Theo số liệu thống kê vào thời điểm 1/4/2007 tổng đàn lợn của tỉnh Yên Bái là 353.926 con, trong đó đàn nái là 41.866 con, đàn lợn thịt 307.638 con; sản lượng thịt hơi xuất chuồng đạt 11.331 tấn. Những số liệu kể trên cho thấy đàn lợn ở Yên Bái tiếp tục tăng mạnh so với cùng năm trước.

Đàn lợn tăng trưởng mạnh là do sản lượng lương thực không ngừng tăng, đặc biệt là sản lượng ngô và sắn. Tiếp đến là việc phòng trừ dịch bệnh, cùng các chương trình hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi cho người dân ngày càng đi vào chiều sâu. Một nguyên nhân không kém phần quan trọng là sự phong phú và đa dạng của các loại thức ăn chăn nuôi công nghiệp, nhiều hãng chế biến thức ăn, nhiều đại lý kinh doanh cám còn áp dụng các chương trình hỗ trợ người chăn nuôi như: đầu tư cám, hỗ trợ làm chuồng và hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi...

Tổng đàn tăng mạnh lại gặp lúc giá cả cũng tăng khá. Đến thời  điểm giữa tháng 12/2007, lợn hơi thường đã đạt giá bán 25 đến 26 nghìn đồng/kg. Vậy mà, ông Dũng Hải bán thịt ở chợ Hồng Hà, thành phố Yên Bái cho biết, thời điểm hiện tại tìm được lợn mua rất khó mà nguyên nhân chính là lợn ngon, lợn đàn đã được các lò mổ ở Hà Nội, Lào Cai, Trung Quốc... đặt mua bằng hết. Mặc dù còn hơn một tháng nữa mới đến tết Nguyên đán nhưng các lò mổ, thợ mổ lợn cả ở trong và ngoài tỉnh đã toả đi khắp vùng để gom hàng. Lợn được giá và trở nên khan hiếm khiến người chăn nuôi chưa bao giờ được khách hàng chiều chuộng đến thế.

Nếu trước đây các "thợ lợn" đến xem rồi chê ỏng, chê eo nhằm ép giá thì nay ngược lại hoàn toàn, mấy bác thu gom lợn nhìn thấy người chăn nuôi là gọi hỏi, chào mời rối rít. Không ít bác bán thịt còn gửi cả quà bánh cho người già và trẻ nhỏ trong những gia đình chăn nuôi nhiều để "gây gổ tình cảm". Tâm sự của một bác chuyên mổ lợn ở chợ Cổ Phúc (Trấn Yên) cho rằng: "Cơ chế thị trường nó thế, vừa quý mến, vừa thân thiết, khi lợn nhà họ to, họ lại gọi mình, không thế có hôm đi hết 2, 3 lít xăng mới bắt được con lợn, vừa tốn kém, vừa mệt mỏi, vừa phập phù".

Không chỉ nuôi được nhiều, bán được giá mà người chăn nuôi đang có lãi lớn. Theo ông Dương Bắc - người chăn nuôi có tiếng ở Cổ Phúc, mỗi năm xuất bán hàng trăm con lợn thì: "Một con lợn giống, mua với số tiền khoảng 500 nghìn đồng, nuôi bằng phương pháp công nghiệp chi phí hết 1,4 đến 1,5 triệu đồng, trong đó nặng nhất là tiền cám khoảng 1,2 triệu đồng, còn lại là tiền điện, nước, thuốc thú y. Với giá bán 25 đến 27 nghìn đồng/kg thì chăn nuôi bằng phương pháp công nghiệp vẫn có lãi tối thiểu mỗi con 500 nghìn đồng. Thêm một yếu tố nữa là nuôi bằng phương pháp này không tốn công. Một năm gia đình tôi nuôi bình quân 2,5 đến 3 lứa lợn, mỗi lứa trên dưới 200 con, vậy mà hai vợ chồng vẫn công chức Nhà nước, chỉ thuê thêm hai lao động phụ". Không nuôi bằng phương pháp công nghiệp do ít vốn, chỉ tận thu phụ phẩm nông nghiệp và đầu tư thêm tiền cám nên khó hạch toán một cách chính xác, nhưng anh Tiến Thân ở Đào Thịnh (Trấn Yên) mỗi năm cũng bán được từ hai đến 3 lứa lợn. Vừa qua anh bán 5 con lợn to, hạch toán sơ sơ cũng có lãi 4,1 triệu đồng, hiện trong chuồng vẫn còn mấy chú lợn nữa để bán vào dịp tết.

Từ lâu, thịt lợn vẫn chiếm tỷ lệ lớn trong bữa ăn hàng ngày của người dân. Chưa có dự án phát triển đàn lợn một cách quy mô là lý do dẫn tới ngành chăn nuôi nói chung và nghề chăn nuôi lợn nói riêng của Yên Bái vẫn còn ở mức khiêm tốn. Những trang trại nuôi vài trăm con mỗi lứa chỉ đếm trên đầu ngón tay, khi lợn được giá, nuôi có lãi thì người chăn nuôi không biết kiếm giống ở đâu. Tự chủ động bằng việc nuôi 2, 3 nái đang là cách phổ biến. Cách này tuy chủ động nhưng quy mô vẫn là nhỏ lẻ và không biết bao giờ chúng ta mới hoàn thành chương trình nạc hoá đàn lợn? Đó là những vấn đề mà các nhà quản lý và ngành nông nghiệp cần lưu tâm trong những năm tới. Ông bà ta đã dạy: "Muốn giầu nuôi cá, muốn khá nuôi heo". Khi nghề chăn nuôi lợn được quan tâm đúng mức thì người chăn nuôi hoàn toàn có thể vượt qua đói nghèo, vươn lên làm giầu.

Lê Phiên