Hiệu quả từ sàng lọc trước sinh và sơ sinh ở Nghĩa Lộ

Với mục tiêu từng bước nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn, ngay từ đầu năm 2015, Trung tâm Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS/KHHGĐ) thị xã Nghĩa Lộ đã chủ động, tích cực tham mưu với UBND thị xã ban hành các văn bản chỉ đạo, triển khai công tác DS/KHHGĐ với các chỉ tiêu cụ thể  như: Giảm tỷ lệ sinh năm 2015 là 0,05%; tỷ lệ sinh con thứ 3 giảm so với năm 2014; tỷ lệ sàng lọc trước sinh bằng 60%, sơ sinh đạt 40%; khống chế tỷ lệ phát triển dân số tự nhiên ở mức 0,88%... Đồng thời, xác định việc tổ chức truyền thông Chương trình SLTS&SS được đưa lên hàng đầu, bởi đây là một việc rất cần thiết, nhằm giúp trẻ sinh ra khỏe mạnh cả về thể chất lẫn trí tuệ.

Năm 2013, thị xã Nghĩa Lộ được chọn là một trong 4 huyện, thị làm điểm triển khai Chương trình SLTS&SS. Sau gần 3 năm thực hiện tại 3 phường: Tân An, Trung Tâm, Cầu Thia, là những nơi có tỷ lệ phụ nữ trong độ tuổi mang thai cao, bước đầu chương trình đã mang lại hiệu quả tích cực, thu hút sự quan tâm của đông đảo người dân trên địa bàn. Sau khi được nghe truyền thông về những lợi ích SLTS&SS, các bước tham gia sàng lọc, thời điểm khám sàng lọc, địa chỉ cung cấp dịch vụ sàng lọc, hầu hết các gia đình đều hiểu rằng đứa trẻ nào khi sinh ra cũng có khả năng mắc một số bệnh bẩm sinh. Những căn bệnh này chỉ có thể chữa khỏi nếu được phát hiện và điều trị sớm. Vì vậy, các gia đình đã luôn yên tâm và tin tưởng khi y, bác sỹ lấy máu ở gót chân con, cháu mình để sàng lọc miễn phí hoặc tham gia SLSS.

Để có những chuyển biến về nhận thức, hành vi của người dân về vấn đề này, Trung tâm DS/KHHGĐ thị xã Nghĩa Lộ đã phối hợp Bệnh viện Đa khoa khu vực Nghĩa Lộ, trạm y tế các xã, phường cùng với các ban, ngành, đoàn thể đẩy mạnh công tác tuyên truyền về lợi ích của việc SLTS&SS cho trẻ thông qua các hoạt động văn hóa xã hội, các hội nghị, cuộc họp của thị xã và tại các xã, phường. Công tác truyền thông được triển khai qua hệ thống đài truyền thanh thị xã, tuyên truyền trực tiếp ở từng cơ sở, tổ chức nói chuyện chuyên đề cho nhóm phụ nữ từ 15 đến 49 tuổi, đặc biệt là phụ nữ chuẩn bị mang thai và phụ nữ đang mang thai. Qua đó, trong 3 năm triển khai, thị xã Nghĩa Lộ đã tổ chức truyền thông cho hơn 2 nghìn lượt người; tư vấn trực tiếp cho trên 3 nghìn hộ có phụ nữ đang mang thai về mục đích, ý nghĩa của chương trình SLTS&SS, lấy máu cho 300 trẻ sơ sinh gửi về Bệnh viện Phụ sản trung ương để sàng lọc.

Bà Bùi Thị Minh, Giám đốc Trung tâm DS/KHHGĐ thị xã Nghĩa Lộ cho biết: “Việc phát hiện sớm các trường hợp có nguy cơ mắc bệnh di truyền, các bệnh thoát vị cơ hoành, thoát vị rốn, dị dạng ở chân, tay, khuyết tật ống thần kinh, khuyết tật về tim, y, bác sỹ có thể tư vấn cho người mẹ để lựa chọn đình chỉ thai nghén những trường hợp thai nhi có thể mắc tình trạng vô sọ là một bệnh bất thường khi đứa trẻ sinh ra sẽ không thể nuôi nổi, chết thai hoặc nhiều bệnh có thể tư vấn để điều trị cho thai nhi ngay từ trong bụng mẹ”.

SLTS&SS là một giải pháp quan trọng và hiệu quả trong việc phát hiện, can thiệp sớm bệnh tật ở thai nhi và sơ sinh hạn chế đến mức thấp nhất dị tật bẩm sinh ở trẻ, đặc biệt đối với những thai phụ có tiền sử nhiễm vi rút sởi, Rubella, quai bị hoặc có tiền sử sinh con bị dị tật bẩm sinh cần làm xét nghiệm, nhằm phát hiện sớm bệnh lý để có hướng điều trị thích hợp. Bên cạnh đó, việc lấy máu gót chân của bé trong 48 giờ sau khi sinh sẽ cho phép xác định một số bệnh thường gặp như thiếu men G6PD, vàng da sơ sinh, tán huyết cấp và tán huyết mãn, huyết tán bẩm sinh hay suy giáp trạng bẩm sinh làm thiểu năng trí tuệ.

Với những nỗ lực trong triển khai Chương trình SLTS&SS, 3 năm qua ở thị xã Nghĩa Lộ bước đầu đã mang lại những kết quả tích cực. Trẻ sinh ra trên địa bàn 3 phường nêu trên đều khoẻ mạnh, không bị mắc bệnh lý và dị tật bẩm sinh, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn thị xã.

Vũ Đồng