Sau 3 năm thực hiện, hầu hết các nhiệm vụ trọng tâm công tác cải cách tư pháp đều được tổ chức thực hiện và đạt những kết quả nhất định; giải quyết được cơ bản những vấn đề bức xúc về công tác tư pháp của tỉnh. Công tác kiện toàn tổ chức bộ máy, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sắp xếp cán bộ tư pháp được các cấp uỷ quan tâm thường xuyên, từng bước củng cố, xây dựng đội ngũ cán bộ tư pháp nói chung, cán bộ có chức danh tư pháp nói riêng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ; xây dựng, củng cố các tổ chức Đảng trong các cơ quan tư pháp trong sạch, vững mạnh.

Công tác tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật được thường xuyên quan tâm. Hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, Ban chỉ đạo chương trình quốc gia và phổ biến, giáo dục pháp luật của tỉnh, các địa phương cũng như các cấp và ngành thành viên đã đề ra nhiều biện pháp tổ chức thực hiện; đa dạng hoá các loại hình tuyên truyền, phổ biến pháp luật hiệu quả, phù hợp với đặc thù của tỉnh miền núi, có đông đồng bào dân tộc thiểu số.

Trong 3 năm qua, các cơ quan tiến hành tố tụng hình sự đã truy tố 820 vụ, 1.220 bị can; đưa ra xét xử sơ thẩm 807 vụ, 1.176 bị can; giải quyết 1.454/1.586 vụ việc về dân sự, hôn nhân gia đình, hành chính, lao động và các việc khác theo quy định của pháp luật (đạt tỷ lệ 91,67%). Chất lượng xét xử được nâng lên; các thủ tục, trình tự đảm bảo các quy định của pháp luật tố tụng hình sự và dân sự; các phiên toà từng bước được đổi mới theo hướng mở rộng tranh tụng tại phiên toà.

Thực hiện lộ trình về tăng thẩm quyền xét xử cho toà án cấp huyện, tỉnh đã thường xuyên chỉ đạo các cấp, các ngành thực hiện theo đúng quy định. Năm 2006, đã tăng thẩm quyền xét xử cho toà án nhân dân các huyện: Trấn Yên, Yên Bình và thị xã Nghĩa Lộ. Năm 2007, tăng thẩm quyền xét xử cho toà án nhân dân các huyện: Lục Yên, Văn Yên và Văn Chấn. Đến nay, đã có 7/9 Toà án nhân dân cấp huyện được tăng thẩm quyền xét xử theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự và Bộ luật Tố tụng dân sự. Hiện còn 2 huyện vùng cao Trạm Tấu và Mù Cang Chải đang tiếp tục đề nghị tăng thẩm quyền xét xử trong năm 2008. Việc tăng thẩm quyền xét xử này đã đáp ứng được các yêu cầu cải cách tư pháp.

Công tác xét giảm án, đặc xá thực hiện chặt chẽ, theo đúng quy định. Phát huy vai trò nòng cốt của Sở Tư pháp, các Phòng Tư pháp cấp huyện, cấp xã đã đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, tuyên truyền trực tiếp  tại các cuộc hội họp, phát tờ rơi, tờ gấp có nội dung giới thiệu pháp luật, tổ chức các cuộc thi tìm hiểu pháp luật, thông qua hoạt động của các câu lạc bộ pháp luật, các hoạt động sinh hoạt văn hoá truyền thống của đồng bào các dân tộc, gắn công tác phổ biến, giáo dục pháp luật với công tác tư vấn pháp luật, trợ giúp  pháp lý và hoạt động hoà giải ở cơ sở.

Luật Đất đai, Luật Khiếu nại tố cáo, Luật Phòng chống tham nhũng, Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí... đã được tuyên truyền sâu rộng trong cán bộ và nhân dân. Bên cạnh những kết quả đạt được đó thì việc cải cách công tác tư pháp còn nhiều vấn đề được đặt ra cần giải quyết như: khẩn trương kiện toàn tổ chức bộ máy cơ quan thi hành án dân sự; công tác thi hành án còn nhiều khó khăn, án tồn đọng không có điều kiện thi hành quá lớn đến 3.438 việc với tổng số tiền trên 29 tỷ đồng; cùng với đó là các điều kiện về cơ sở vật chất như trụ sở làm việc, kho vật chứng, nhà tạm giữ đối tượng đối với các cơ quan tư pháp cả ở cấp tỉnh và huyện thị còn thiếu; việc đổi mới công tác xét xử theo hướng tranh tụng tại toà cần được đổi mới một cách thực chất hơn, cùng với đó là nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của Đoàn luật sư...

Để tiếp tục thực hiện tốt Nghị quyết của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, tại Hội nghị sơ kết 3 năm thực hiện Nghị quyết này đồng chí Hoàng Xuân Lộc - Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch HĐND tỉnh đã kết luận chỉ đạo: “Cần tăng cường sự lãnh đạo của các cấp uỷ đối với các cơ quan tư pháp; đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền về cải cách tư pháp tương xứng với tầm quan trọng và tính chất của công cuộc cải cách tư pháp hiện nay; xoá bỏ nhận thức, kể cả trong các cấp uỷ, chính quyền cho rằng công tác tư pháp là công việc của riêng tư pháp và phải coi công tác này là công việc chung của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội; tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp, đặc biệt là các giải pháp mang tính đột phá, thực sự tạo sự chuyển biến trong công tác thi hành án, đặc biệt  thi hành án dân sự...”.

Giải quyết tốt những vấn đề cốt lõi đó, Yên Bái sẽ thực hiện thắng lợi chiến lược cải cách công tác tư pháp theo đúng lộ trình.

Hải Anh