Theo báo cáo của Trạm Thú y huyện Trạm Tấu, từ tháng 1 đến tháng 2/2009 trên địa bàn huyện xuất hiện 2 ổ dịch tụ huyết trùng trâu, bò tại 2 xã là Bản Mù và Làng Nhì  làm 38 con trâu, bò bị mắc bệnh và chết, trong đó số trâu bò chết là 27 con. Đặc biệt, tại thôn Giàng La Pán và Tàng Ghênh xã Bản Mù, thấy trâu chết trên rừng không rõ nguyên nhân, người dân không báo cho xã và cán bộ thú y mà tự ý mổ thịt và mang đi bán đã làm lây lan gia súc trong xã. Sau khi phát hiện ra dịch bệnh, Trạm Thú y huyện đã cấp 2.000 liều vắc xin tiêm phòng tụ huyết trùng trâu bò và phun 66 lít thuốc tiêu độc khử trùng. Bên cạnh đó, huyện còn cấp thuốc miễn phí để chữa trị kịp thời cho gia súc mắc bệnh.

Nguyên nhân của trâu bị mắc bệnh và chết là do không được tiêm phòng vì thiếu vắc xin. Năm 2008, huyện Trạm Tấu có gần 8.500 con trâu, bò nhưng lượng thuốc được cấp để tiêm phòng cho cả năm mới đạt 10.000 liều. Như vậy, nếu tiêm phòng đủ thì còn thiếu khoảng gần 7.000 liều. Ngoài việc thiếu vắc xin, thì do tập quán thả rông gia súc trên rừng nên khó khăn cho việc quản lý, đưa gia súc về tiêm phòng.  Có những hộ đuổi trâu lên rừng cả tháng mà không ngó ngàng gì. Khi phát hiện trâu, bò ốm người dân không báo xã, cán bộ thú y khám mà tự ý chữa trị bằng thuốc dân gian. Khi gia súc chết hàng loạt mới báo cáo thì dịch đã lây lan rộng, gây khó khăn cho công tác phòng chống của các cơ quan chức năng.

Ông Phạm Anh Tú - Trưởng Trạm Thú y huyện cho biết: “Trạm Tấu vẫn phổ biến tình trạng chăn nuôi nhỏ lẻ, manh mún, tập quán thả rông gia súc vẫn là chủ yếu. Hiện tại, số hộ chăn nuôi làm chuồng trại chưa đến 15%. Người chăn nuôi rất chủ quan, lơ là với công tác phòng chống dịch bệnh nên năm nào dịch tụ huyết trùng cũng xảy ra, gây thiệt hại đến chăn nuôi và kinh tế của người dân. Bên cạnh việc thiếu vắc xin tiêm phòng, thì trình độ của thú y cơ sở còn nhiều hạn chế, đã không chuẩn đoán bệnh kịp thời. Tại các xã, hệ thống thú y và giám sát yếu nên việc phát hiện và xác định bệnh là rất chậm”.

Có một điều dễ nhận thấy ở vùng cao là việc tiêm phòng không được các địa phương quan tâm đúng mức. Chính quyền địa phương gần như khoán trắng cho cán bộ thú y. Dụng cụ thú y phục vụ cho công tác chữa trị thiếu và hư hỏng nhiều. Toàn huyện có 12 xã, thị trấn nhưng không có xã nào được trang bị tủ thuốc thú y. Mỗi khi trâu, bò ốm người dân phải đi bộ cả ngày đường xuống tận Trạm Thú y huyện để mua thuốc, dẫn đến chậm chễ trong việc chữa bệnh cho gia súc. Theo kế hoạch năm 2009, huyện Trạm Tấu sẽ tiêm 8.000 liều tụ huyết trùng trâu bò, song so với tổng đàn gia súc toàn huyện thì số vắc xin còn thiếu một nửa và 9.000 liều dịch tả lợn.

Để đưa chăn nuôi ở huyện vùng cao phát triển, bên cạnh việc vận động nhân dân làm chuồng trại, xây dựng quy hoạch vùng chăn thả, trồng cỏ để lấy thức ăn cho gia súc thì công tác tiêm phòng và phòng chống dịch bệnh cũng rất cần được quan tâm. Để tiêm phòng triệt để cho gia súc đúng liều lượng và tiến độ, huyện cần nhanh chóng hỗ trợ đủ lượng vắc xin tiêm phòng.

Cùng với đó, mỗi xã cần xây dựng tối thiểu 1 tủ thuốc thú y để phục vụ công tác chữa trị cho gia súc kịp thời và phải nâng cao năng lực của hệ thống thú y cơ sở, để chuẩn đoán dịch bệnh và chữa trị ngay khi dịch bệnh phát sinh. Bà con cần quan tâm đến công tác tiêm phòng; quản lý vật nuôi chặt chẽ; khi có dịch bệnh cần báo ngay với các cơ quan chuyên môn, tránh để dịch lây lan ra diện rộng. Có như vậy, mới hạn chế dịch bệnh trên gia súc để chăn nuôi phát triển an toàn.

Văn Thông