Theo số liệu tổng hợp, hiện nay, cả nước có gần 7.000 hồ chứa thủy lợi, thủy điện; trong đó trên 6.000 hồ chứa có quy mô nhỏ (dung tích hồ chứa nhỏ hơn 10 triệu m3 hoặc công suất nhà máy thủy điện nhỏ hơn 15MW).

Về cơ bản, các công trình thủy lợi, thủy điện được nghiệm thu đưa vào sử dụng đang vận hành an toàn, phát huy hiệu quả kinh tế-xã hội. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, một số sự cố công trình thủy điện, thủy lợi quy mô nhỏ đã xảy ra như vỡ đập tràn hồ chứa thủy lợi Z20 (Hà Tĩnh, dung tích hồ chứa 0,1 triệu m3) trong quá trình khai thác; tràn đập phá hỏng nhà máy công trình thủy điện Hố Hô (Hà Tĩnh-công suất nhà máy 13MW); đổ tường chắn bêtông công trình thủy điện Đăk Rông 3 (Quảng Trị-công suất nhà máy 8MW) trong quá trình tích nước; vỡ đường ống áp lực công trình thủy điện Đăm Bol-Đạ Tẻl (Lâm Đồng-công suất nhà máy 9,6MW) trong quá trình chạy thử; đổ tường chắn thủy điện Đăk Mêk 3 (Kon Tum-công suất nhà máy 7,5MW) trong quá trình thi công.

Gần đây là sự cố vỡ đập thủy điện Ia Krel 2 (Gia Lai - công suất nhà máy 5,5MW) trong quá trình tích nước và vỡ bể áp lực công trình Thủy điện Ea Súp 3 (Đắk Lắk - công suất nhà máy 7.5MW) trong quá trình phát điện chạy thử.

Qua công tác kiểm tra, Bộ Xây dựng đã xác định nguyên nhân các sự cố cũng như một số tồn tại về quản lý chất lượng công trình. Trong nhiều trường hợp, chủ đầu tư các công trình thủy lợi, thủy điện để xảy ra sự cố là các doanh nghiệp tư nhân, tự tổ chức quản lý đầu tư và thi công xây dựng công trình trong khi kinh nghiệm còn hạn chế. Cùng đó, năng lực của một số nhà thầu tham gia xây dựng công trình như tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát, nhà thầu thi công xây dựng công trình... không đảm bảo theo quy định của pháp luật; công tác quản lý chất lượng trong các giai đoạn khảo sát, thiết kế, thi công xây dựng không tuân thủ chặt chẽ theo quy định.

Theo Nghị định 209/2004/NĐ-CP ngày 16/12/2004 của Chính phủ về quản lý chất lượng công trình xây dựng, cơ quan quản lý nhà nước chỉ cho ý kiến về thiết kế cơ sở, do vậy thiếu kiểm tra, kiểm soát các giai đoạn tiếp theo như thiết kế kỹ thuật, thi công xây dựng, nghiệm thu công trình... Thực tế này cho thấy các công trình thủy điện, thủy lợi quy mô nhỏ tiềm ẩn nhiều rủi ro về chất lượng xây dựng và có nguy cơ mất an toàn trong quá trình vận hành, khai thác.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng yêu cầu khi thực hiện cần chú ý tới việc kiểm tra năng lực của các nhà thầu, công tác quản lý chất lượng, thẩm tra thiết kế và công tác nghiệm thu công trình theo quy định tại Nghị định 15 và công tác quản lý an toàn đập của các chủ đập theo quy định tại Nghị định 72/2007/NĐ-CP ngày 07/5/2007 của Chính phủ; cần có sự phối hợp quản lý chất lượng công trình xây dựng chuyên ngành giữa liên Bộ Công thương cũng như chính quyền địa phương.

Bộ Xây dựng cho biết mới đây (ngày 25/6), Văn phòng Chính phủ ra văn bản 5132 yêu cầu rà soát, bổ sung các quy định về quản lý chất lượng công trình xây dựng các hồ chứ thủy điện, thủy lợi nhằm nâng cao hiệu lực thực thi pháp luật, hiệu quả quản lý của các cơ quan quản lý nhà nước ở Trung ương và địa phương.

Ủy ban Nhân dân, sở, ban ngành các tỉnh, thành phố cần tăng cường kiểm tra, thanh tra về an toàn, tổ chức giám sát việc kiểm định an toàn đập; rà soát việc thực hiện quản lý vận hành các công trình thủy điện, thủy lợi trên địa bàn do địa phương quản lý. Nếu phát hiện có nguy cơ đe dọa đến an toàn công trình, yêu cầu chủ đầu tư ngưng tích nước, phát điện cho đến khi đã đủ điều kiện về an toàn theo quy định.

Cùng với việc tăng cường giám sát, kiểm tra công tác quản lý đầu tư xây dựng các công trình thủy lợi, thủy điện trên địa bàn, kiên quyết không cho tích nước, đưa vào vận hành các công trình nếu không đáp ứng yêu cầu về bảo đảm an toàn cho công trình và người dân vùng hạ du đập.

(Theo TTXVN)