Lào Cai giữ gìn và khai thác giá trị văn hóa phi vật thể

Trong các địa phương trên địa bàn tỉnh Lào Cai, Bát Xát là huyện vùng cao biên giới có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống với đa dạng sắc màu văn hóa dân tộc. Đây cũng là địa phương lưu giữ nhiều giá trị văn hóa phi vật thể mà việc giữ gìn và khai thác, phát huy các giá trị sẽ tích cực góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Nơi hội tụ nhiều di sản văn hóa phi vật thể
Đầu tháng sáu âm lịch, có dịp đến một số xã vùng cao của huyện Bát Xát như Y Tý, Nậm Pung, A Lù, Trịnh Tường, A Mú Sung, chúng tôi được hòa cùng bầu không khí tưng bừng khắp các thôn bản có đồng bào dân tộc Hà Nhì sinh sống. 
Dịp này, các thôn người Hà Nhì đều tổ chức Lễ hội Khu Già Già, trong đó nổi bất là nghi thức mổ trâu làm lễ hiến tế thần linh, cầu cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu. Sau phần lễ cúng, bà con trong thôn cùng nhau tổ chức các trò chơi truyền thống như đu dây, đu quay, nhảy que…
Theo nghệ nhân ưu tú Ly Seo Chơ, thôn Lao Chải, xã Y Tý, Lễ hội Khu Già Già là lễ hội cầu mùa lớn nhất trong năm của người Hà Nhì đen ở vùng cao Bát Xát. Đây là lễ hội có từ hàng trăm năm, thể hiện tín ngưỡng thờ thần nông nghiệp của người Hà Nhì và góp phần quan trọng trong việc gắn kết cộng đồng, tạo nên tinh thần đoàn kết bền chặt trong cộng đồng người Hà Nhì. Dù đi đâu làm ăn xa cứ đến tháng sáu âm lịch là người Hà Nhì đều trở về thôn, bản tham dự nghi lễ thiêng liêng này.
Ngoài Lễ hội Khô Già Già, người Hà Nhì còn có nhiều lễ hội giàu bản sắc văn hóa được tổ chức trong năm, tiêu biểu như: Lễ cúng rừng đầu năm Gạ Ma Do; tết thiếu nhi Gạ Ma O; tết cuối năm Ga Tho Tho… Trong đó, Lễ hội Khu Già Già và Lễ cúng rừng Gạ Ma Do của người Hà Nhì được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia.
Không chỉ đối với người Hà Nhì, các dân tộc khác trên địa bàn huyện Bát Xát cũng có nhiều di sản văn hóa phi vật thể có giá trị quan trọng đối với cộng đồng. Tính đến nay toàn huyện có tám di sản văn hoá phi vật thể cấp Quốc gia. Đó là Lễ hội Khu Già Già và Lễ cúng rừng Gạ Ma Do của người Hà Nhì; Nghi lễ cấp sắc, Lễ hội Pút Tồng và Lễ Khoi Kìm (Cúng rừng) của người Dao; Nghệ thuật múa khèn của người Mông; Nghi lễ Then và Lễ hội Roóng Poọc của người Giáy…
Tỉnh Lào Cai có 25 nhóm ngành dân tộc phân bố tại  chín huyện, thị xã, thành phố, là một trong những địa phương đứng đầu cả nước với gần 40 di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia và một số di sản đại diện nhân loại. Những di sản văn hóa đó thể hiện tinh hoa của đồng bào các dân tộc, được bảo tồn và trao truyền qua nhiều thế hệ, nay trở thành tài sản vô giá trong đời sống cộng đồng.
Bảo tồn di sản gắn với phát triển du lịch
Trở lại câu chuyện về Lễ hội Khu Già Già của người Hà Nhì trên vùng cao huyện Bát Xát, sau khi được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia vào cuối năm 2014, Lễ hội Khu Già Già được quảng bá trên nhiều phương tiện thông tin đại chúng và được nhiều người biết tới. 
Năm 2022, huyện Bát Xát tổ chức khai mạc Lễ hội Khu Già Già với quy mô cấp huyện tại xã Y Tý đã thu hút đông đảo du khách bốn phương đến với Y Tý và tạo ấn tượng đậm nét với du khách. 
Như vậy, Lễ hội Khu Già Già từ một nét đẹp văn hóa trong cộng đồng người Hà Nhì trở thành một di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia và tiếp tục được chính quyền, ngành văn hóa và đồng bào địa phương bảo tồn, phát huy, khai thác các giá trị góp phần phát triển du lịch của địa phương. Đó chính là nguồn tài nguyên quan trọng làm điểm tựa để phát triển du lịch bền vững.
Tại thị xã Sa Pa, theo đại diện Phòng Văn hóa - Thông tin thị xã Sa Pa, việc bảo tồn các di sản văn hóa phi vật thể gắn với phát triển du lịch đã đem lại những kết quả quan trọng. Những năm qua, đồng bào các dân tộc trên địa bàn thị xã đã biết giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, tạo ra những sản phẩm độc đáo thu hút du khách tới tham quan, trải nghiệm. 
Đến xã Tả Phìn du khách được trải nghiệm bản sắc văn hóa dân tộc Dao đỏ như nghề thêu thổ cẩm, làm trống da dê, nghề chạm khắc bạc. Tại bản Cát Cát, du khách được khám phá không gian văn hóa dân tộc Mông, nghề se lanh dệt vải, vẽ hoa văn bằng sáp ong, nghệ thuật múa khèn Mông… 
Lào Cai giữ gìn và khai thác giá trị văn hóa phi vật thể ảnh 1
Nghệ nhân người Hà Nhì truyền dạy nghề đan lát thủ công truyền thống. 
Tại Khu du lịch Sun World Fansipan Legend của Tập đoàn Sun group thường xuyên tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ mang đậm sắc màu văn hóa các dân tộc, thu hút hàng vạn du khách tới tham quan.
Tính đến tháng 11/2022, hoạt động du lịch tỉnh Lào Cai cơ bản tiếp tục duy trì được đà phục hồi. Lượng khách tới Lào Cai ước đạt 4,1 triệu lượt, tăng 225% so với cùng kỳ năm 2021, vượt mục tiêu đề ra trong năm 2022. Tổng thu từ khách du lịch ước đạt khoảng 14.700 tỉ đồng, tăng 254% so với cùng kỳ năm 2021.
Ông Dương Tuấn Nghĩa-Trưởng Phòng Quản lý di sản, Sở Văn hóa - Thể thao tỉnh Lào Cai cho biết: "Định hướng phát triển kinh tế của Lào Cai đang xác định du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn tạo đột phá của tỉnh. Trong đó, những di sản văn hóa phi vật thể là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá để phát triển du lịch bền vững. Chính vì thế, bảo tồn văn hóa là một nhiệm vụ hết sức quan trọng trong việc tạo ra các sản phẩm độc đáo, đặc sắc để thu hút khách du lịch đến với Lào Cai.
Trong thời gian tới, cùng với những nỗ lực của ngành văn hóa, thì cấp ủy, chính quyền và nhân dân các dân tộc, đặc biệt là ở những địa phương phát triển du lịch cần tích cực tuyên truyền, nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Đây là yếu tố quan trọng, nhằm "Biến di sản thành tài sản” để phát triển du lịch bền vững, góp phần giữ gìn các giá trị văn hóa, nâng cao đời sống nhân dân”. 
Tuấn Ngọc

Ý kiến bạn đọc

Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Giữ lửa nghề mộc Phù Yên

Giữ lửa nghề mộc Phù Yên

Trong khi nhiều làng nghề truyền thống đang dần mai một trước làn sóng công nghiệp hóa và đô thị hóa, thì ở thôn Phù Yên, xã Phú Nghĩa (Hà Nội), một thế hệ trẻ đầy nhiệt huyết đang tiếp nối và làm mới nghề mộc truyền thống. Họ không chỉ giữ nghề mà còn đang thổi luồng sinh khí mới vào làng nghề hàng trăm năm tuổi.

Văn hóa đọc trong kỷ nguyên số

Văn hóa đọc trong kỷ nguyên số

Giữa kỷ nguyên số, khi mạng xã hội, video ngắn và trò chơi điện tử chiếm lĩnh không gian giải trí, sách đang dần trở thành “món ăn” kén người đọc. Tại Việt Nam, phần lớn thanh thiếu niên dành hàng giờ cho điện thoại thông minh, trong khi thói quen đọc sách đang suy giảm rõ rệt.

Khi ước mơ hội họa của trẻ thơ được chắp cánh

Khi ước mơ hội họa của trẻ thơ được chắp cánh

Trong bối cảnh trẻ em ngày càng bị cuốn vào thế giới công nghệ và áp lực học tập, những sân chơi nghệ thuật dần trở nên hiếm hoi và quý giá. Triển lãm “Hành trình màu sắc – Nối những ước mơ” mở ra một không gian sáng tạo, nơi các em được tự do thể hiện cảm xúc và tài năng.

Độc đáo nghệ thuật tạo hoa văn cạp váy của người Mường

Độc đáo nghệ thuật tạo hoa văn cạp váy của người Mường

Nghệ thuật tạo hoa văn cạp váy của người Mường tỉnh Hoà Bình (cũ), nay là tỉnh Phú Thọ đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là sự tôn vinh, ghi nhận và là niềm tự hào của người Mường, động lực để đồng bào tiếp tục giữ gìn và phát huy giá trị di sản.

Giấy bản – mạch nối ký ức vùng cao

Giấy bản – mạch nối ký ức vùng cao

Ẩn mình giữa núi rừng vùng cao, những tấm giấy bản mỏng nhẹ nhưng dai bền vẫn lặng lẽ gìn giữ kho tàng tri thức dân gian của đồng bào dân tộc thiểu số. Giấy bản không chỉ là chất liệu, mà còn là minh chứng sống động cho một nghề thủ công giản dị, âm thầm bền bỉ trước sự bào mòn của thời gian.

Moskva lần đầu tiên tổ chức Lễ hội Văn hóa Việt Nam

Moskva lần đầu tiên tổ chức Lễ hội Văn hóa Việt Nam

Phóng viên báo chí tại Moskva dẫn thông tin trên trang web của Chính quyền thành phố cho biết, từ ngày 25/7 - 3/8 sẽ diễn ra Lễ hội Văn hóa Việt Nam tại quảng trường Manezhnaya ở trung tâm thủ đô. Đây là lần đầu tiên Lễ hội Văn hóa Việt Nam được tổ chức tại Moskva và do chính quyền Moskva phối hợp cùng Đại sứ quán Việt Nam tại Nga tổ chức.

Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch khảo sát hiện trạng các di tích được xếp hạng trên địa bàn tỉnh

Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch khảo sát hiện trạng các di tích được xếp hạng trên địa bàn tỉnh

Từ ngày 15- 17/7, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lào Cai đã tổ chức đợt khảo sát hiện trạng các di tích được xếp hạng tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh, nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa.

Phụ nữ dân tộc Mông với nghề dệt lanh truyền thống

Phụ nữ dân tộc Mông với nghề dệt lanh truyền thống

Giữa lòng Cao nguyên đá hùng vĩ có một câu chuyện về văn hóa bản địa và hành trình vươn lên mạnh mẽ của những người phụ nữ dân tộc Mông. Từ sợi lanh truyền thống, họ đã và đang bền bỉ dệt nên sự bình đẳng, nâng tầm vị thế của mình trong cộng đồng.

Lào Cai tham dự Hội nghị trực tuyến sơ kết 6 tháng đầu năm ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch

Lào Cai tham dự Hội nghị trực tuyến sơ kết 6 tháng đầu năm ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch

Sáng 17/7, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức Hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm và triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2025. Tham dự hội nghị tại điểm cầu Lào Cai có lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, trưởng các phòng chuyên môn và thủ trưởng các đơn vị trực thuộc Sở. 

fb yt zl tw