Nét đẹp bản mường

YBĐT - Ngày xưa, trong các bản mường miền núi từ độ gặt xong lúa mùa cho đến hết xuân là lúc nông nhàn. Mùa này, cũng là lúc sung túc về lương thực (mùa có cơm) nên bà con mường bản thường dành thời gian để thăm thú bạn bè, họ hàng.
Những cuộc đi chơi có khi một năm, vài năm mới tổ chức được một lần. Cho nên, một chuyến đi chơi thường đông người, kéo dài đến cả nửa tháng, đi hàng chục hay cả trăm cây số vượt suối, băng đèo để thăm nhau. Nhà nào có nhiều ngựa thì còn dễ bề đi lại, ít ngựa thì chỉ đủ để thồ vật dụng, quà cáp, còn đi bộ là chính. Vì độ đường đi dài như thế nên người đi chơi phải đi theo lối cuốn chiếu từ nhà gần cho đến nhà xa rồi lại vòng về.
Từ tập quán sinh hoạt ấy, người vùng cao có thói quen sẵn sàng cho mùa đón khách như chuẩn bị chăn đệm mới, lương thực, thịt sấy, cá thính, thịt chua, nuôi nhiều gà, vịt, cá... để khi khách đến thấy mừng cho gia chủ có cuộc sống sung túc và khách không cảm thấy mình làm phiền phức cho gia chủ. Đối với chủ nhà, sự chuẩn bị ấy cũng là dịp vừa để thể hiện lòng hiếu khách, vừa là cách sống theo quan niệm dân gian "Của này tiếp bạn đường xa/Cũng là của để cho ta đi đường". 
Không chỉ chu đáo trong khâu chuẩn bị, mà việc tiếp đón khách cũng phải thật tận tình. Những món mời khách rất được coi trọng sự tươm tất, đủ đầy và ngon nhất, lạ nhất. Khách ngủ phải có đệm êm, chăn ấm. Trước khi ăn, phải có chậu nước, chiếc khăn để khách rửa tay; chuẩn bị những bó đóm nỏ nhất để đêm về nếu khách có nhu cầu đi chơi thăm làng xóm là có đuốc soi đường. 
Đồng thời, khách đến chơi phải đi bộ đường dài nên người và chân tay nhức mỏi, trước khi đi ngủ, gia chủ thường chuẩn bị sẵn cho chậu nước ấm pha gừng thêm chút muối để khách ngâm chân cho khoan khoái. 
Khi thức dậy, cũng có sẵn nước ấm để rửa mặt rồi ăn sáng bằng xôi, cơm lam với thịt, cá nướng. Những công việc ấy, nếu nhà có con cái lớn thường do các con tự lo hết. Bởi thế, nếu khách thấy hài lòng về sự đón tiếp thì cha mẹ rất đỗi tự hào.
Ngoài những sinh hoạt trên, mỗi khi có khách phương xa đến, chủ nhà còn mời bà con trong mường, trong bản cùng đến chơi, vui hát đối, kể sử thi, trường ca, kể chuyện dân gian, nói chuyện về phong tục, tập quán, đàn ca, múa xòe... có khi thâu đêm suốt sáng. 
Trong cuộc chơi ấy, mọi người mến nhau ở cái tài, cái tình và thêm cơ hội gắn kết với nhau để có người nên duyên chồng vợ, người thành bạn hữu, thông gia. Văn hóa các vùng thêm phần được giao thoa, mở mang cho nhau kinh nghiệm canh nông, y thuật, cho nhau những con giống, hạt giống tốt, mới lạ để làm ăn phát triển... 
Hơn thế, tập quán đến thăm nhau trong lúc nông nhàn, vui xuân không chỉ mang lại tình cảm cộng đồng gắn bó, mà từ những nét sinh hoạt ấy, nó còn là điều kiện khiến cho mỗi con người luôn luôn nung nấu trong mình ý thức vươn lên để xây dựng cuộc sống no ấm. 
Những thành viên trong gia đình tự vun đắp cho nhau lối sống gia giáo, năng lực nữ công gia chánh, phép ứng xử xã hội, tinh thần trân trọng tình cảm cộng đồng và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. 
Từ nét đẹp văn hóa trong mỗi gia đình trở thành nét đẹp văn hóa cộng đồng được trao truyền từ thế hệ này đến thế hệ khác. Tình cảm, văn hóa cộng đồng được biến thành nguồn lực, tinh hoa phát triển đất nước và sức mạnh từ sự cố kết dân tộc trong chống giặc ngoại xâm. 
Hoàng Nhâm

Ý kiến bạn đọc

Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Giữ lửa nghề mộc Phù Yên

Giữ lửa nghề mộc Phù Yên

Trong khi nhiều làng nghề truyền thống đang dần mai một trước làn sóng công nghiệp hóa và đô thị hóa, thì ở thôn Phù Yên, xã Phú Nghĩa (Hà Nội), một thế hệ trẻ đầy nhiệt huyết đang tiếp nối và làm mới nghề mộc truyền thống. Họ không chỉ giữ nghề mà còn đang thổi luồng sinh khí mới vào làng nghề hàng trăm năm tuổi.

Văn hóa đọc trong kỷ nguyên số

Văn hóa đọc trong kỷ nguyên số

Giữa kỷ nguyên số, khi mạng xã hội, video ngắn và trò chơi điện tử chiếm lĩnh không gian giải trí, sách đang dần trở thành “món ăn” kén người đọc. Tại Việt Nam, phần lớn thanh thiếu niên dành hàng giờ cho điện thoại thông minh, trong khi thói quen đọc sách đang suy giảm rõ rệt.

Khi ước mơ hội họa của trẻ thơ được chắp cánh

Khi ước mơ hội họa của trẻ thơ được chắp cánh

Trong bối cảnh trẻ em ngày càng bị cuốn vào thế giới công nghệ và áp lực học tập, những sân chơi nghệ thuật dần trở nên hiếm hoi và quý giá. Triển lãm “Hành trình màu sắc – Nối những ước mơ” mở ra một không gian sáng tạo, nơi các em được tự do thể hiện cảm xúc và tài năng.

Độc đáo nghệ thuật tạo hoa văn cạp váy của người Mường

Độc đáo nghệ thuật tạo hoa văn cạp váy của người Mường

Nghệ thuật tạo hoa văn cạp váy của người Mường tỉnh Hoà Bình (cũ), nay là tỉnh Phú Thọ đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là sự tôn vinh, ghi nhận và là niềm tự hào của người Mường, động lực để đồng bào tiếp tục giữ gìn và phát huy giá trị di sản.

Giấy bản – mạch nối ký ức vùng cao

Giấy bản – mạch nối ký ức vùng cao

Ẩn mình giữa núi rừng vùng cao, những tấm giấy bản mỏng nhẹ nhưng dai bền vẫn lặng lẽ gìn giữ kho tàng tri thức dân gian của đồng bào dân tộc thiểu số. Giấy bản không chỉ là chất liệu, mà còn là minh chứng sống động cho một nghề thủ công giản dị, âm thầm bền bỉ trước sự bào mòn của thời gian.

Moskva lần đầu tiên tổ chức Lễ hội Văn hóa Việt Nam

Moskva lần đầu tiên tổ chức Lễ hội Văn hóa Việt Nam

Phóng viên báo chí tại Moskva dẫn thông tin trên trang web của Chính quyền thành phố cho biết, từ ngày 25/7 - 3/8 sẽ diễn ra Lễ hội Văn hóa Việt Nam tại quảng trường Manezhnaya ở trung tâm thủ đô. Đây là lần đầu tiên Lễ hội Văn hóa Việt Nam được tổ chức tại Moskva và do chính quyền Moskva phối hợp cùng Đại sứ quán Việt Nam tại Nga tổ chức.

Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch khảo sát hiện trạng các di tích được xếp hạng trên địa bàn tỉnh

Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch khảo sát hiện trạng các di tích được xếp hạng trên địa bàn tỉnh

Từ ngày 15- 17/7, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lào Cai đã tổ chức đợt khảo sát hiện trạng các di tích được xếp hạng tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh, nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa.

Phụ nữ dân tộc Mông với nghề dệt lanh truyền thống

Phụ nữ dân tộc Mông với nghề dệt lanh truyền thống

Giữa lòng Cao nguyên đá hùng vĩ có một câu chuyện về văn hóa bản địa và hành trình vươn lên mạnh mẽ của những người phụ nữ dân tộc Mông. Từ sợi lanh truyền thống, họ đã và đang bền bỉ dệt nên sự bình đẳng, nâng tầm vị thế của mình trong cộng đồng.

Lào Cai tham dự Hội nghị trực tuyến sơ kết 6 tháng đầu năm ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch

Lào Cai tham dự Hội nghị trực tuyến sơ kết 6 tháng đầu năm ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch

Sáng 17/7, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức Hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm và triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2025. Tham dự hội nghị tại điểm cầu Lào Cai có lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, trưởng các phòng chuyên môn và thủ trưởng các đơn vị trực thuộc Sở. 

Thư viện cộng đồng góp phần lan tỏa văn hóa đọc

Thư viện cộng đồng góp phần lan tỏa văn hóa đọc

Trong những ngày hè oi ả, tại tổ dân phố số 7, phường Cam Đường (tỉnh Lào Cai), một thư viện cộng đồng nhỏ đang dần trở thành điểm hẹn quen thuộc của người dân, đặc biệt là các em nhỏ, góp phần lan tỏa văn hóa đọc trong cộng đồng.

Gần 50 học sinh tham gia hoạt động “Vẽ tranh theo sách” với chủ đề “Ước mơ từ trang sách”

Gần 50 học sinh tham gia hoạt động “Vẽ tranh theo sách” với chủ đề “Ước mơ từ trang sách”

Sáng 16/7, tại cơ sở 2 Thư viện tỉnh Lào Cai (phường Cam Đường), đã diễn ra hoạt động “Vẽ tranh theo sách” mùa hè năm 2025 với chủ đề “Ước mơ từ trang sách”. Chương trình thu hút gần 50 em học sinh đến từ các trường tiểu học và trung học cơ sở trên địa bàn tham gia.

fb yt zl tw