Từ những năm 1993 - 1994 trở về trước, diện tích ruộng một vụ toàn huyện có gần 1.000 ha, chiếm 22,4% đất nông nghiệp và tập trung ở 14 xã, thị trấn. Nhiều xã có diện tích ruộng 1 vụ lớn như: Vĩnh Lạc 124 ha, Khánh Thiện 91,5 ha, Minh Xuân 70,9 ha, Mường Lai 80ha, Tân Lĩnh 60,4 ha, Mai Sơn 60 ha… Toàn bộ diện tích ruộng một vụ, hàng năm vẫn để hoang hoá ở vụ đông xuân và là sự lãng phí rất lớn tiềm năng kinh tế của địa phương. Đây cũng là nỗi niềm trăn trở của huyện nói chung và của ngành nông nghiệp nói riêng.

Xuất phát từ thực trạng trên, huyện Lục Yên đã tập trung chỉ đạo bằng những giải pháp cụ thể như: thành lập ban chỉ đạo thực hiện chương trình tăng vụ, gồm các đơn vị thuộc khối nông nghiệp: khuyến nông, bảo vệ thực vật, thủy nông, vật tư  nông nghiệp và một số đoàn thể khác là thành viên để tập hợp lực lượng cán bộ chỉ đạo thực hiện chương trình...

Trong những giải pháp trên, huyện Lục Yên rất coi trọng giải pháp chỉ đạo thực hiện công tác khuyến nông. Xác định hoạt động công tác khuyến nông là động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển trong sản xuất nông lâm nghiệp nói chung, thực hiện xoá ruộng một vụ nói riêng.

Tháng 8 năm 1994, Trạm Khuyến nông huyện Lục Yên được thành lập, mặc dù lực lượng còn rất mỏng so với nhu cầu phục vụ sản xuất trong địa bàn huyện, nhưng Trạm đã cùng các đơn vị phục vụ trong ngành nông nghiệp nắm bắt nhu cầu của nông dân các thôn bản và bằng các phương pháp khuyến nông phù hợp nên đã thực sự đóng góp có hiệu quả cho việc thực hiện thắng lợi chương trình tăng vụ của huyện.

Trạm đã xây dựng thành công nhiều mô hình trình diễn như: vụ xuân năm 1995 làm mô hình khảo nghiệm đậu tương DT84, qui mô 2 ha trên đất ruộng 1 vụ 4 xã: Mai Sơn, Yên Thắng, Lâm Thượng, thị trấn Yên Thế. Năng suất đậu tương của mô hình này đạt 55-60kg/sào (1,3 - 1,6 tấn/ha) tăng so giống địa phương 20 - 30 kg/sào. Vụ xuân năm 1996, xây dựng mô hình thâm canh tập đoàn giống ngô lai, năng suất đạt 180 - 200kg/sào, cao hơn giống ngô địa phương 100 - 150kg/sào. Vụ xuân năm 1997, khảo nghiệm giống lạc Q1 và năng suất bình quân 90 - 120kg/sào, vượt hơn so với giống địa phương 35 - 40kg/sào…

Kết quả từ những mô hình trình diễn đã làm cơ sở về mặt khoa học và thực tiễn cho huyện chỉ đạo mở rộng sản xuất đại trà. Huyện đã mở hàng nghìn lớp tập huấn chuyển giao kỹ thuật đến tận các thôn, bản, cụm dân cư cho hàng vạn lượt hộ nông dân, giúp nhà nông nắm bắt được những kiến thức cơ bản về kỹ thuật sản xuất thâm canh các giống cây trồng vật nuôi chủ yếu có tại địa bàn và từng bước tạo cho nông dân có tư duy sản xuất hàng hoá; phối hợp với các phương tiện thông tin đại tổng kết tuyên truyền hàng trăm các điển hình tiên tiến nhờ áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất; tổng kết phổ biến ra diện rộng nhiều kinh nghiệm sản xuất, nhiều công nghệ mới trong thâm canh tăng năng suất, giảm chi phí, giúp nông dân tăng thêm thu nhập ngay trên mảnh ruộng, mảnh vườn, chuồng trại chăn nuôi của họ.

Nhờ những giải pháp chỉ đạo đồng bộ có sự tham gia tích cực của các cấp các ngành, của nông dân các dân tộc trên địa bàn huyện, diện tích xóa ruộng một vụ đã tăng dần qua tháng năm; vụ đông xuân năm 1996 - 1997, thực hiện đạt 490,4 ha, giá trị sản lượng 4,9 tỷ đồng vụ đông xuân năm 1997 - 1998 thực hiện 596,4 ha, giá trị sản lượng 9,2 tỷ đồng; vụ đông xuân 1998 - 1999, thực hiện 678,7 ha, giá trị sản lượng đạt 9,5 tỷ đồng; vụ đông xuân 1999 - 2000, thực hiện 720 ha; vụ đông xuân 2000 - 2001, toàn bộ diện tích ruộng một vụ huyện Lục Yên cơ bản đã được phủ xanh và từ vụ đông xuân năm 2001 đến nay chỉ tập trung chỉ đạo duy trì bền vững kết quả đã đạt được.

Cùng với kết quả diện tích đạt được, cơ cấu cây trồng trên ruộng một vụ cũng có sự chuyển dịch theo hướng tích cực. Trong đó, lạc xuân chiếm 60%; ngô lai, đậu tương xuân 30%; rau màu 10%. Nhiều giống cây trồng tiến bộ kỹ thuật chiếm diện tích chủ yếu như: lạc Q1, MD7, L14, đậu tương DT84, DT96, DT2001, ngô lai LVN 10, Bioseed, CP888m Cp999… Giống mới, kết hợp đầu tư thâm canh chăm sóc đúng yêu cầu kỹ thuật đã làm tăng giá trị thu nhập trên đơn vị diện tích trong hệ thống luân canh: cây màu - lúa nước.

Kết quả đạt được trong chuyển đổi cơ cấu sản xuất nông nghiệp trên ruộng một vụ là cả một quá trình phấn đấu, của đội ngũ cán bộ làm công tác khuyến nông trong huyện. Kết quả đó, tạo tiền đề cho ngành nông lâm nghiệp Lục Yên phát triển, bổ sung thêm những bài học kinh nghiệm trong tổ chức chỉ đạo thực hiện, thêm những cơ hội mới đưa nông nghiệp của huyện phát triển thành những vùng sản xuất hàng hoá lớn.

A.D