Chế Cu Nha - địa phương có 99,8% đồng bào Mông. Đồng chí Giàng A Của - Bí thư Đảng ủy xã phấn khởi cho biết: “Đến nay, bà con trong xã đã cày bừa, làm đất được 30% diện tích chuẩn bị cho vụ đông xuân, chứ không phải lo ăn tết như trước đây nữa đâu”.

Cách đây 2 năm, khi bắt đầu triển khai cuộc vận động đồng bào Mông ăn chung một tết vào dịp tết Nguyên đán theo kế hoạch, chủ trương của tỉnh, cũng như nhiều địa phương khác, xã Chế Cu Nha gặp nhiều khó khăn. Bởi trong tư tưởng của đồng bào, nếu ăn chung một tết sẽ làm mất đi phong tục, tập quán của đồng bào Mông vốn gìn giữ bao đời nay. Nhưng khi được cán bộ đến vận động và chỉ rõ cái hay trong việc ăn chung một tết Nguyên đán như: mọi tập quán, phong tục vẫn được giữ nguyên mà chỉ lùi lại thời gian, đỡ tốn kém về thời gian và tiền của, học sinh không phải nghỉ học lâu ngày, vụ đông được làm đúng thời vụ..., nghe phải “cái lý”, hợp với “cái bụng”, đồng bào nơi đây đã hiểu và làm theo.

Anh Khang A Hù ở bản Háng Chua Xay bảo rằng: “Thời điểm đầu tháng 12 những năm trước, gia đình mình đã ăn tết được mấy ngày rồi, làm cỗ mời anh em bà con đến ăn uống, thời gian kéo dài lắm nhưng hiện tại gia đình mình đang tập trung làm vụ đông xuân xong mới lo đến tết”.

Cũng như ở Chế Cu Nha, trên những cánh đồng, thửa ruộng bậc thang ở xã Lao Chải là hình ảnh những người đàn ông đang làm đất, phụ nữ vét mương lấy nước vào ruộng. Gạt vội vết bẩn trên trán, chị Sùng Thị Vằng ở thôn Dào Xa nói: “Vào thời điểm này mấy năm trước, mình phải ở nhà để lo toan cho việc tết. Việc đồng áng phải chờ sang đến đầu năm sau nên thời vụ luôn chậm so với cán bộ chỉ đạo. Bây giờ, nhờ ăn chung một tết Nguyên đán, gia đình mình có nhiều thời gian hơn trong việc làm đất, làm mạ. Đến nay, gia đình mình đã cày được hơn 3.000m2 đất chuẩn bị cho vụ đông đúng thời gian như mấy cán bộ huyện bảo rồi”.

Không khí lao động trên những thửa ruộng bậc thang hay trên những khoảnh rừng nơi đồng bào đang làm đất trồng cây sơn tra. Đồng chí  Giàng A Làng - Bí thư Chi bộ Cù Dì San B, xã Lao Chải cho biết: “Lúc mới triển khai cũng gặp nhiều khó khăn lắm. Nhưng sau hai năm thực hiện, đồng bào thấy được cái lợi cho gia đình, lại đỡ tốn kém nên đến nay, 53 hộ với 311 khẩu trong thôn đều đồng lòng ăn chung một tết Nguyên đán rồi”.

Với 91% dân số là đồng bào dân tộc Mông, việc ăn chung một tết của đồng bào kéo theo nhiều thay đổi tích cực cho Mù Cang Chải trong đời sống, xã hội. Phó bí thư Thường trực Huyện ủy Mù Cang Chải - Vũ Tiến Đức khẳng định: “Nhờ sự vào cuộc của các cấp, các ngành, cán bộ, đảng viên, các già làng, trưởng bản, trưởng dòng họ, người có uy tín tiên phong đi đầu chấp hành tốt chủ trưởng của tỉnh, đến nay, gần 100% đồng bào dân tộc Mông đã ăn chung một tết Nguyên đán. Nhờ vậy, trong vụ đông xuân  2014 -2015, nhân dân trên địa bàn toàn huyện đã cày đất, làm ruộng được khoảng 40% - 45% diện tích, có nhiều xã đạt trên 50% - 70% diện tích như: Hồ Bốn, Kim Nọi... Điểm mới là năm nay chúng tôi sẽ chỉ đạo các xã, thị trấn tổ chức nhiều hoạt động vui chơi giải trí cho đồng bào chơi xuân vui tết”.

Mù Cang Chải mùa xuân đang đến gần, hình ảnh  đồng bào Mông ở xã Chế Cu Nha, Lao Chải, Hồ Bốn, Kim Nọi... tất bật làm đất chuẩn bị gieo cấy vụ đông xuân hứa hẹn một vụ mùa bội thu. Còn trước câu hỏi có thích ăn chung một tết không, những người Mông vùng cao thật thà, chất phác mà rằng: “Ăn chung một tết Nguyên đán ấy à, nên phải thực hiện từ lâu ấy chứ!”.

Đồng chí Giàng A Lử - Phó bí thư Đảng ủy xã Lao Chải:   “Lúc đầu thực hiện chủ trương này, chúng tôi gặp nhiều khó khăn, bởi phong tục ăn tết của đồng bào trước 1 tháng và kéo dài đến hết tết Nguyên đán đã ăn sâu vào tư tưởng người dân. Nhưng nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, chỉ ra được cái có lợi cho đồng bào nên từ 2012 đến nay, 100% các thôn, bản trong xã đều ăn chung một tết dân tộc”.                           Ông Hờ Trở Già - Trưởng dòng họ Hờ ở xã Chế Cu Nha:    “Cách đây 3 năm, thời điểm này, phụ nữ thêu áo, đàn ông chặt củi, nhà nhà mổ lợn, chuẩn bị gà, vịt để ăn tết... tốn kém lắm. Còn bây giờ, đàn ông ra đồng làm vụ đông hết rồi. Ăn chung một tết Nguyên đán không hết nhiều tiền, mất ít thời gian, học sinh nghỉ học đúng lịch, bà con trong dòng họ phấn khởi lắm”.                             Em Giàng Thị Vang - học sinh lớp 12A1, Trường THPT Mù Cang Chải:   “Trước đây, vào thời gian này, gia đình em đã chuẩn bị lợn, gà, bánh chưng, quần áo mới, bọn em không có tư tưởng học. Bây giờ, bố mẹ em đang cày đất để chuẩn bị làm vụ đông xuân, còn chúng em yên tâm học bài để chuẩn bị tốt cho kỳ thi học kỳ I mà không phải lo về ăn tết, ảnh hưởng đến việc học như trước nữa”.

Văn Tuấn