Có tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 38,47% dân số,  huyện Trấn Yên có 4 thôn đặc biệt khó khăn thuộc 2 xã Hồng Ca và Lương Thịnh. Cụ thể hóa Chương trình, thực hiện chỉ tiêu giảm sinh hàng năm ở vùng đồng bào DTTS theo Chương trình hành động số 18 của Tỉnh ủy, huyện đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân thay đổi hành vi; củng cố, phát triển và nâng cao chất lượng dịch vụ kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ) trên địa bàn huyện đến năm 2030; thực hiện tốt các chính sách hỗ trợ, khuyến khích các cặp vợ chồng, gia đình, tập thể, cộng đồng không có người sinh con thứ ba trở lên. 

Ông Nguyễn Thành Lê - Phó Chủ tịch UBND huyện Trấn Yên cho biết: "Trấn Yên đưa tiêu chí không sinh con thứ ba trở lên vào hương ước, quy ước của thôn, bản, tổ dân phố và làm cơ sở để xem xét công nhận đơn vị đạt chuẩn văn hóa. Gắn kết quả thực hiện các mục tiêu về giảm mức sinh với đánh giá hoàn thành nhiệm vụ của cấp ủy, chính quyền, nhất là đối với trách nhiệm của người đứng đầu”. 

Từ đầu năm đến nay, huyện Trấn Yên đã truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ KHHGĐ cho 1.237 người dân; tổ chức 278 buổi thảo luận nhóm nhỏ, nói chuyện chuyên đề với 4.064 lượt đối tượng tham gia; tư vấn trực tiếp cho 2.790 đối tượng tại hộ, cấp phát 455 tờ rơi tuyên truyền... 

Đặc biệt, đối với các xã vùng DTTS đã tổ chức các loại hình cung cấp dịch vụ KHHGĐ phù hợp, đảm bảo mọi người dân có thể tiếp cận dễ dàng với các dịch vụ; tổ chức các chiến dịch truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ KHHGĐ; thực hiện phân phối phương tiện tránh thai dựa vào cộng đồng qua mạng lưới nhân viên y tế thôn, bản kiêm cộng tác viên dân số... Năm 2021, Trấn Yên có 70% cặp vợ chồng áp dụng các biện pháp tránh thai hiện đại; tỷ suất sinh thô là 12,5... Đến nay, tỷ lệ giảm sinh năm 2021 so với năm 2020 là 1,10/00, góp phần thực hiện mục tiêu giảm sinh hàng năm của địa phương.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được còn một số tồn tại như mức sinh không ổn định, còn chênh lệch giữa các xã trong huyện; những xã đông dân, xã vùng cao tỷ suất sinh thô cao; nguồn cung cấp phương tiện tránh thai còn hạn chế... 

Nguyên nhân là do nhận thức của một bộ phận nhân dân, trong đó có cả cán bộ, đảng viên vẫn mang nặng tư tưởng "trọng nam khinh nữ", dẫn đến việc chấp hành chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về công tác dân số chưa nghiêm túc. 

Mặt khác, chưa có chế tài xử phạt đủ mạnh đối với người dân sinh con thứ 3 trở lên nên vẫn còn tình trạng tăng sinh ở một số xã. Đây là những vấn đề đặt ra huyện cần quan tâm khắc phục để thực hiện tốt chỉ tiêu giảm sinh ở vùng đồng bào DTTS trong thời gian tới.