Lên tới trạm gác cửa rừng trên đỉnh dốc Nả Háng A, mấy em gái Mông ùa ra, líu ríu ven bờ rào hong đầy váy áo sặc sỡ. Tôi lách qua những ánh mắt, nụ cười như chào như hỏi ấy vào xem Mùa A Di dựng nhà đón Tết. Trên cái nền đất cũ, là nồi bánh to tướng đang sùng sục sôi. “Tết này vui quá, Mùa A Di à” - tôi lên tiếng. Di ngừng tay thước, giục vợ pha trà mời khách.

- Mùa A Di này, Tết năm nay có nhiều thóc, nhiều thịt không?

- Ô, cũng nhiều hơn mọi năm thôi à!

Cách nói của người Mông là vậy. “Nhiều hơn mọi năm đấy” - anh Lê Trọng Khang - Phó giám đốc lâm trường Púng Luông đi cùng tôi lên tiếng. “Này nhé: Mùa A Di nuôi bốn chục con gà này, 8 con lợn này, 4 con trâu này, làm 2.500 m2 ruộng cấy lúa lai này, trồng 0,8 ha chè này, lại nhận bảo vệ khoanh nuôi mấy chục ha rừng này...” Cứ sau mỗi tiếng “này”, Mùa A Di lại gật đầu một cái. Nhờ làm ăn như thế, Di đã làm lại được nhà. Anh kể: gần bốn chục hộ ở Nả Háng A này ai cũng muốn làm ăn tốt, không muốn phá rừng, trồng nương thuốc phiện như xưa nữa rồi. “Nhiều nhà khá hơn Di mà! Nhà Mùa ATòng thóc để ba năm nay ăn còn không hết đấy. Nó còn nuôi 7 con trâu, làm 1 ha chè, nuôi nhiều gà lợn lắm, không có ai đói nữa đâu, anh khách à”.

Tôi bật cười và chào Di rồi thả bộ vào Mý Háng Tâu, bản định cư nằm ở trung tâm xã Púng Luông, cũng là nơi trồng chè Shan giâm cành và cây sa mu trong chương trình trồng rừng kinh tế của huyện Mù Cang Chải. Khoan nói chuyện làm ăn, chúng tôi và Chủ tịch UBND xã Thào Là Sử ngược dốc lên núi xem sa mu. Mới trồng 2-3 tháng, cây đã bám đất xanh rì. Lưng núi, cơ man nào là chè cành mới trồng, búp non đã trổ. Phóng mắt nhìn xuống, những mái nhà ở bản Mông định cư lấp loáng như gương, nắng xuân thì rắc vàng trên ruộng bậc thang và những cánh rừng thông mã vỹ.

Púng Luông là xã đi đầu của Mù Cang Chải thực hiện tăng vụ. Cả xã có gần 3.000 dân, ruộng vẻn vẹn có 165 ha, tất là ruộng bậc thang, không tăng vụ thì cái đói cầm chắc.

- Tăng vụ thế nào Chủ tịch Sử?

- Làm thêm 70 ha ngô một năm, cả hai vụ ngô là đông xuân và hè thu, lại trồng thêm 30 ha đậu tương nhé.

- Thế còn rừng, còn cây chè?

- Năm qua, Púng Luông trồng 10 ha cây sa mu và cây mây. Dân mình giữ tốt trên 2.100 ha rừng nữa. Lâm trường còn hướng dẫn dân trồng  20 ha chè cành. Thế là tốt hơn xưa đấy!

Phải rồi, nhờ trồng lúa giống mới, trồng ngô, đậu tương, bảo vệ rừng, trồng chè mà đời sống của trên 500 hộ dân ở Púng Luông đã khá lên nhiều. Bình quân lương thực theo đầu người đã đạt trên 300 kg người/năm, số hộ đói nghèo mỗi năm một giảm. Trưởng bản Mý Háng Tâu, ông Hảng Rua Vàng hồ hởi: “Bây giờ người Mông mình không còn đẻ nhiều đâu, bọn trẻ chỉ đẻ 2 con thôi, bọn mình ngày xưa cũng chỉ đẻ nhiều đến 4 con thôi, đẻ ít để khoẻ con, khoẻ mình mà làm ăn tốt, cán bộ à”. Thế là đã có những đổi thay cơ bản ở vùng cao này. Từ chỗ du canh du cư, phá rừng sống nhờ nương rẫy và trồng cây thuốc phiện, nay người Mông đã định cư, yên ổn làm ăn. Nhờ định canh định cư, Nhà nước có điều kiện đầu tư cơ sở hạ tầng như trường học, trạm xá, bưu điện văn hoá... cho người dân. Sắc diện vùng cao hôm nay đã thay đổi rất nhiều, cái đói nghèo, lạc hậu đang lùi dần.

- Chủ tịch Sử à, năm nay bà con ăn Tết thế nào?

- Vui hơn năm trước nhiều, cán bộ à! Nhà nào cũng có gạo trắng, có thịt, đỗ làm bánh, làm xôi. Không có ai bị đói trong ngày Tết như xưa đâu. Người già còn được quà Tết, quà của Đảng của Nhà nước mà!

Lất phất mưa xuân nắng lại thả từng tia tươi mới. Những bản người Mông định cư no ấm với những gam màu tươi tắn như khắc như tạc vào đất núi. Tôi đã thấy, mùa xuân phơi phới đang về trong tiếng kèn môi chàng trai Mông nào gọi bạn. Ô kìa, em gái Mông tung tăng váy áo, trên tóc cài nhánh đào rừng mới nở. Qua ngõ nhà Mùa A Di, đã thấy tiếng lao xao mời rượu. Ô mùa xuân, mùa xuân đã về...

Tuấn Anh