Mẫu ngay trên ngọn thác tại xã Đạo Ngạn, nay là thị trấn Thác Bà. 

Hàng năm, công chúa thường hiển linh tạo phúc làm cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, giúp nhân dân vượt thác vượt ghềnh giao lưu buôn bán ngày càng phát triển.

Dưới thời nhà Trần, tướng quân Chiêu Văn Vương Trần Nhật Duật trong một lần xuất quân đánh quân Nguyên Mông xâm lược, khi qua đền Ông và nghĩa quân đã vào đền kính bái và được Thánh Mẫu phù giúp dẹp yên giặc thù. Khi đoàn quân thắng trận trở về, Chiêu Văn Vương đã ban tặng bà hiệu Mỹ Tự Thác Bà tối linh từ. Dưới các triều đại, vua đã ban 6 sắc phong cho đền. 

Đến Mẫu Thác Bà có 4 lễ tri ân Thánh Mẫu, đó là mùng 9 tháng Giêng, Rằm tháng 4, 17/7 và Rằm tháng Chạp. Trong đó, mùng 9 tháng Giêng là ngày lễ hội chính để trăm họ tụ họp, mở hội rước Mẫu.

Năm 2021, do diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, việc khai hội được huyện Yên Bình thực hiện  theo đúng tinh thần chỉ đạo của tỉnh, chỉ tổ chức phần lễ với các nghi thức tâm linh ngắn gọn nhưng vẫn đảm bảo trang nghiêm, thành kính cầu Thánh Mẫu phù hộ độ trì cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hoà, mùa màng tốt tươi, nhà nhà no đủ. 

Đặc biệt là công tác phòng chống dịch được Ban tổ chức chú trọng thực hiện tốt như thường xuyên tuyên truyền việc chấp hành đeo khẩu trang trên hệ thống loa truyền thanh, bố trí nơi cho bà con nhân dân và du khách rửa tay sát khuẩn, đo thân nhiệt trước khi vào đền.

Lễ hội đền Mẫu Thác Bà không chỉ là nét văn hóa tâm linh để mọi người tỏ lòng thành kính, tưởng nhớ đến công lao của các bậc tiền nhân mà còn là dịp giáo dục các thế hệ hôm nay biết trân trọng, gìn giữ bản sắc dân tộc, nỗ lực xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp.                                             

Hải Yến (Yên Bình)