Thói siêu nịnh, tật hư danh

Cách đây ít năm, dư luận từng xôn xao về một luận án tiến sĩ ngôn ngữ học về đề tài “Hành vi nịnh trong tiếng Việt”.
Dưới con mắt của những người nông nổi, luận án trên bị soi moi, phán xét là dở hơi, vì họ cho rằng thiếu gì đề tài hay ho, lớn lao, cấp thiết hơn mà không nghiên cứu, lại hao tâm tổn trí, tốn công mất sức đi nghiên cứu cái hành vi chẳng mấy tốt đẹp của con người.
Đối với các nhà khoa học, nhà văn hóa và chuyên gia ngôn ngữ học sau khi đọc kỹ luận án này đều khẳng định đây là đề tài bổ ích, thiết thực, vì nó đề cập đến một vấn đề tồn tại dai dẳng bấy lâu nay trong đời sống xã hội. Việc nghiên cứu hành vi nịnh trong tiếng Việt không phải để cổ xúy cho thói xấu này, mà thực chất để chỉ ra nguyên nhân, làm rõ bản chất chữ nghĩa, cách thức thể hiện nịnh của con người trong việc dùng từ, giao tiếp, ứng xử, từ đó chỉ ra những lệch chuẩn của các hành vi nịnh đều ít nhiều có động cơ trục lợi không trong sáng của người nịnh.
Cứ tưởng chế độ phong kiến thuở xưa, xã hội phân chia giai cấp sâu sắc giữa kẻ thống trị và người bị trị, giữa bề trên và tôi tớ, giữa bậc quan lại và tầng lớp dân đen, chỉ những người thấp cổ bé họng và mang thân phận con sâu cái kiến mới phải cung kính, cưng nựng, tung hô bề trên với những mỹ từ "có cánh”; nhưng thời nay, hầu như nơi nào cũng đề cao tinh thần cởi mở, trên dưới đoàn kết thương yêu lẫn nhau thì những hành vi nịnh sẽ không còn "đất sống” và dần lùi vào dĩ vãng. Nhưng sự thật không phải như vậy.
Có người nói vui mà có phần chua chát rằng, thời đại "4.0” công nghệ tinh vi bao nhiêu thì người ta cũng có những biểu hiện nịnh nhau siêu tinh vi bấy nhiêu, nhất là cấp dưới nịnh cấp trên. Thời nay, người ta không chỉ trình bày/ báo cáo/ thưa gửi/ cung kính với bề trên bằng những ngôn từ đã được trau chuốt, bóng bẩy, ngon ngọt, mà còn thông qua/ thể hiện bằng những "bổng lộc tinh thần” không kém phần hấp dẫn và cũng rất hợp "khẩu vị” người trên.
Thượng cấp muốn "đánh bóng" hình ảnh để muôn dân biết mặt, cả nước biết tên, thì hạ cấp nhã nhặn mời truyền thông đến ngợi ca để thượng cấp có cơ hội tỏa sáng lung linh "cả hình lẫn tiếng”. Bề trên muốn "lưu danh cùng hậu thế” thì bậc dưới dù là trí thức, chuyên gia, nhà khoa học chữ nghĩa "đầy bồ” cũng không eo hẹp gì khi đưa bề trên là tác giả chủ biên hàng đầu của nhiều cuốn sách, dẫu bề trên chả phải lao tâm khổ tứ viết nên một chữ nào! Rất nhiều công trình về khoa học, văn hóa, nghệ thuật do các cơ quan, viện nghiên cứu, khoa giáo viên tổ chức nghiên cứu, biên tập, xuất bản thành sách, thành phim ảnh, thành sản phẩm văn hóa mà chúng em ghi tên "bác cả” (người đứng đầu) vào vị trí số 1 trong tập thể tác giả cũng nhằm làm sang trọng cho công trình thôi mà!
Đấy, kể ra vài ba điều như vậy để thấy, cái nịnh thời nay đối với cấp trên tỏ ra "nhẹ nhàng, tinh tế, biết điều” lắm, chứ đâu phải mấy câu nịnh thô thiển nghe đến chối tai. Thế nên, người ta xì xào với nhau, không ngẫu nhiên mà bao người phải chạy vạy khổ sở để được sở hữu chức này, quyền nọ. Bởi khi được cất nhắc, bổ nhiệm vào vị trí chủ chốt, nhất là người đứng đầu các tổ chức, cơ quan không chỉ đứng trên uy quyền "nói có người nghe, đe có người sợ”, mà có vô vàn cơ hội để được các cấp hạ thuộc vây quanh vừa trân trọng, nâng niu, vừa sẵn sàng chiều chuộng, cưng nựng cấp trên hết mực ở nhiều phương diện, khía cạnh, miễn sao làm cấp trên hài lòng.
Tất nhiên, trong cuộc sống không phải thượng cấp nào cũng thích nịnh, không phải hạ cấp nào cũng khéo nịnh, biết nịnh. Nhưng những đấng quân tử cương trực, giàu lòng liêm sỉ, ghét thói nịnh bợ hình như không nhiều bằng những người chỉ thích say sưa, ham mê với "lời ngon ý ngọt” của hạ cấp. Ngạn ngữ Pháp có câu "Tâng bốc là đồng tiền giả lưu hành dựa trên sự phù phiếm và hư danh của con người”. Tiếc thay, thời nay tinh thần dân chủ của xã hội văn minh đang lên ngôi, mà không ít người vẫn đắm chìm vào hư danh, phù phiếm, khiến cho vấn nạn nịnh bợ làm suy giảm tính uy nghiêm, chuẩn mực của văn hóa công quyền và đạo đức công vụ.
(Theo QĐND)

Ý kiến bạn đọc

Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Chủ tịch UBND tỉnh Trần Huy Tuấn dự Ngày hội Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc tại xã Gia Phú

Chủ tịch UBND tỉnh Trần Huy Tuấn dự Ngày hội Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc tại xã Gia Phú

Sáng 25/7, đồng chí Trần Huy Tuấn - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh và Đoàn công tác của tỉnh tham dự Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống lực lượng Công an nhân dân của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân xã Gia Phú.

Lào Cai: Họp Thường trực Ban Chỉ đạo Phòng chống tham nhũng, lãng phí tiêu cực lần thứ nhất

Lào Cai: Họp Thường trực Ban Chỉ đạo Phòng chống tham nhũng, lãng phí tiêu cực lần thứ nhất

Chiều 24/7, Thường trực Ban Chỉ đạo Phòng chống tham nhũng, lãng phí tiêu cực tỉnh Lào Cai tổ chức hội nghị lần thứ nhất đánh giá kết quả công tác tháng 7, triển khai nhiệm vụ tháng 8 năm 2025. Đồng chí Trịnh Xuân Trường, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, Trưởng Ban Chỉ đạo Phòng chống tham nhũng, lãng phí tiêu cực tỉnh Lào Cai chủ trì hội nghị.

Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Lý Bình Minh khảo sát và làm việc tại xã Cát Thịnh

Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Lý Bình Minh khảo sát và làm việc tại xã Cát Thịnh

Sáng 24/7, Đoàn công tác của tỉnh do đồng chí Lý Bình Minh, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh làm Trưởng đoàn đã khảo sát và có buổi làm việc với xã Cát Thịnh về tình hình phát triển kinh tế, xã hội tại địa phương và công tác chuẩn bị tổ chức Đại hội Đảng bộ xã nhiệm kỳ 2025 - 2030.

Phó Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Giàng Thị Dung dự họp duyệt văn kiện Đại hội Đảng bộ các xã Lâm Giang, Châu Quế

Phó Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Giàng Thị Dung dự họp duyệt văn kiện Đại hội Đảng bộ các xã Lâm Giang, Châu Quế

Tiếp tục chương trình công tác, chiều nay 24/7, đồng chí Giàng Thị Dung, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh dự họp duyệt văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ các xã Lâm Giang, Châu Quế.

Đại hội thành công, lòng dân thêm vững

Đại hội thành công, lòng dân thêm vững

Là kỳ đại hội đầu tiên sau sáp nhập tỉnh, Đại hội đại biểu Đảng bộ xã Yên Bình lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 không chỉ là sự kiện chính trị quan trọng mà còn là dấu mốc mở đầu cho chặng đường phát triển mới, với niềm tin được củng cố, bộ máy tinh gọn, đội ngũ cán bộ gần dân và khí thế đổi mới hiện hữu từ nghị trường đến đời sống hằng ngày.

Niềm tin và kỳ vọng

Niềm tin và kỳ vọng

Là Đại hội đầu tiên của Đảng bộ xã Yên Bình sau hợp nhất, cũng là Đại hội điểm Đảng bộ cấp trên trực tiếp cơ sở của tỉnh sau khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, trước thềm Đại hội, cán bộ, Đảng viên và Nhân dân xã Yên Bình đã bày tỏ niềm tin và kỳ vọng Đại hội lần này sẽ có nhiều đổi mới, đột phá, tiếp tục đưa địa phương phát triển nhanh, bền vững, đồng thời qua Đại hội Đảng bộ xã Yên Bình giúp cấp ủy các xã, phường rút kinh nghiệm để tổ chức thành công Đại hội tới đây.

Tập trung thực hiện 4 khâu đột phá đưa Yên Bình trở thành xã phát triển của tỉnh

Tập trung thực hiện 4 khâu đột phá đưa Yên Bình trở thành xã phát triển của tỉnh

Giai đoạn 2020 - 2025, vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, với sự đoàn kết, thống nhất, nỗ lực của hệ thống chính trị và Nhân dân, các xã: Tân Hương, Đại Đồng, Thịnh Hưng và thị trấn Yên Bình (nay thuộc xã Yên Bình mới), tỉnh Lào Cai đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, toàn diện, tạo nền tảng vững chắc cho công cuộc đổi mới và phát triển.     

Xã Mậu A tổ chức đối thoại với bí thư chi bộ, trưởng thôn và người có uy tín trong cộng đồng

Xã Mậu A tổ chức đối thoại với bí thư chi bộ, trưởng thôn và người có uy tín trong cộng đồng

Ngày 17/7, xã Mậu A tổ chức Hội nghị đối thoại giữa Thường trực Đảng ủy xã với bí thư chi bộ, trưởng thôn, đảng viên và người có uy tín trong cộng đồng trên địa bàn nhằm lắng nghe tâm tư, nguyện vọng và kịp thời giải quyết kiến nghị chính đáng của Nhân dân, góp phần tăng cường sự gắn bó giữa Đảng và Nhân dân.

Đồng chí Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Hoàng Giang làm việc với Ban Tổ chức Tỉnh ủy

Đồng chí Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Hoàng Giang làm việc với Ban Tổ chức Tỉnh ủy

Chiều 17/7, đồng chí Hoàng Giang, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy có buổi làm việc với Ban Tổ chức Tỉnh ủy nhằm nắm bắt tình hình tổ chức, vận hành bộ máy, kết quả thực hiện nhiệm vụ sau hợp nhất và định hướng triển khai một số nhiệm vụ trong thời gian tới.

fb yt zl tw