Tục kết bạn tồng của người Tày Yên Bái

Người Tày ở Yên Bái sinh sống chủ yếu ở huyện Lục Yên và huyện Yên Bình, truyền thống văn hóa, phong tục, tập quán vẫn được bảo tồn với những nét đặc sắc; trong đó, tục kết bạn tồng vẫn được lưu giữ, mang nhiều giá trị nhân văn, độc đáo.
Về hình thức, tục kết bạn tồng của người Tày cũng gần giống tục kết bạn tồng của người Nùng, người Thái và gần giống kết nghĩa anh em của người Kinh và các dân tộc khác, nhưng có luận định riêng, chặt chẽ hơn. 
Tồng tiếng Tày có nghĩa là cùng: cùng tuổi, cùng sở thích, chí hướng, cùng hoàn cảnh, hợp nhau… 
Kết tồng được tiến hành do sự tự nguyện của hai bên và được hai bên gia đình cùng làm lễ. Kết bạn tồng chỉ thực hiện với người đồng giới (nam kết tồng với nam, nữ kết tồng với nữ), thường trên mười tám tuổi và không có quan hệ anh em họ hàng. 
Việc kết tồng có sự suy nghĩ chín chắn, lựa chọn kĩ lưỡng, lâu ngày mới đi đến quyết định. Thường mỗi người chỉ kết bạn tồng với một hoặc hai người, rất ít trường hợp kết bạn tồng trên ba người.
Lễ kết tồng thường được tổ chức vào các dịp tết hoặc rằm tháng Bảy, nếu không, có thể nhờ thầy chọn ngày đẹp để làm lễ. Lễ kết tồng khá đơn giản, chỉ cần một mâm lễ: gạo, rượu, đôi gà sống thiến, có thể thêm ít thịt lợn, bánh… đặt trước bàn thờ để báo cáo tổ tiên. 
Tiếp đó là một bữa ăn thịnh soạn mời những người đến dự mừng hai người đã thành bạn tồng sau khi làm lễ. 
Lễ kết tồng phải có mặt và sự công nhận của ông bà, cha mẹ, anh chị em, người thân trong gia đình. Lễ chuẩn bị xong, cha mẹ của người nhận bạn tồng thắp hương, khấn trình với tổ tiên. Sau đó, gà cúng được mang ra cắt tiết hòa vào bát rượu, hai người bạn tồng nâng bát rượu ngang trán, lạy trời đất và tổ tiên, nói lời thề nguyện kết bạn tồng và cùng dốc cạn bát rượu, từ giây phút này hai người chính thức trở thành bạn tồng.
Lúc này, người cha hoặc người trưởng họ sẽ giới thiệu từng người thân, vai vế trong gia đình cùng gốc gác, họ hàng, anh em hai bên nội, ngoại để người đến nhận tồng biết rõ. 
Sau này, vì nhiều lý do, hai người không muốn làm tồng nữa thì phải làm lễ "thôi tồng” (cũng gần giống lễ kết tồng) nhưng trường hợp này rất hiếm khi xảy ra. 
Khi đã thành bạn tồng, hai người coi nhau như anh em một nhà, luôn bên nhau chia sẻ những vui, buồn, luôn tôn trọng, yêu thương nhau, giúp đỡ nhau trong mọi hoàn cảnh. Khi đã kết bạn tồng, các con cháu phải sau năm đời mới được kết hôn với nhau. Nếu chưa qua năm đời mà con cháu muốn kết hôn với nhau thì phải làm lễ "thôi tồng". 
Những đứa con tùy theo tuổi mà gọi nhau theo lễ anh em. Từ khi làm lễ kết tồng, hai bên gia đình qua lại nhà nhau, giúp nhau tất cả những công việc nhà cửa, giỗ tết, cưới hỏi, tang ma… Nếu không may ông bà, cha mẹ mỗi bên qua đời thì bạn tồng phải sắm lễ vật đến lễ tế và để tang như người con trong gia đình. 
Nghĩa tình của bạn tồng còn được duy trì đến đời con, cháu, chắt. Cho dù đến đời sau, khi hai người bạn tồng qua đời, mối quan hệ tình cảm của con cháu họ vẫn thân thiết, gắn bó bền chặt. 
Trong cuộc sống, con người phải trải qua muôn vàn khó khăn, vất vả, có người thấu hiểu, chia sẻ, đùm bọc, cùng vượt qua những khó khăn vì một cuộc sống hạnh phúc, vì một xã hội tốt đẹp hơn thật quý biết bao, cho nên tục kết bạn tồng của người Tày là một tập tục đẹp, hơn thế còn có vai trò quan trọng và ý nghĩa thiết thực trong đời sống tinh thần của cộng đồng dân tộc Tày, càng ý nghĩa hơn bởi đó còn là sự cố kết cộng đồng đầy tính nhân văn. 
Đáng mừng vì tục kết bạn tồng của cộng đồng dân tộc Tày ở Yên Bái, nhất là các xã: Minh Tiến, An Phú, Mường Lai… của huyện Lục Yên; xã Xuân Lai, Mỹ Gia, Ngọc Chấn… của huyện Yên Bình vẫn khá phổ biến.
Ngày nay, xã hội ngày càng phát triển nhưng sự vô cảm giữa con người với con người dường như lên ngôi. Có những mối quan hệ chỉ được xây dựng lên vì vật chất, lợi ích thì việc gắn kết bằng sự tôn trọng, sẻ chia, tương thân tương ái như kết bạn tồng thật đáng quý trọng và cần được bảo tồn.
Quang Văn

Ý kiến bạn đọc

Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Các bạn trẻ check-in với sắc đỏ rực rỡ của cờ Tổ quốc tại Quảng trường Ba Đình

Các bạn trẻ check-in với sắc đỏ rực rỡ của cờ Tổ quốc tại Quảng trường Ba Đình

Chỉ còn chưa đến 1 tháng nữa là tới ngày đại lễ của dân tộc, nhiều người dân và du khách đã tìm về khu vực Quảng trường Ba Đình để chụp ảnh, check-in. Trong sắc đỏ rực rỡ của cờ Tổ quốc, nhiều gia đình, bạn trẻ và các em nhỏ khoác lên mình tà áo dài truyền thống, lưu giữ những khoảnh khắc ý nghĩa hướng tới kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9.

Khán giả kỳ vọng về 'Tổ quốc trong tim': Nơi hàng chục nghìn trái tim Việt Nam hòa chung nhịp đập

Khán giả kỳ vọng về 'Tổ quốc trong tim': Nơi hàng chục nghìn trái tim Việt Nam hòa chung nhịp đập

Cận kề ngày diễn ra concert "Tổ quốc trong tim", công chúng lại càng háo hức về các màn biểu diễn xuất hiện trong chương trình. Với nhiều khán giả, đây không chỉ là cơ hội để hòa chung nhịp đập yêu nước, mà còn là dịp để tất cả cùng hướng về lá cờ đỏ thắm và đồng thanh vang lên câu hát: "Đoàn quân Việt Nam đi...".

Sôi động chương trình “Hè vui cùng sách” tại Trung tâm Công tác xã hội và Bảo trợ xã hội số 2 tỉnh Lào Cai

Sôi động chương trình “Hè vui cùng sách” tại Trung tâm Công tác xã hội và Bảo trợ xã hội số 2 tỉnh Lào Cai

Sáng 8/8, tại Trung tâm Công tác xã hội và Bảo trợ xã hội số 2 tỉnh Lào Cai, Thư viện tỉnh tổ chức chương trình “Hè vui cùng sách và Phục vụ thư viện lưu động”, mang đến cho các em thiếu nhi có hoàn cảnh đặc biệt đang được nuôi dưỡng tại trung tâm một không gian sinh hoạt văn hóa ý nghĩa và bổ ích.

Văn hóa Cao Lan trong dòng chảy hội nhập

Văn hóa Cao Lan trong dòng chảy hội nhập

Trong bức tranh đa sắc tộc của vùng đất Lào Cai, người Cao Lan nổi bật với nét chấm phá riêng biệt, bản sắc văn hóa phong phú và độc đáo. Khi nhiều giá trị truyền thống đứng trước nguy cơ mai một, đồng bào Cao Lan vẫn bền bỉ neo giữ, truyền nối di sản văn hóa dân tộc đã gắn bó với đời sống của họ, lan tỏa giữa dòng chảy của hiện đại và hội nhập.

'Tấm lòng với Đất nước' - Dung dị nhưng lấp lánh một nhân cách lớn

'Tấm lòng với Đất nước' - Dung dị nhưng lấp lánh một nhân cách lớn

Cuốn sách "Tấm lòng với Đất nước" không chỉ khắc họa con đường hoạt động cách mạng phong phú của nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình mà còn thể hiện tâm thế của một người lãnh đạo có tầm chiến lược, có chiều sâu nhân văn, luôn đau đáu với vận mệnh đất nước và con người Việt Nam.

Người Mông kể chuyện cây chàm

Người Mông kể chuyện cây chàm

Chàm là sắc màu chủ đạo trong trang phục của người Mông Lào Cai. Cây chàm chính là nguyên liệu làm nên sắc màu này. Từ khi trồng đến lúc thu hoạch thời gian tròn một năm, không cần chăm sóc cầu kỳ, cứ vùi vào đất là cây phát triển, đó là những đặc tính cơ bản của cây chàm. Không chỉ có vậy, đằng sau cây chàm còn chứa đựng câu chuyện thú vị được người Mông kể lại.

Người Khơ Mú giữ "hồn" tre nứa

Người Khơ Mú giữ "hồn" tre nứa

Suốt chiều dài lịch sử, tre nứa đã trở thành người bạn thân thiết trong đời sống đồng bào Khơ Mú ở phường Nghĩa Lộ (tỉnh Yên Bái trước đây, nay thuộc tỉnh Lào Cai). Qua bàn tay khéo léo của nghệ nhân, người thợ, tre nứa được thổi hồn thành nong, nia, giỏ, gùi, sọt, ghế… Các vật dụng gắn bó với lao động, sinh hoạt hằng ngày và cả tín ngưỡng, tâm linh. Giữa nhịp sống hiện đại, người Khơ Mú vẫn lặng lẽ giữ nghề truyền thống - gìn giữ cội nguồn.

Các biện pháp quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hoá và thiên nhiên thế giới, di sản văn hoá dưới nước, di sản văn hoá phi vật thể

Các biện pháp quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hoá và thiên nhiên thế giới, di sản văn hoá dưới nước, di sản văn hoá phi vật thể

Chính phủ vừa ban hành Nghị định 215/2025/NĐ-CP quy định các biện pháp quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hoá và thiên nhiên thế giới, di sản văn hoá dưới nước, di sản văn hoá phi vật thể trong các Danh sách của UNESCO và Danh mục quốc gia về di sản văn hoá phi vật thể và chính sách đối với nghệ nhân, chủ thể di sản văn hoá phi vật thể.

Cận cảnh các khối diễu binh cùng dàn khí tài hiện đại trong buổi hợp luyện sự kiện A80

Cận cảnh các khối diễu binh cùng dàn khí tài hiện đại trong buổi hợp luyện sự kiện A80

Ngày 5/8, tại Trung tâm Huấn luyện Quân sự quốc gia 4 (Mỹ Đức, Hà Nội) đã diễn ra buổi tổng hợp luyện các khối diễu binh, diễu hành chuẩn bị cho dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9. Đây là lần thứ 2 tổng hợp luyện với sự tham gia của gần 16.000 cán bộ, chiến sĩ Công an và Quân đội, cùng nhiều loại vũ khí, khí tài hiện đại.

fb yt zl tw