Chi hội Văn hoá dân gian: Nòng cốt bảo tồn văn hoá và phát triển du lịch

YBĐT - Chi hội Văn hoá dân gian (VHDG) trực thuộc Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Yên Bái hiện có 27 hội viên. Hầu hết các hội viên là dân tộc ít người hoặc số ít là người Kinh, nhưng tất cả đều đã và đang làm công tác liên quan đến nghiên cứu bảo tồn VHDG.

Số hội viên không phải là cán bộ thuộc lĩnh vực văn hoá thì hầu hết là các nghệ nhân VHDG hoặc dân tộc ít người, có hiểu biết sâu rộng về vốn văn hoá truyền thống, có niềm đam mê nghiên cứu sưu tầm và bảo tồn VHDG. Những nét đặc thù ấy đã tạo lợi thế rất quan trọng trong nghiên cứu sưu tầm, bảo tồn văn hoá và đưa VHDG tham gia vào phát triển du lịch.

Những hội viên là người dân tộc Tày có thể coi như những chuyên gia nghiên cứu bảo tồn văn hoá Tày, phải kể đến các ông: Hà Đình Tỵ, Hà Lâm Kỳ, Hà Bích Thảo, Hà Ngọc Thuỷ, Nguyễn Thự, Hoàng Tương Lai, Mã Đình Hoàn…Hội viên có những nghiên cứu chuyên sâu về VHDG tộc người Thái gồm có: Lò Văn Biến, Phạm Đức Hảo, Hoàng Thị Hạnh, Bùi Huy Mai, Trần Vân Hạc, Điêu Thị Xiêng, Lù Thị Pầng. Mảng văn hoá dân tộc Nùng có Địch Ngọc Lân; VHDG Mông có nghệ nhân dân gian Giàng A Su; văn hoá dân tộc Dao có Lý Kim Khoa, Đặng Phương Lan; bảo tồn VHDG của người Xa Phó có nghệ nhân dân gian Đặng Thị Thanh…

Từ những hạt nhân văn hoá này đã để lại nhiều công trình đầy giá trị trong nghiên cứu bảo tồn VHDG và phát triển du lịch. Vùng Mường Lò với nét đặc sắc của 6 điệu xoè Thái cổ, nhiều loại hình dân ca dân vũ khác và lễ hội được khôi phục đã có sự góp công rất lớn của nghệ nhân Lò Văn Biến. Ông Lò Văn Biến còn là trường hợp hiếm hoi ở vùng này biết các dạng văn tự Thái cổ và có công dịch nhiều thư tịch Thái cổ, truyền dạy chữ Thái cổ cho thế hệ trẻ ở Mường Lò. Các lễ hội hay dân ca, dân vũ, dân nhạc của người Mông ở Trạm Tấu được phục dựng nhờ có sự góp công đắc lực của ông Giàng A Su. Nhiều công trình biên soạn, dịch thuật quan trọng của các hội viên Chi hội VHDG phải kể đến các tập: “Dân ca dân tộc Tày”, “Mo đẳm”, “Mo khoăn”, “Khắp thống Tày”, “Nôm Tày” của Hà Đình Tỵ; Hà Lâm Kỳ chủ biên các tập: “Mỗi nét hoa văn”, “Từng vuông thổ cẩm”; Phạm Đức Hảo có tập “Suối nước mắt”; Bùi huy Mai có tập “Cay húc Nậm Xia”, “Văn hoá dân gian các dân tộc ở Văn Chấn”; Hoàng Việt Quân với tập “Tìm hiểu dân ca Mông”; Hoàng Thị Hạnh với các tập: “Lễ cúng vía của người Thái”, “Văn hoá ẩm thực của người Khơ Mú”, “Văn hoá ẩm thực của người Thái”.

Về sưu tầm dịch thuật nôm Tày phải kể đến tập “Lượn pụt Mường Lai” của Nguyễn Thự; dịch nôm Tày “Hát quan làng” và “Trường ca Khảm hải” của Hoàng Tương Lai. Nghệ sỹ ưu tú, biên đạo múa Hà Bích Thảo đã sưu tầm múa dân gian và dàn dựng được 15 tiết mục múa dân gian đoạt giải tại nhiều hội diễn. Hội viên Hoàng Vân Mai đã làm luận án thạc sỹ khoa học về “Địa danh cổ của dân tộc Thái ở Mường Lò”. Bên cạnh đó, còn có rất nhiều công trình nghiên cứu, sưu tầm, bảo tồn đơn lẻ khác về VHDG của nhiều tác giả được đăng tải trên báo, tạp chí chuyên ngành.

Trong những năm gần đây, các tỉnh: Yên Bái, Phú Thọ, Lào Cai đang xúc tiến mạnh mẽ chương trình “Du lịch về cội nguồn” và chính các hội viên của Chi hội VHDG đã trở thành lực lượng nòng cốt cho tỉnh phác hoạ nên toàn cảnh tiềm năng VHDG gắn với du lịch về cội nguồn. Bản thân nhiều hội viên đã có công lớn, trực tiếp làm nên sức hấp dẫn, sức sống cho du lịch văn hoá ở một số tuyến du lịch như tuyến phía đông hồ Thác Bà; tuyến du lịch sinh thái, văn hoá dọc theo sông Hồng mà tâm điểm là khu vực Văn Yên; tuyến du lịch Mường Lò (Văn Chấn, Nghĩa Lộ) đang là điểm đến hấp dẫn du khách bởi cảnh quan và yếu tố đa sắc màu văn hoá; vùng văn hoá Mông ở Trạm Tấu, Mù Cang Chải cũng đang tạo nên sức hút kỳ thú bởi những bí ẩn văn hoá đang được khám phá…

Trong tương lai, nếu như có một chiến lược phù hợp trong sưu tầm, nghiên cứu bảo tồn VHDG, đặc biệt là có cơ chế chính sách thoả đáng trong phát huy vai trò nòng cốt của các hội viên Chi hội VHDG, những người yêu thích nghiên cứu sưu tầm, bảo tồn VHDG, chắc chắn sẽ có thêm nhiều gam màu tươi sáng hơn cho “bức chân dung VHDG” các dân tộc ở Yên Bái. Đồng thời, nó cũng sẽ tạo nên động lực góp phần làm cho du lịch Yên Bái cất cánh bay xa.

Hoàng Nhâm    

Ý kiến bạn đọc

Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Góp phần gìn giữ điệu Khắp cọi cho quê hương

Góp phần gìn giữ điệu Khắp cọi cho quê hương

Ở xã Mường Lai, tỉnh Lào Cai, Nghệ nhân Ưu tú Hoàng Quang Nhạn được biết đến là người nặng lòng với văn hóa của dân tộc Tày, đặc biệt là Khắp cọi. Không chỉ đóng góp trong việc truyền dạy, lưu giữ văn hóa dân tộc, ông còn xây dựng, củng cố và phát triển phong trào văn hóa - văn nghệ ở địa phương.

Như đóa hướng dương

Như đóa hướng dương

Tôi gặp Phạm Ngọc Phương Thảo (phường Yên Bái, tỉnh Lào Cai) vào một ngày tháng Bảy rực nắng. Hành trình cô gái này đi qua thật không dễ dàng. Trên hành trình đó có đau đớn, xót xa, những phút giây mong manh giữa lằn ranh sinh tử, song cũng có hạnh phúc, ngọt ngào. Câu chuyện cảm động đó được Thảo kể lại trong cuốn sách “Hãy sống hết mình vì đời ngắn lắm” đã lấy không ít nước mắt của độc giả và truyền cảm hứng cho nhiều người.

Giữ lửa nghề mộc Phù Yên

Giữ lửa nghề mộc Phù Yên

Trong khi nhiều làng nghề truyền thống đang dần mai một trước làn sóng công nghiệp hóa và đô thị hóa, thì ở thôn Phù Yên, xã Phú Nghĩa (Hà Nội), một thế hệ trẻ đầy nhiệt huyết đang tiếp nối và làm mới nghề mộc truyền thống. Họ không chỉ giữ nghề mà còn đang thổi luồng sinh khí mới vào làng nghề hàng trăm năm tuổi.

Văn hóa đọc trong kỷ nguyên số

Văn hóa đọc trong kỷ nguyên số

Giữa kỷ nguyên số, khi mạng xã hội, video ngắn và trò chơi điện tử chiếm lĩnh không gian giải trí, sách đang dần trở thành “món ăn” kén người đọc. Tại Việt Nam, phần lớn thanh thiếu niên dành hàng giờ cho điện thoại thông minh, trong khi thói quen đọc sách đang suy giảm rõ rệt.

Khi ước mơ hội họa của trẻ thơ được chắp cánh

Khi ước mơ hội họa của trẻ thơ được chắp cánh

Trong bối cảnh trẻ em ngày càng bị cuốn vào thế giới công nghệ và áp lực học tập, những sân chơi nghệ thuật dần trở nên hiếm hoi và quý giá. Triển lãm “Hành trình màu sắc – Nối những ước mơ” mở ra một không gian sáng tạo, nơi các em được tự do thể hiện cảm xúc và tài năng.

Độc đáo nghệ thuật tạo hoa văn cạp váy của người Mường

Độc đáo nghệ thuật tạo hoa văn cạp váy của người Mường

Nghệ thuật tạo hoa văn cạp váy của người Mường tỉnh Hoà Bình (cũ), nay là tỉnh Phú Thọ đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là sự tôn vinh, ghi nhận và là niềm tự hào của người Mường, động lực để đồng bào tiếp tục giữ gìn và phát huy giá trị di sản.

Giấy bản – mạch nối ký ức vùng cao

Giấy bản – mạch nối ký ức vùng cao

Ẩn mình giữa núi rừng vùng cao, những tấm giấy bản mỏng nhẹ nhưng dai bền vẫn lặng lẽ gìn giữ kho tàng tri thức dân gian của đồng bào dân tộc thiểu số. Giấy bản không chỉ là chất liệu, mà còn là minh chứng sống động cho một nghề thủ công giản dị, âm thầm bền bỉ trước sự bào mòn của thời gian.

fb yt zl tw